Κομισιόν – Νέο αυστηρότερο πλαίσιο για τα περιβαλλοντικά εγκλήματα

Εκπληρώνοντας μια βασική δέσμευση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα πρόταση για μια νέα οδηγία της ΕΕ για την πάταξη του περιβαλλοντικού εγκλήματος.

Η πρόταση σκοπεύει να καταστήσει αποτελεσματικότερη την προστασία του περιβάλλοντος υποχρεώνοντας τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα στο πλαίσιο του ποινικού δικαίου.

Καθορίζει νέα περιβαλλοντικά εγκλήματα, θέτει ένα ελάχιστο επίπεδο κυρώσεων και ενισχύει την αποτελεσματικότητα της συνεργασίας με την επιβολή του νόμου. Υποχρεώνει επίσης τα κράτη μέλη να υποστηρίζουν και να βοηθούν άτομα που καταγγέλλουν περιβαλλοντικά αδικήματα και συνεργάζονται με την επιβολή της νομοθεσίας. Αυτή η πρόταση θα συμβάλει στην προστασία της φύσης και των φυσικών πόρων, καθώς και της δημόσιας υγείας και ευημερίας.

Κύριοι στόχοι της πρότασης

Η πρόταση ορίζει νέα περιβαλλοντικά ποινικά αδικήματα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του παράνομου εμπορίου ξυλείας, της παράνομης ανακύκλωσης πλοίων ή της παράνομης άντλησης νερού. Επιπλέον, η πρόταση διευκρινίζει τους υπάρχοντες ορισμούς των περιβαλλοντικών ποινικών αδικημάτων, παρέχοντας αυξημένη ασφάλεια δικαίου.

Η Κομισιόν προτείνει να καθοριστεί ένας κοινός ελάχιστος παρονομαστής για τις κυρώσεις για περιβαλλοντικά εγκλήματα. Όταν το αδίκημα προκαλεί ή ενδέχεται να προκαλέσει θάνατο ή σοβαρό τραυματισμό σε οποιοδήποτε άτομο, τα κράτη μέλη πρέπει να προβλέπουν τουλάχιστον φυλάκιση έως και δέκα ετών. Το σχέδιο οδηγίας προτείνει επίσης πρόσθετες κυρώσεις , συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης της φύσης, του αποκλεισμού από την πρόσβαση στη δημόσια χρηματοδότηση και των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων ή της ανάκλησης διοικητικών αδειών.

Η πρόταση αποσκοπεί επίσης να καταστήσει αποτελεσματικότερες τις σχετικές έρευνες και τις ποινικές διαδικασίες. Παρέχει υποστήριξη επιθεωρητών, αστυνομίας, εισαγγελέων και δικαστών μέσω εκπαίδευσης, εργαλείων έρευνας, συντονισμού και συνεργασίας, καθώς και καλύτερης συλλογής δεδομένων και στατιστικών. Η Επιτροπή προτείνει κάθε κράτος μέλος να αναπτύξει εθνικές στρατηγικές που διασφαλίζουν μια συνεκτική προσέγγιση σε όλα τα επίπεδα επιβολής και τη διαθεσιμότητα των αναγκαίων πόρων.

Η πρόταση θα βοηθήσει τη διασυνοριακή έρευνα και δίωξη . Τα περιβαλλοντικά εγκλήματα συχνά επηρεάζουν πολλές χώρες (για παράδειγμα η παράνομη εμπορία άγριας ζωής) ή έχουν διασυνοριακές επιπτώσεις (για παράδειγμα στην περίπτωση της διασυνοριακής ρύπανσης του αέρα, των υδάτων και του εδάφους). Οι αρχές επιβολής του νόμου και οι δικαστικές αρχές μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτά τα εγκλήματα μόνο όταν συνεργάζονται διασυνοριακά.

