Ποιος θυμάται την ΚΑΠ;

Δεν είναι σαφές πόσοι γνωρίζουν ότι το βράδυ της Δευτέρας η χώρα εξασφάλισε – μη επιστρεπτέες – επιδοτήσεις ύψους άνω των 19 δισ. ευρώ για την επόμενη επταετία για τους αγρότες της. Προσέξτε το πολυδιαφημισμένο Ταμείο Ανάκαμψης περιλαμβάνει λιγότερα μη επιστρεπτέα κονδύλια. Το Ταμείο Ανάκαμψης διαθέτει επιδοτήσεις 17,8 δισ. (και δάνεια 12,7 δισ.), ενώ η Κοινή Αγροτική Πολιτική για την Ελλάδα, που δύσκολα βρήκε ένα μονόστηλο στην επικαιρότητα, 19,1 δισ. ευρώ.

Η κυβέρνηση κατέγραψε μια επιτυχία με τον πακτωλό των αγροτικών επιδοτήσεων. Βρίσκεται όμως αντιμέτωπη και με μια «καυτή πατάτα», την οποία για την ώρα δεν δείχνει να την έχει αντιληφθεί στο ποσοστό που της αναλογεί. Παρά τις προσπάθειες του αρμόδιου υπουργείου και του υπουργού Σ. Λιβανού που εξασφάλισε τα κονδύλια για τη χώρα, δεν φαίνεται να βρίσκεται σε εξέλιξη κάποια μεγάλης κλίμακας δημόσια συζήτηση, τη στιγμή μάλιστα που αλλαγή του μοντέλου σημαίνει διανομή των κονδυλίων με διαφορετικό τρόπο. Κάτι που σημαίνει ότι διαφορετικοί άνθρωποι θα λάβουν διαφορετικά ποσά. Μιλάμε για αναδιανομή εισοδήματος και μετατόπιση των κονδυλίων από μια περιοχή σε μια άλλη, ίσως και από μια καλλιέργεια σε μια άλλη. Οι αποφάσεις θα είναι κρίσιμες και μη γελιόμαστε θα παίξουν ρόλο και στο πολιτικό σκηνικό του επόμενου διαστήματος.

Το μέχρι σήμερα μοντέλο καταβολής των επιδοτήσεων βάσει των στοιχείων καλλιέργειας της προηγούμενης 20ετίας τελειώνει. Αρα όσοι εισέπρατταν ποσά βάσει των ιστορικών δικαιωμάτων είναι και οι πρώτοι χαμένοι του νέου συστήματος. Το πολιτικό σύστημα είχε βολευτεί επί χρόνια με ένα στρεβλό σύστημα που δύο αγρότες με την ίδια καλλιέργεια σε γειτονικά χωράφια έπαιρνε ο ένας ενίσχυση 180 ευρώ επειδή είχε δικαιώματα του 2000 και ο άλλος μόλις 30 ευρώ το στρέμμα επειδή δεν είχε. Συνέβαινε αυτό και για δύο δεκαετίες διαδοχικές κυβερνήσεις μιλούσαν για την ανάγκη ηλικιακής ανανέωσης του αγροτικού επαγγέλματος. Πραγματική κωμωδία.

«Χαμένοι» της νέας μεταρρύθμισης θα είναι συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές όπως η Κρήτη, η Θεσσαλία, η Κεντρική Μακεδονία και η Αιτωλοακαρνανία, καλλιέργειες όπως το βαμβάκι, ο καπνός και η ελιά και εισοδηματικές κατηγορίες παραγωγών, που η πολιτική δύναμή τους είναι ισχυρή τοπικά και προφανώς τα απόνερα των αντιδράσεων θα φθάσουν και στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος.

Ολη αυτή την πίεση μπορεί να την αντιμετωπίσει και ταυτόχρονα να εκσυγχρονίσει και να ανανεώσει ηλικιακά τον κλάδο; Θα χρειαστεί να γίνουν πολλά για να τα καταφέρει. Κυρίως θα πρέπει να εξηγήσει στους εν ενεργεία αγρότες όλες τις νέες υποχρεώσεις τήρησης κάποιων φιλοπεριβαλλοντικών διαδικασιών, καθώς εκτιμάται ότι θα είναι ιδιαίτερα σκληρές και απαιτητικές. Η δε προετοιμασία που θα χρειαστεί να γίνει στους νέους δικαιούχους των επιδοτήσεων θα είναι ιδιαίτερα κοπιώδης και θα χρειαστεί εντατική προετοιμασία.

Το πιο κρίσιμο είναι να μην επικρατήσει το μικροπολιτικό συμφέρον, αλλά η μεγάλη εικόνα που επιβάλει την άρση αδικιών του παλιού συστήματος, βάσει του οποίου το 10% των αγροτικών εκμεταλλεύσεων συγκεντρώνει το 48% των άμεσων ενισχύσεων. Τη στιγμή μάλιστα που το 45% των εκμεταλλεύσεων που μπορούν να θεωρηθούν ως μικροκαλλιεργητές λαμβάνουν μόλις το 10% των άμεσων ενισχύσεων. Κυρίως όμως η στρατηγική πρέπει να στοχεύει στη σταδιακή απεξάρτηση μερίδας των αγροτών από «αναπνευστήρα» των επιδοτήσεων, οι οποίες νομοτελειακά δεν θα είναι για πάντα…