Κλιματική αλλαγή: Ο Αρμαγεδδών πλησιάζει, οι κυβερνήσεις τσακώνονται…

Οι εικόνες και οι ειδήσεις από τη Γερμανία προκαλούν σοκ. Σε όλη την Ευρώπη, ακόμη όμως και στους ίδιους τους Γερμανούς, οι οποίοι μας έχουν συνηθίσει στην αυστηρή πειθαρχία, ακόμη και στα πιο δύσκολα. Η φυσική καταστροφή που βρίσκεται σε εξέλιξη στη χώρα είναι άνευ προηγουμένου, με δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες αγνοούμενους. Ολόκληρα χωριά έχουν εξαφανιστεί από προσώπου γης λόγω των πλημμυρών, ενώ δύο από τα 16 κρατίδια έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Συναγερμός επικρατεί και στις γειτονικές χώρες της Μπενελούξ – Ολλανδία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο, που προσπαθούν επειγόντως να οχυρωθούν. Μάλιστα, το Βέλγιο μετρούσε ήδη 14 τουλάχιστον νεκρούς, ενώ τα χειρότερα φαίνεται πως δεν έχουν έρθει, καθώς οι έντονες βροχοπτώσεις συνεχίζονται.

«Η καταστροφή έχει άμεση σχέση με την κλιματική αλλαγή», είπε ο Γερμανός υπουργός Εσωτερικών, Χορστ Ζέεχοφερ. Και πράγματι, έτσι είναι. Όπως συμβαίνει, όμως, με όλα σχεδόν τα κακά και τις καταστροφές, ακόμη και με τις ασθένειες, οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν ότι θύματα θα είναι πάντα οι άλλοι και ποτέ οι ίδιοι.

Δεν με αφορά…

Αυτό, άλλωστε, συνέβαινε επί μεγάλο διάστημα και συνεχίζει εν μέρει να συμβαίνει στην υπόθεση της πανδημίας – εγώ είμαι άτρωτος, λένε πολλοί, μέχρι να χτυπηθούν ή να χάσουν κάποιο δικό τους. Το ίδιο παρατηρείται και στην υπόθεση της υπερθέρμανσης του πλανήτη και των συνεπειών της, καθώς είναι πολλά εκατομμύρια εκείνοι που θεωρούν ότι δεν τους αφορά άμεσα, καθώς η Αρκτική, ο Αμαζόνιος, ο Καναδάς και η Σιβηρία είναι πολύ μακριά. Και πιστεύουν ότι, το πολύ-πολύ, ό,τι συμβαίνει ίσως να αποτελέσει πρόβλημα για τα παιδιά και τα εγγόνια τους.

Δυστυχώς, για εκείνους και για όλους τους υπόλοιπους, δεν έχουν καταλάβει τίποτα. Έχουν άγνοια κινδύνου γι’ αυτό που βρίσκεται ήδη προ των θυρών και ζουν μέσα σε μια αυταπάτη την οποία έχουν κατασκευάσει, είτε για να μη χαλάσουν τη ζαχαρένια τους είτε για να μην προσθέσουν ένα ακόμη πονοκέφαλο στην βαριά τους καθημερινότητα.

Ίσως, μάλιστα, να ελπίζουν πως έστω και την τελευταία στιγμή θα γίνει το θαύμα που θα αποτρέψει το μοιραίο. Όπως συμβαίνει και με την πανδημία, όπου ήδη και παρά τα πισωγυρίσματα, φαίνεται φως στην άκρη του τούνελ.

Δεν υπάρχει εμβόλιο για την υπερθέρμανση

Φυσικά, κάνουν λάθος. Διότι στην περίπτωση της κλιματικής αλλαγής, δεν υπάρχει εμβόλιο που να μπορεί να την αποτρέψει ούτε φάρμακο για να την αντιμετωπίσει. Το τι θα συμβεί είναι ευθέως ανάλογο με τα όσα έχουμε κάνει μέχρι σήμερα και – μιας και αυτά δεν μπορούν πια να αλλάξουν – με το τι θα κάνουμε από εδώ και στο εξής.

Αυτό είναι κάτι που αφορά όλους τους ανθρώπους που ζουν στον πλανήτη, μιας και το οικοσύστημα που μας φιλοξενεί είναι συγκεκριμένο και πεπερασμένο – και αμείλικτο. Αφορά, όμως, πρωτίστως τις κυβερνήσεις και αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις και χαράζουν πολιτικές. Αυτούς οι οποίοι, δυστυχώς, για μια ακόμη φορά δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων και αντιμετωπίζουν την όλη υπόθεση κυρίως «λογιστικά»: Πόσο θα κοστίσει, ποιοι θα πληρώσουν, ποιοι θα κερδίσουν.

Πόλεμοι για το νερό και την τροφή

Ο «τσακωμός» που έχει ξεσπάσει στις γραμμές της Κομισιόν αλλά και ανάμεσα σε αυτήν και ορισμένα κράτη-μέλη, τον οποίο αποκαλύπτει ρεπορτάζ των Financial Times, είναι αποκαλυπτικός. Και ιδιαιτέρως ανησυχητικός, καθώς έρχεται την ώρα που υποτίθεται πως η ΕΕ είναι έτοιμη να «πατήσει γκάζι» για να πιάσει τους στόχους που έχει θέσει και να μεταβεί στην «πράσινη» εποχή και οικονομία.

