Η επικαιρότητα του Ανδρέα Μ. Ανδρεάδη

«Ένας καθηγητής Πανεπιστημίου – και δη Ελληνικού τοιούτου- είναι,  κατά κανόνα μία «επιφανής ασημότης», Αυτό δεν ενέχει από μέρους μου καμμία περιφρόνησι. Είναι η απλή διαπίστωσις μιας πραγματικότητος. Αλήθεια, πόσοι είνε εκείνοι πού γνωρίζουν την ύπαρξι των πλείστων από τούς καθηγητάς των δύο Πανεπιστημίων μας; Οι φοιτηταί, ο διδασκαλικός κόσμος, οι επιστήμονες του κλάδου στον όποιο καθείς από αυτούς ανήκει. Το κοινό τους αγνοεί. Εκτός δε των συνόρων του κράτους τούς αγνο­ούν και αυτοί ακόμα οι συνάδελφοι τους και οι επιστήμονες – δεδομένου ότι δεν έχουν εκπονήσει συγγράμματα τοιούτου κύρους ώστε να έχουν μεταφρασθή και διαβασθή στο εξωτερικό. Ο μόνος πού έκαμε εξαίρεσι σ’ αυτόν τον κανόνα ήταν ο καθηγητής Ανδρεάδης – τον όποιο μας αφήρπασε αυτές τις ημέρες ένας αιφνίδιος θάνατος.

Για τον καθηγητή Ανδρεάδη μπορεί να λεχθή, χωρίς καμμία υπερβολή, ότι υπήρξε μία διεθνής φυσιογνωμία. Μετά τον … Παρθενώνα και τον Βενιζέλον ήταν ό,τι οι ξένοι εγνώριζαν από την Ελλάδα – όταν δεν εγνώριζαν τίποτα.»

Με αυτά τα λόγια ξεκινούσε ένα άρθρο του συγγραφέα Κώστα Ουράνη (1890-1953) στον εικονογραφημένο Εθνικό Κήρυκα Νέας Υόρκης, τον Σεπτέμβριο 1935. Το άρθρο είχε τον υπέρτιτλο: «Μορφές, που εκλείπουν» και υπότιτλο «Ο έλλην διανοούμενος, που έγραψεν εις την ζωήν του 100 χιλ. γράμματα προς φίλους του». Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Ουράνης για τον καθηγητή Ανδρεάδη “μπορεί να λεχθή, χωρίς καμμία υπερβολή, ότι υπήρξε μια διεθνής φυσιογνωμία. Μετά τον … Παρθενώνα και τον Βενιζέλον ήταν ό,τι οι ξένοι εγνώριζαν από την Ελλάδα – όταν δεν εγνώριζαν τίποτα.»

Τη διάσταση αυτή του λαμπρού Έλληνα οικονομολόγου και καθηγητού, την επιβεβαιώνουν από την σκοπιά τους γνωστοί Έλληνες άνθρωποι της οικονομίας και των γραμμάτων σε ειδικό αφιέρωμα του μηνιαίου περιοδικού «Athens Review of Books». Σίγουρα δε, πολλά και ενδιαφέροντα θα ακουστούν στην εκδήλωση που την Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα Γενικών Συνελεύσεων της Τράπεζας της Ελλάδος στις 17.30 μ.μ.

Ομιλητές στην εκδήλωση θα είναι οι κ.κ.: Βασίλης Ράπανος, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και πρόεδρος του Δ.Σ. της Alpha Bank, Μιχάλης Ψαλιδόπουλος, ομότιμος καθηγητής Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ και ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας. Την εκδήλωση θα συντονίσει ο κ. Μανώλης Βασιλάκης, διευθυντής της Athens Review of Books.

Οι παραπάνω ομιλητές είναι εξάλλου και ορισμένοι από τους συγγραφείς του αφιερώματος στον καθηγητή Ανδρέα  Μ. Ανδρεάδη (1870-1935) του περιοδικού ARB στο οποίο δημοσιεύεται και αλληλογραφία του διάσημου οικονομολόγου με τους Ελευθέριο Βενιζέλο και Κωστή Παλαμά.