Υποστήριξη

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να υποστηρίζει τα κράτη μέλη προσφέροντας στους επαγγελματίες επιβολής του νόμου και στα επαγγελματικά τους δίκτυα μια πλατφόρμα για στρατηγικές συζητήσεις και παρέχοντάς τους οικονομική βοήθεια. Τέλος, καθώς το περιβαλλοντικό έγκλημα είναι παγκόσμιο φαινόμενο, η Επιτροπή θα συνεχίσει να προωθεί τη διεθνή συνεργασία στον τομέα αυτό.

Σχολιάζοντας ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Φρανς Τίμερμανς, δήλωσε: «Η εσκεμμένη καταστροφή του φυσικού μας περιβάλλοντος απειλεί την ίδια την επιβίωσή μας ως ανθρωπότητας. Το να αφήνουμε τους παραβάτες να ενεργούν ατιμώρητα υπονομεύει τις συλλογικές μας προσπάθειες για την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας, την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης, τη μείωση της ρύπανσης και την εξάλειψη των απορριμμάτων. Οι σοβαρές καταχρήσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν με σοβαρή απάντηση και η σημερινή πρόταση θέτει τις βάσεις για αυτό».

Από την πλευρά της η Αντιπρόεδρος της Κομισιόν για τις Αξίες και τη Διαφάνεια, Vera Jourová, δήλωσε: «Το περιβάλλον δεν γνωρίζει σύνορα και τα εγκλήματα εναντίον του εμφανίζουν τις αρνητικές τους επιπτώσεις σε όλα τα κράτη μέλη. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όλα τα δυνατά μέσα για την προστασία του περιβάλλοντος σε επίπεδο Ένωσης. Το ποινικό δίκαιο είναι ένα από αυτά, και αυτή η πρόταση θα δώσει στις αρχές επιβολής του νόμου και στο δικαστικό σώμα τα εργαλεία για να δράσουν πιο αποτελεσματικά κατά των περιβαλλοντικών εγκλημάτων σε ολόκληρη την Ένωση».

Ο Επίτροπος για το Περιβάλλον, τους Ωκεανούς και την Αλιεία Virginijus Sinkevičius, δήλωσε: «Τα περιβαλλοντικά εγκλήματα προκαλούν μη αναστρέψιμη και μακροπρόθεσμη ζημιά στην υγεία των ανθρώπων και στο περιβάλλον. Ωστόσο, είναι δύσκολο να διερευνηθούν και να προσαχθούν ενώπιον του Δικαστηρίου, ενώ οι κυρώσεις τείνουν να είναι αδύναμες. Γι’ αυτό πρέπει να ενισχύσουμε το περιβαλλοντικό μας ποινικό δίκαιο. Σε μια εποχή όπου η διεθνής κοινότητα συζητά το έγκλημα της οικοκτονίας, ένα υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος δεν είναι μόνο σημαντικό για τις σημερινές αλλά και τις μελλοντικές γενιές, καθώς διπλασιάζουμε τις προσπάθειές μας για την καταπολέμηση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης».

Ο Επίτροπος Δικαιοσύνης, Ντιντιέ Ρέιντερς , είπε: « Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι κανόνες μας για την καταπολέμηση του περιβαλλοντικού εγκλήματος είναι στοχευμένοι και αρκετά φιλοδοξίες για να δημιουργήσουν μια πραγματική αλλαγή. Με αυτή τη νέα οδηγία, έχουμε ένα άλλο ισχυρό εργαλείο για την προστασία του περιβάλλοντος και τελικά του πλανήτη μας. Η σημερινή πρόταση βασίζεται σε διδάγματα και εμπειρία που αποκτήθηκε τα τελευταία χρόνια και θα αντιμετωπίσει άμεσα τις βαθύτερες αιτίες που εμπόδισαν την προστασία του περιβάλλοντος να είναι τόσο αποτελεσματική όσο θα έπρεπε ».

Η νομοθετική πρόταση θα υποβληθεί τώρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο.