Μπόνους δόμησης: Τι αλλαγές φέρνει η απόφαση του ΣτΕ – Οι πρώτες αντιδράσεις

Τέλος στα «μπόνους» δόμησης του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) που χάριζαν έξτρα ύψος και τετραγωνικά στα κτίρια βάζει το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).

Η ανακοίνωση που υπογράφει ο πρόεδρος του Δικαστηρίου κ. Μιχάλης Πικραμένος, αναφέρει ότι, οι συγκεκριμένες διατάξεις του ΝΟΚ είναι αντισυνταγματικές και τα όποια κίνητρα για επιπλέον δόμηση πρέπει να δίδονται κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού με βάση τη φυσιογνωμία του κάθε οικισμού, κατόπιν τεκμηριωμένης επιστημονικής μελέτης και όχι με γενικές οριζόντιες ρυθμίσεις, όπως συμβαίνει με τον ΝΟΚ.

Μπόνους δόμησης: «Φρένο« του ΣτΕ στον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό – Ποιες άδειες επηρεάζονται

Σε αυτήν την κατεύθυνση αναμένεται ότι θα κινηθεί και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ). Σύμφωνα με τον υπουργό κ. Θόδωρο Σκυλακάκη, η υλοποίηση του τοπικού πολεοδομικού σχεδιασμού που βρίσκεται σε εξέλιξη για το 80% της ελληνικής επικράτειας, «θα μας επιτρέψει να καθιερώσουμε με τρόπο νομικά αδιαμφισβήτητο κίνητρα (σ.σ. ύψη, δώματα, φυτεμένες στέγες, κ.ά.), όπως αυτά περιέχονται στο ΝΟΚ, εκεί που είναι πράγματι αναγκαία». Μάλιστα, προανήγγειλε ότι άμεσα θα αναληφθεί σχετική νομοθετική πρωτοβουλία ώστε να υπάρχει ορατότητα και νομική ασφάλεια.

Χωρίς αναδρομικότητα η απόφαση

Η Ολομέλεια του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της χώρας με την απόφασή του που αναμένεται να δημοσιευθεί τον Ιανουάριο, σύμφωνα με την ανακοίνωση του κ. Πικραμένου, έκρινε ότι οι τέσσερις προσβαλλόμενες οικοδομικές άδειες (σ.σ. για κτίρια στον Δήμο Αλίμου) πρέπει να ακυρωθούν. Ωστόσο, σταθμίζοντας τις αρχές της ασφάλειας δικαίου και το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας των κινήτρων που δίνει ο ΝΟΚ για έξτρα δόμηση πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες των οποίων η υλοποίηση έχει αποδεδειγμένα αρχίσει, θέτοντας ως ημερομηνία έναρξης των εργασιών τη χθεσινή που δημοσιεύθηκε η ανακοίνωση του ΣτΕ, και όχι τη ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης όπως συμβαίνει συνήθως.

Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Σκυλακάκης θεωρεί σημαντικό ότι με την απόφαση δεν επηρεάζεται καμία υφιστάμενη οικοδομή, είτε αυτή έχει ολοκληρωθεί είτε με οποιονδήποτε τρόπο έχουν αρχίσει εργασίες. Ο περιορισμός αυτός πάντως δεν αφορά τις άδειες για τις οποίες έχει γίνει ήδη προσφυγή στη Δικαιοσύνη. Όπως αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο ο έμπειρος νομικός στο Χωροταξικό, Πολεοδομικό και Περιβαλλοντικό Δίκαιο, καθηγητής του ΕΜΠ κ. Δημήτρης Μέλισσας, ο οποίος εκπροσωπούσε στη δίκη τον Δήμο Αλίμου, όσες άδειες έχουν ήδη προσβληθεί είτε στο ΣτΕ, είτε στα διοικητικά εφετεία της χώρας, τις καταλαμβάνει η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ. «Έχω εκκρεμείς δίκες σε όλη την Ελλάδα, για οικοδομικές άδειες σε Κηφισιά, Χαλάνδρι, Φιλοθέη, Άλιμο κλπ. Πιθανώς υπάρχουν κι άλλες υποθέσεις σε εξέλιξη. Τα Διοικητικά Εφετεία ουσιαστικά περίμεναν την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας», τονίζει ο κ. Μέλισσας, επισημαίνοντας ότι με βάση την απόφαση του ΣτΕ, το τεκμήριο νομιμότητας καλύπτει άδειες οι οποίες είτε έχουν ήδη υλοποιηθεί είτε έχει παρέλθει το χρονικό περιθώριο που μπορεί κανείς να τις προσβάλει, δηλαδή οι 60 ημέρες.

Σχολιάζοντας την απόφαση του ΣτΕ υπογραμμίζει ότι, ουσιαστικά οι ανώτατοι δικαστές λένε το αυτονόητο, δηλαδή ότι «οι οριζόντιες ρυθμίσεις, όπως συμβαίνει σε όλο και σε όλο τον κόσμο, δεν μπορούν να καταστρατηγούν τον πολεοδομικό σχεδιασμό που γίνεται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια και μελέτες».

Προβληματισμός για προσφάτως εκδοθείσες άδειες

Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Αλίμου κ. Ανδρέας Κονδύλης, ο οποίος έχει πρωτοστατήσει στις μάχες για την κατάργηση των «μπόνους» δόμησης, αναφέρεται σε μια ιστορικών διαστάσεων απόφαση του ΣτΕ για πολεοδομικά ζητήματα, καθώς δεν θα μπορούν να εκδίδονται στο εξής άλλες οικοδομικές άδειες με βάση τα κίνητρα του ΝΟΚ. Θέτει ωστόσο έναν προβληματισμό για τις οικοδομές που βρίσκονται σε εξέλιξη και δεν θίγονται από την απόφαση. «Εάν έχει ξεκινήσει π.χ. προ μίας εβδομάδας να χτίζεται μια οικοδομή κάνοντας χρήση των κινήτρων του ΝΟΚ, δικαιούμαι δικαστική προστασία και προσφυγή μέσα σε 60 ημέρες από τότε που εκδόθηκε η πράξη και έλαβα γνώση; Αν όταν βρίσκεται στην αρχή της μια οικοδομή και μού απαγορεύεται να προσφύγω στη Δικαιοσύνη είναι σαν να δίνεται «λευκή κάρτα» σε όλες τις άδειες που εκδόθηκαν ενώ βρισκόταν το θέμα σε εξέλιξη στα δικαστήρια», επισημαίνει ο κ. Κονδύλης.

Σύμφωνα με τον δήμαρχο, υπάρχουν πολλές οικοδομικές άδειες σε όλο το λεκανοπέδιο που έχουν εκδοθεί κάνοντας χρήση των κινήτρων του ΝΟΚ. «Η συντριπτική πλειοψηφία των νέων αδειών έχουν εκδοθεί με χρήση κάποιων από τα «μπόνους» ή και όλων των «μπόνους» του ΝΟΚ. Πολλές άδειες είναι σε εξέλιξη. Και εδώ μπαίνει ένα ζήτημα. Θα επιτραπεί να σηκωθούν τόσες οικοδομές σε όλο το λεκανοπέδιο που αθροιστικά θα επιφέρει μια μεγάλη επιβάρυνση; Θα το δούμε όταν δημοσιευθεί και απόφαση τον Ιανουάριο», σημειώνει.

Ο Δήμος Αλίμου έχει ήδη προσφύγει στα δικαστήρια για άλλες 30 οικοδομικές άδειες, που όπως αναφέρει ο δήμαρχος «είναι υποθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στα διοικητικά εφετεία ή στο ΣτΕ και καλύπτονται από την απόφαση της Ολομέλειας, ενώ έχουμε άλλες 6 – 7 προσφυγές που ετοιμάζαμε αυτές τις μέρες για άλλα κτίρια».

Τί έκρινε το δικαστήριο;

Η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε τα άρθρα 10, 15 (παρ. 8), 19 (παρ. 2) και 25 του ΝΟΚ, με τα οποία θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση κτιρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμισή τους και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, αντίκειται στο άρθρο 24 (παρ. 1 και 2) του Συντάγματος.

Περαιτέρω, το Δικαστήριο έκρινε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια. Αυτά, σύμφωνα με τους ανώτατους δικαστές, μπορούν να κατασκευάζονται αλλά να προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης. Αντιθέτως, έκριναν ότι δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των έρκερ (κλειστοί εξώστες) και των κλιμακοστασίων.