Ακίνητα: Πώς αλλάζει το τοπίο στη φορολογία [πίνακες]

Τα πάνω κάτω στη φορολογία των ακινήτων φέρνουν οι νέες αντικειμενικές αξίες που ανακοίνωσε αρχές της εβδομάδας το υπουργείο Οικονομικών και οι οποίες θα ισχύσουν με το νέο έτος.

Φόροι μεταβίβασης, γονικές παροχές, κληρονομιές, δωρεές, τεκμαρτά εισοδήματα, δημοτικά τέλη, αλλά και ο ΕΝΦΙΑ και ο συμπληρωματικός φόρος επί των ακινήτων θα υπολογίζονται από 1.1.2022 με τις νέες τιμές της Eφορίας που σχεδόν στο σύνολο της επικράτειας παρουσιάζουν μικρότερη ή μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με τις ισχύουσες τιμές.

Με τις νέες κατώτερες και ανώτερες τιμές ζώνης Δήμων της Αττικής, της Θεσσαλονίκης και της υπόλοιπης Ελλάδας προκύπτει ότι οι νέες αντικειμενικές αξίες αυξήθηκαν σημαντικά, ενώ για πρώτη φορά είναι κοντά στις τιμές της αγοράς. Αυτή ήταν άλλωστε και η μεταμνημονιακή υποχρέωση που είχε αναλάβει το υπουργείο Οικονομικών.

Οι επιβαρύνσεις

Ωστόσο, με εξαίρεση τη δέσμευση της κυβέρνησης ότι θα επανεξετάσει τους συντελεστές του ΕΝΦΙΑ ώστε να μην προκύψουν υπέρμετρες επιβαρύνσεις σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις το επόμενο έτος, για τους υπόλοιπους φόρους δεν έχει ακουστεί απολύτως τίποτα όσον αφορά τους συντελεστές που εφαρμόζονται.

Επίσης, για πρώτη φορά εντάσσονται στο νέο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού Αξίας Ακινήτων 3.643 ζώνες-περιοχές που μέχρι πρότινος ήταν εκτός του εν λόγω συστήματος και για τον υπολογισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων το κράτος λάμβανε τη χαμηλότερη τιμή ζώνης της δημοτικής ενότητας ή του δήμου ή της περιφερειακής ενότητας που ανήκει το ακίνητο με προκλητικές διαφορές από την πραγματικότητα. Σε αυτές ειδικά τις περιοχές οι αυξήσεις στις τιμές ζώνης σε σύγκριση με το προηγούμενο καθεστώς είναι εκκωφαντικές.

Οι νέες αντικειμενικές αξίες αυξήθηκαν σημαντικά, ενώ για πρώτη φορά είναι κοντά στις τιμές της αγοράς καθώς ήταν και μεταμνημονιακή υποχρέωση

Αύξηση 19,5%

Στο σύνολο της Επικράτειας η εικόνα για τις νέες τιμές ζώνης είναι ανοδική, καθώς σε 7.634 ζώνες (55% του συνόλου) εμφανίζεται αύξηση κατά μέσο όρο 19,5%, σε 2.860 ζώνες (21% του συνόλου) καταγράφεται μείωση  κατά μέσο όρο 14,7% και σε 3.314 ζώνες (24% του συνόλου) οι τιμές της Εφορίας παραμένουν αμετάβλητες.

Από τις νέες ζώνες, στις επεκτάσεις υφιστάμενων ζωνών εντοπίζεται αύξηση στο 80% των 165 ζωνών. Η ένταξή τους στο σύστημα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών ζώνης κατά μέσο όρο σε 41% σε σχέση με τις υφιστάμενες, μέσα από τη διαδικασία των πιστοποιημένων εκτιμητών. Μεγάλη αύξηση, κατά 229%, εντοπίζεται σε τρεις ζώνες της Μυκόνου, καθώς υπολογίζονταν μέχρι σήμερα με τιμή 1.200 ευρώ και η τελική τιμή τους διαμορφώνεται πλέον σε 3.800 και 3.950 ευρώ, ενώ σημαντικές αυξήσεις εντοπίζονται σε ζώνες περιοχών, μεταξύ άλλων, όπως το Λαγονήσι, από 750 σε 1.450 ευρώ (αύξηση 93%), το Μαρούσι, από 1.300 σε 2.000 ευρώ (αύξηση 54%), το Χαλάνδρι, από 1.250 σε 1.900 ευρώ (αύξηση 52%), η Κέρκυρα, από 1.050 σε 1.600 ευρώ (αύξηση 52%), και η Νέα Αλικαρνασσός, από 650 σε 900 ευρώ (αύξηση 38%).

