Τουρκία: Σοκ στις σχέσεις ιδιοκτητών και ενοικιαστών

Πολύ μεγάλες νομικές κι άλλες διαμάχες μεταξύ ιδιοκτητών ακινήτων και ενοικιαστών έχει οδηγήσει το πλαφόν της κυβέρνησης της Τουρκίας στα ενοίκια. Το πλαφόν είχε οριστεί πέρσι στο 25% και έληξε τον Ιούνιο αλλά ανανεώθηκε για άλλους 12 μήνες από την κυβέρνηση Ερντογάν. Την ίδια στιγμή ο πληθωρισμός που είχε φτάσει ακόμη και το 85% τώρα τρέχει με πάνω από 50%, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.

Όλα αυτά κάνουν τα δικαστήρια στην Τουρκία να έχουν κατακλυστεί από υποθέσεις που αφορούν εξώσεις κι άλλα σχετικά θέματα που σχετίζονται με τις σχέσεις ιδιοκτητών και ενοικιαστών. Το πρώτο εξάμηνο του έτους πήγαν στα δικαστήρια της χώρας 147.000 τέτοιες υποθέσεις από τις οποίες οι 47.000 αφορούν εξώσεις, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η οικονομική εφημερίδα της χώρας Dunya.

Ειδικοί του ιδιοκτησιακού δικαίου που μίλησαν στην εφημερίδα αυτή και σε άλλες τουρκικά μέσα ενημέρωσης εκτιμούν ότι συνολικά έχουν υποβληθεί περισσότερες από 100.000 αγωγές για τον επαναπροσδιορισμό ενοικίων, στον απόηχο του υψηλού πληθωρισμού και του αυξανόμενου κόστους ζωής στη χώρα. Λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια που καθορίστηκαν από το Ανώτατο Δικαστήριο και τις τρέχουσες συνθήκες, τα δικαστήρια μπορεί να αποφασίσουν να εκδιώξουν τους ενοικιαστές εάν πεισθούν ότι ο ιδιοκτήτης χρειάζεται πραγματικά το ακίνητο.

Νομικά στελέχη της χώρας ανέφεραν επίσης ότι δήλωσε ότι ενώ το 2022 υποβλήθηκαν 22.000 αγωγές έξωσης, ο αριθμός αυτός έφτασε τις 47.000 μόνο τους πρώτους έξι μήνες του 2023 οδεύοντας για τετραπλασιασμό.

Ακόμη και θάνατοι από διαμάχες

Η πολιτική της κυβέρνησης για πλαφόν είχε ως αποτέλεσμα να προσπαθούν οι ιδιοκτήτες να εκδιώξουν τους ενοικιαστές και να βρουν νέους, ώστε για να παρακάμψουν το ανώτατο όριο στις αυξήσεις. Τα εθνικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν συχνά περιστατικά βίας μεταξύ ενοικιαστών και ιδιοκτητών γης, μερικά από τα οποία οδήγησαν ακόμη και σε θανάτους σύμφωνα με το Bloomberg.

Ένα χρόνο για τη δίκη, δύο για την απόφαση

Πλέον τα αρμόδια δικαστήρια τα οποία ασχολούνται με αγωγές που αφορούν διαφορές ενοικίων αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα και καθυστερήσεις από την αύξηση του φόρτου εργασίας τους, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές. Το προσωπικό των δικαστηρίων δυσκολεύεται να καλύψει τον φόρτο εργασίας, ανέφεραν οι δικαστικοί υπάλληλοι. Οι δημόσιοι υπάλληλοι που εργάζονται στα δικαστικά μέγαρα δήλωσαν επίσης ότι υπάρχει τόσο μεγάλη εισροή υποθέσεων που οι ημερομηνίες εκδίκασης δίνονται ένα χρόνο αργότερα, με ορισμένες υποθέσεις έξωσης να χρειάζονται ακόμη και δύο χρόνια για οριστική απόφαση.

Ιδιοκτήτες και ενοικιαστές βρίσκονται πλέον σε έντονες διαμάχες μετά το πρόσφατο νέο ανώτατο όριο αυξήσεων ενοικίου, καθώς οι ιδιοκτήτες που δεν μπορούν να πείσουν τους ενοικιαστές τους να αποδεχτούν την αύξηση του ενοικίου που ζητούν λαμβάνοντας υπόψη τον τρέχοντα πληθωρισμό, απευθύνονται στα πολιτικά δικαστήρια. «Σχεδόν το 60 τοις εκατό των υποθέσεων που κατατέθηκαν στα δικαστήρια είναι υποθέσεις «έξωσης» ή «καθορισμού ενοικίου» ανέφεραν δικηγόροι στην εφημερίδα Χουριέτ.

Τα ενοίκια

Λόγω της ραγδαίας αύξησης του πληθωρισμού, τα ενοίκια που πληρώνουν οι ενοικιαστές παραμένουν πολύ κάτω από τη λεγόμενη εύλογη αξία. Για παράδειγμα, ενώ ένας ενοικιαστής που μόλις έχει νοικιάσει ένα τέτοιο διαμέρισμα με τις ίδιες παροχές πρέπει να πληρώσει περίπου 20.000 λίρες (670 ευρώ) ενοίκιο, ο παλιός ένοικος πληρώνει 4.000 λίρες (135 ευρώ) με μόλις 25% αύξηση κάθε χρόνο αναφέρουν δικηγόροι στην Χουριέτ. Εκατομμύρια άνθρωποι στην Τουρκία κερδίζουν το μηνιαίο κατώτατο μισθό των 11.400 λιρών (385 ευρώ) και αγωνίζονται επίσης να καλύψουν το κόστος για φαγητό, ενέργεια και άλλα έξοδα.

Ο πληθωρισμός

Η άνοδος των τιμών των κατοικιών και των ενοικίων υποστηρίχθηκε από ευρεία επιτάχυνση του πληθωρισμού, η οποία ακολούθησε μειώσεις στο βασικό επιτόκιο της κεντρικής τράπεζας της χώρας το 2021 και το 2022, υπό την πίεση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν λόγω των εκλογών. Οι τιμές των κατοικιών στην Τουρκία αυξήθηκαν 103% το Μάιο σε ετήσια βάση

Ο Ερντογάν διόρισε νέα επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας την Χαφιζέ Γκαγιέ Ερκάν μετά τη νίκη του στις εκλογές τον Μάιο, επιτρέποντας να αυξηθεί το κόστος δανεισμού για να μειωθεί τη ζήτηση και ο πληθωρισμός. Το βασικό επιτόκιο της κεντρικής τράπεζας έχει αυξηθεί κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες από τότε.