«Τα εργαλεία που διαθέτουμε σήμερα δεν επαρκούν. Εάν δεν πολεμήσουμε την κλιματική κρίση, τότε κάποια στιγμή θα βρεθούμε να συμμετέχουμε σε πολέμους για το νερό και την τροφή», είπε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Φρανς Τίμερμανς, χρησιμοποιώντας δραματικούς τόνους για να πείσει τους εταίρους.

«Η ένταση και διάρκεια των φαινομένων αποτελούν, σύμφωνα με την επιστήμη, καθαρά σημάδια της κλιματικής αλλαγής και ότι υπάρχει πραγματικά επιτακτική ανάγκη να δράσουμε», είπε από την πλευρά της η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Εις μάτην, όμως. Κι αυτό διότι, όπως σημειώνουν οι FT, «η ιστορική προσπάθεια των Βρυξελλών να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή βρίσκεται μπροστά σε ένα τοίχο αντιστάσεων από μια σειρά κυβερνήσεις της Ένωσης, με επιχείρημα ότι τα σχέδια θα πλήξουν τα νοικοκυριά στις χώρες τους, επιβαρύνοντάς τα με υψηλότερο κόστος».

Ένας ακόμη τσακωμός στην ΕΕ

Υπενθυμίζεται πως την Τετάρτη, η Κομισιόν παρουσίασε 13 νομοθετικές ρυθμίσεις που ουσιαστικά αποτελούν τον οδικό χάρτη προς τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% ως το 2030 και τον μηδενισμό των καθαρών εκπομπών ως το 2050, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Προκειμένου, ωστόσο, να εγκριθεί το σχέδιο, απαιτείται ενισχυμένη πλειοψηφία στο Συμβούλιο και την Ευρωβουλή, κάτι δύσκολο εάν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος των χωρών που αντιδρούν: Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ουγγαρία, Λετονία, Ιρλανδία, Βουλγαρία και άλλες.

Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως και η φον ντερ Λάιεν αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα εντός της Επιτροπής. Για την ακρίβεια, τουλάχιστον 7 κομισάριοι φέρονται να μην συμφώνησαν με το σχέδιο που παρουσιάστηκε, προβάλλοντας μια σειρά αιτιολογίες – και προφανώς, ακολουθώντας και τη γραμμή των κυβερνήσεών τους.

Για όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις σε αυτό το μέτωπο, καταστάσεις όπως αυτή που περιγράφηκε δεν είναι πρωτόγνωρες. Εντός ΕΕ, για του λόγου το αληθές, είναι γνωστό ότι το σύνολο σχεδόν των χωρών του πρώην «ανατολικού μπλοκ» και κυρίως οι τέσσερις της «Ομάδας του Βίζεγκραντ», απαιτούν σημαντικές εξαιρέσεις και μεγαλύτερες επιδοτήσεις, θεωρώντας ότι δεν μπορούν να μπουν στην ίδια μοίρα με τις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες της δυτικής Ευρώπης.

Σημαντικές διαφωνίες υπάρχουν, επίσης, για το θέμα της πυρηνικής ενέργειας, καθώς η Γαλλία την παρουσιάζει περίπου ως «καθαρή» και δεν την εγκαταλείπει, ενώ άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, προτείνουν να πάψει να επιδοτείται πλήρως.

Παγκόσμιο παζάρι

Σε διεθνές επίπεδο, επίσης, πέρα από το «αντάρτικο» που είχε κηρύξει ο Τραμπ την προηγούμενη – κρίσιμη για το περιβάλλον – τετραετία, είναι γνωστό ότι μα σειρά χώρες της G20, όπως είναι η Κίνα, η Ινδία και η Ρωσία, κάνουν επίσης… καθυστερήσεις, καθώς επιδιώκουν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα οφέλη και το σχετικά χαμηλό κόστος του λιγνίτη και των υδρογονανθράκων.

«Δώστε για να βάλουμε πλάτη», είναι σε γενικές γραμμές το επιχείρημα που προβάλλουν απέναντι στους πιο πλούσιους του πλανήτη. Σε ένα βαθμό δε, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως έχουν δίκιο, καθώς φοβούνται ότι εάν δεν υπάρξουν εξαιρέσεις και «φρένα», οι ανεπτυγμένες χώρες θα αποκτήσουν ακόμη μεγαλύτερο πλεονέκτημα, καθώς προηγούνται σαφώς στον μαραθώνιο» προς τη νέα εποχή.

Μέχρι να βρουν άκρη μεταξύ τους, βεβαίως, αλλά και μέχρι να μας αποδείξουν πόσο πιο φιλικές προς το περιβάλλον και συμφέρουσες είναι οι «πράσινες» τεχνολογίες, το πιθανότερο είναι πως θα έχει συμβεί αυτό για το οποίο προειδοποιούν εδώ και καιρό οι επιστήμονες: Θα έχουμε περάσει το σημείο χωρίς επιστροφή (εάν δεν το έχουμε περάσει ήδη) και απλώς θα περιμένουμε πότε θα έρθει η επόμενη μεγάλη καταστροφή.

Εάν αυτό συμβεί, τότε θα ανοίξει ο δρόμος για να επικρατήσει ένας παγκόσμιος κανιβαλισμός: Ο θάνατός σου η ζωή μου ή όποιος προλάβει – αδιαφορώντας τόσο για τους «άλλους» όσο και για τις επόμενες γενιές. Όσοι αυτό επιθυμούν, μπορούν να συνεχίσουν να κοιμούνται ήσυχοι, αλλάζοντας πλευρό. Όσοι τρομάζουν και πιστεύουν πως υπάρχουν ακόμη πράγματα να σωθούν και ο κόσμος να «πάει αλλιώς», οφείλουν άμεσα να (ξε)σηκωθούν.