Οι εκτός συστήματος

Παράλληλα, στις εντάξεις των νέων ζωνών εντοπίζεται αύξηση στο 40% αυτών και η οποία διαμορφώνεται κατά μέσο όρο σε 26%. Αυξήσεις εντοπίζονται σε περιοχές των οποίων η τιμή ζώνης ήταν εκτός συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού, όπως η Ιθάκη, από 600 σε 2.100 ευρώ (αύξηση 250%), η Ρόδος, από 700 σε 2.100 ευρώ (αύξηση 200%), η Κως, από 650 σε 1.350 ευρώ (αύξηση 108%), η Κασσάνδρα Χαλκιδικής, από 800 σε 1.550 ευρώ (αύξηση 94%), η Κεφαλλονιά, από 700 σε 1.250 ευρώ (αύξηση 79%), η Χερσόνησος Ηρακλείου, από 600 σε 1.050 ευρώ (αύξηση 75%), η Ανάβυσσος, από 1.050 σε 1.700 (αύξηση 62%), η Σκαφιδιά Ηλείας, από 650 σε 950 ευρώ (αύξηση 46%), και η Πάτμος, από 650 σε 900 ευρώ (αύξηση 38%).

Παράλληλα, υπάρχουν περιοχές όπου μειώθηκαν οι τιμές ζώνης σε σχέση με την τιμή που οριζόταν εκτός του συστήματος των αντικειμενικών αξιών. Ειδικότερα, από τις ζώνες των νέων εντάξεων, μείωση της τιμής εμφανίζουν 1.509 ζώνες, δηλαδή το 43% των νέων εντάξεων, η οποία διαμορφώνεται κατά μέσο όρο σε 18%. Μειώσεις εντοπίζονται σε ζώνες περιοχών, όπως η Φλώρινα, από 600 σε 300 ευρώ (μείωση 50%), η Χίος, από 800 σε 450 ευρώ (μείωση 44%), οι Πρέσπες, από 600 σε 400 ευρώ (μείωση 33%), το Αμύνταιο, από 600 σε 450 ευρώ (μείωση 25%), και η Ορεστιάδα, από 500 σε 400 ευρώ (μείωση 20%).

Υφιστάμενες ζώνες

Οσον αφορά τις υφιστάμενες 10.165 ζώνες του αντικειμενικού συστήματος, η τάση είναι ανοδική, καθώς οι 6.105 ζώνες σημειώνουν αύξηση κατά μέσο όρο 18%. Αυξήσεις εντοπίζονται σε ζώνες περιοχών, όπως η Σαντορίνη, από 1.100 σε 2.250 ευρώ (αύξηση 105%), το κέντρο της Αθήνας, από 1.850 σε 3.600 ευρώ (αύξηση 95%), το Ναύπλιο, από 1.300 σε 2.200 ευρώ (αύξηση 69%), το Παλαιό Φάληρο, από 1.650 σε 2.750 ευρώ (αύξηση 67%), η Βουλιαγμένη, από 2.400 σε 3.850 ευρώ (αύξηση 60%), η Γλυφάδα, από 1.650 σε 2.550 ευρώ (αύξηση 55%), και το Ελληνικό, από 1.700 σε 2.200 ευρώ (αύξηση 29%).

Αμετάβλητες παραμένουν 2.729 ζώνες, συνιστώντας το 27% των υφιστάμενων ζωνών, ενώ μείωση παρουσιάζουν 1.331 ζώνες (το 13% των υφιστάμενων), η οποία ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 11%. Μειώσεις εντοπίζονται σε ζώνες περιοχών όπως τα Φάρσαλα, από 500 σε 250 ευρώ (μείωση 50%), η Νάξος, από 800 σε 500 ευρώ (μείωση 38%), τα Ανω Λιόσια, από 650 σε 450 ευρώ (μείωση 31%), η Δωδώνη Ιωαννίνων, από 550 σε 400 ευρώ (μείωση 27%), η Κόνιτσα, από 600 σε 450 ευρώ (μείωση 25%), και τα Δερβενοχώρια Βοιωτίας, από 500 σε 400 ευρώ (μείωση 20%).