«Γνωστός για τις συμβολές του στα δημόσια οικονομικά -όχι μόνο της εποχής του, αλλά και των αρχαίων και βυζαντινών χρόνων-, για τις υψη­λές πολιτικές και διεθνείς διασυνδέσεις, για τον κοσμοπολιτισμό και την αγάπη του στο θέατρο, για τη φιλοπονία και την οξυδέρκειά που τον χαρακτήριζαν, για «το μεταξωτό του σταχτί πουκάμισο και τη χτυπητή του πολυγνωσία», ο Ανδρέας Ανδρεάδης αποτελεί αδιαμφισβήτητα μια από τις πιο ενδιαφέρουσες μορφές της ελληνικής πανεπιστημιακής κοινότητας των αρχών του 20ού αιώνα.» γράφει στο σχετικό αφιέρωμα, μεταξύ άλλων, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννης Στουρνάρας, τονίζοντας την επικαιρότητα του Ανδρέα Ανδρεάδη. Επικαιρότητα που έχει άμεση σχέση με το ρόλο των Κεντρικών Τραπεζών στη σημερινή οικονομική πραγματικότητα, όπου η  επανεμφάνιση του πληθωρισμού και τα υψηλά δημόσια χρέη, πείθουν ότι κάποια προβλήματα στην οικονομία είναι … εφτάψυχα.

Κατά τον κ. Βασίλη Ράπανο, «η Ελλάδα από την ανεξαρτησία της μέχρι σήμερα γνώρισε πολλές δημοσι­ονομικές κρίσεις, με δραματικές συνέ­πειες στην οικονομική δραστηριότητα, τη διανομή του εισοδήματος, αλλά και στις πολιτικές εξελίξεις. Η πρώτη συ­στηματική ανάλυση και μελέτη των δη­μοσιονομικών θεμάτων στη χώρα μας οφείλεται σε μια μεγάλη μορφή της οι­κονομικής επιστήμης, τον Ανδρέα Μ. Ανδρεάδη. Είναι γενικότερα παραδε­κτό ότι ο Ανδρέας Μ. Ανδρεάδης ή­ταν ο πιο επιδραστικός Έλληνας οικονομολόγος στο πρώτο μισό του εικο­στού αιώνα. Ήταν μια από τις σημα­ντικότερες φυσιογνωμίες που δίδαξαν ποτέ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ε­πηρέασε όχι μόνο την οικονομική σκέ­ψη, αλλά και τη δημοσιονομική πολιτι­κή, Προσωπικότητα διεθνούς βεληνε­κούς, σφράγισε την εποχή του ως δά­σκαλος και επιστήμονας, αλλά και ως άνθρωπος των γραμμάτων γενικότερα.

Ήταν επίσης πολυγραφότατος και πολλά έργα του έχουν μεταφραστεί σε αρκετές άλλες γλώσσες. Από την άποψη αυτή, κλασσικά θεωρούνται πλέον τα έργα του Η Ιστορία της Τράπεζας της Αγγλίας και η Ιστορία της Ελληνικής Δημόσιας Οικονομίας. Το τελευταίο μάλιστα έργο έχει μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και ιταλικά και έχει γνωρίσει από τότε αρκετές ανατυπώσεις. Οι νεότερες γενιές Ελλήνων οικονομολόγων γνωρί­ζουν ελάχιστα τον Ανδρεάδη και πολύ λιγότερο το έργο του. Είναι όμως γνω­στός στους ιστορικούς και κυρίως στους οικονομικούς ιστορικούς. Για το έργο του και ιδίως για την Ιστορία της .Τράπε­ζας της Αγγλίας και την Ιστορία της Ελ­ληνικής Δημόσιας Οικονομίας, έχουν εκ­φραστεί με τα καλύτερα λόγια διάσημοι οικονομολόγοι, όπως ο Hicks (1977), ο Einzig (1964) και ο Keynes (1935).

Σαφώς λοιπόν ο διάσημος Ελληνας οικονομολόγος επανέρχεται στην επικαιρότητα,σε μια εποχή όπου η οικονομία έχει σοβαρή ανάγκη από θεμελιώδεις επαναθεωρήσεις.