98% του πληθυσμού

Το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών ακινήτων αποτελείται πλέον από 13.808 ζώνες αντιπροσωπεύοντας το 98% του πληθυσμού από 85% που ήταν μέχρι πριν από τη μεταρρύθμιση, καθώς πολλές περιοχές της Επικράτειας ήταν εκτός συστήματος. Η Ζάκυνθος, η Κεφαλλονιά, η Ιθάκη, η Χίος, η Σάμος, η Πάτμος, η Κάρπαθος, η Ηλεία, η Ναύπακτος, τα Κύθηρα και άλλες περιοχές με σημαντική τουριστική δραστηριότητα, όπως η Μύκονος, η Κέρκυρα και η Κως, ήταν – με διαφοροποίηση ως προς τον βαθμό – εκτός του συστήματος του αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών ακινήτων, με αποτέλεσμα ο ΕΝΦΙΑ να υπολογίζεται βάσει της κατώτερης τιμής ζώνης της δημοτικής ενότητας ή δήμου ή περιφερειακής ενότητας, στην οποία ανήκουν οι εν λόγω περιοχές.

Σε περίπτωση που δεν είχε καθοριστεί η τιμή ζώνης της δημοτικής ενότητας, λαμβανόταν υπόψη η κατώτερη τιμή ζώνης του οικείου δήμου ή σε περίπτωση που δεν είχε καθοριστεί η τιμή ζώνης του οικείου δήμου, η κατώτερη ζώνη της περιφερειακής ενότητας.

Τα σχέδια για αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ

Από το 2022 ο ΕΝΦΙΑ θα υπολογίζεται με βάση τις νέες αντικειμενικές αξίες και αν δεν προχωρήσει το υπουργείο Οικονομικών σε αναπροσαρμογή των κλιμάκων και των συντελεστών, το σίγουρο είναι ότι θα προκύψουν πρόσθετες επιβαρύνσεις. Ωστόσο, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και ο αρμόδιος υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας δεσμεύονται ότι η άνοδος των αντικειμενικών αξιών δεν σημαίνει αύξηση του ΕΝΦΙΑ, καθώς ειδική επιτροπή θα ασχοληθεί το επόμενο διάστημα με τη διαμόρφωση νέων συντελεστών εναρμονισμένων με την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών, με νέα δομή και διάρθρωση και με διατήρηση της συνολικής δημοσιονομικής ουδετερότητας του φόρου – δηλαδή, παρά τις μεταβολές στις αντικειμενικές αξίες, τα δημόσια έσοδα που προβλέπονται από τον ΕΝΦΙΑ δεν θα αυξηθούν. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ σε ετήσια βάση είναι περίπου 3 δισ. ευρώ.

Οι δεσμεύσεις

Μάλιστα, στην κυβέρνηση πηγαίνουν και ένα βήμα παραπέρα λέγοντας ότι λαμβάνοντας υπόψη τον δημοσιονομικό χώρο, καθώς και τα δεδομένα της οικονομίας την επόμενη περίοδο, θα εξεταστεί το ενδεχόμενο περαιτέρω μείωσης του ΕΝΦΙΑ, σε συνέχεια της μείωσης κατά 22% που σημειώθηκε το 2019, υλοποιώντας τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης για νέα μείωση της τάξεως του 8%.
Οπως δήλωσε πρόσφατα ο κ. Σταϊκούρας, «οι όποιες μεταβολές και οι αυξήσεις στις αντικειμενικές αξίες δεν θα μεταφραστούν αυτομάτως σε αυξήσεις του ΕΝΦΙΑ, αφού οι συντελεστές υπολογισμού του φόρου θα προσαρμοστούν στις μεταβολές των αντικειμενικών αξιών. Συνεπώς, δεν θα προκύψουν επιβαρύνσεις για τη μεσαία τάξη, δεν θα προκύψουν επιβαρύνσεις για τη μεγάλη πλειοψηφία των ιδιοκτητών ακινήτων, ακόμα και αν αυξηθούν οι αντικειμενικές αξίες. Θα επιβαρυνθούν όμως κατοικίες σε περιοχές της χώρας που υποφορολογούνταν. Και αυτός ο δημοσιονομικός χώρος θα αξιοποιηθεί πλήρως για την περαιτέρω μείωση της φορολογίας ακινήτων, ιδιαίτερα χαμηλής και μεσαίας αξίας. Ο νέος ΕΝΦΙΑ σχεδιάζεται τους επόμενους μήνες. Θα εφαρμοστεί από τις αρχές του 2022 και θα αποπληρωθεί σε περισσότερες από τις υφιστάμενες 6 δόσεις».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΒΗΜΑ