Λίβανος: Το μετέωρο βήμα

«Αρκετά με τον πόλεμο στον Λίβανο, είμαστε με την επιλογή της ειρήνης», διακήρυξε ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός της χώρας, Νατζίμπ Μικάτι λίγο πριν από μια κρίσιμη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, την Τετάρτη, στη Βηρυτό.

«Ο χρόνος είναι ζωτικής σημασίας», προειδοποίησε, ζητώντας «ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός για πέντε ημέρες» στη Λωρίδα της Γάζας.

Βαρύ το κόστος του πολέμου για το Ισραήλ – Χάνει 2,5 δισ. δολ. τον μήνα

Είναι «απαραίτητη», υπογράμμισε, «για να γίνουν διεθνείς συνομιλίες που θα εξασφαλίσουν ανταλλαγές κρατουμένων και επίτευξη μόνιμης εκεχειρίας».

Ζητούμενο, ανέφερε, είναι «να επιτευχθεί μια συμφωνία σχετικά με τους όρους για την περιφερειακή ειρήνη».

Όχι τυχαία, οι δηλώσεις Μικάτι έγιναν προπαραμονή της πολυαναμενόμενης ομιλίας του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, της πρώτης από την έναρξη του πολέμου μεταξύ Ισραήλ-Χαμάς.

Με τη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας να συνεχίζεται για τέταρτη εβδομάδα, με βαρύ φόρο αίματος για τους άμαχους Παλαιστίνιους, οι φόβοι για επέκταση του πολέμου στη Μέση Ανατολή εντείνονται.

Με το πολιτικό σκέλος της να ελέγχει -μαζί με συμμάχους της- το κοινοβούλιο στη Βηρυτό και το στρατιωτικό βραχίονά της να έχει μεγαλύτερο οπλοστάσιο από τον στρατό του ίδιου του Λιβάνου, η υποστηριζόμενη από το Ιράν σιιτική οργάνωση κρατά πρακτικά στη χώρα «το πεπόνι και το μαχαίρι».

«Προς το παρόν η Χεζμπολάχ έχει διαχειριστεί την κατάσταση ορθολογικά και σοφά και οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν παραμείνει περιορισμένοι σε ορισμένα όρια», τόνισε τις προάλλες στο πρακτορείο AFP ο -περιορισμένων εξουσιών- υπηρεσιακός πρωθυπουργός Μικάτι.

«Οι Λιβανέζοι δεν θέλουν να μπουν σε κανένα πόλεμο, θέλουν σταθερότητα», υπογράμμισε για τη χρεοκοπημένη και ουσιαστικά πολιτικά «ακέφαλη» χώρα του.

Όμως η κατάσταση είναι ρευστή, παραδέχθηκε, και «δεν μπορώ να καθησυχάζω»…

⚡🇱🇧Hezbollah released a new propaganda video hinting that Nastallah could make an important announcement on November 3 at 3 PM when he speaks pic.twitter.com/lIu3UhyPWG

— 404 Intel (@404Intel) October 31, 2023

Στο «χείλος του γκρεμού»

Ο Λίβανος έχει ήδη βιώσει έναν αιματηρό 15ετή εμφύλιο (1975-1990).

Έχει δεχθεί δύο εισβολές του Ισραήλ (1978, 1982) και υποστεί 22 χρόνια ισραηλινής κατοχής στο νότιο Λίβανο (1982-1990).

Έχει ζήσει επίσης έναν άγριο πόλεμο 34 ημερών το 2006, επίσης με το Ισραήλ.

Εδώ και τέσσερα χρόνια βυθίζεται στην «άβυσσο» της χρεοκοπίας, έπειτα από χρόνια κακοδιαχείρισης και διαφθοράς της εγχώριας πολιτικής και οικονομικής ελίτ.

Εν μέσω δε σεχταριστικών και πολιτικών διαφορών, βρίσκεται εδώ και μήνες σε πολιτική παράλυση, με υπηρεσιακή κυβέρνηση, χωρίς εκλεγμένο πρόεδρο και ουσιαστικά χωρίς διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας.

Αν και αρκετοί Λιβανέζοι πανηγύρισαν την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου, λίγοι θέλουν πραγματικά η χρεοκοπημένη χώρα τους να μπει σε έναν νέο πόλεμο με το Ισραήλ.

Θα ανάψει το «φυτίλι» της γενικής ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή.

Το Τελ Αβίβ έχει ήδη προειδοποιήσει τον Λίβανο με ολοκληρωτική «καταστροφή».

Ήδη οι μέχρι στιγμής περιορισμένης έκτασης και ελεγχόμενης έντασης συγκρούσεις μεταξύ της Χεζμπολάχ και του ισραηλινού στρατού έχουν στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από 60 ανθρώπους στον Λίβανο.

Στη συντριπτική πλειονότητά τους είναι μαχητές της σιιτικής οργάνωσης, που χαρακτηρίζεται τρομοκρατική από το Ισραήλ και ορισμένες χώρες της Δύσης.

Το Ισραήλ έχει ανακοινώσει μέχρι στιγμής πέντε νεκρούς από τη δική του πλευρά των βόρειων συνόρων, εκ των οποίων τρεις στρατιώτες σε ανταλλαγή πυροβολισμών με ένοπλο της Χεζμπολάχ, που διείσδυσε εντός ισραηλινού εδάφους.

Την ίδια ώρα χιλιάδες έχουν εκτοπιστεί εκατέρωθεν της μεθορίου, που πρακτικά ορίζει μια «Μπλε Γραμμή» του ΟΗΕ μεταξύ δύο κρατών, που παραμένουν τεχνικά σε εμπόλεμη κατάσταση εδώ και δεκαετίες.

Παρά τις πολύπλευρες καταστροφικές συνέπειες μιας επέκτασης της σύγκρουσης, μόλις λίγο παραπάνω από 9.000 Λιβανέζοι -συμπεριλαμβανομένης της πολυληθούς διασποράς- έχουν προσυπογράψει διαδικτυακή έκκληση κατά της ανάμειξης του Λιβάνου στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς.

Μια χώρα σε Συμπληγάδες

Από τις 22 Οκτωβρίου κιόλας, η υπηρεσιακή κυβέρνηση της Βηρυτού ανακοίνωσε ότι εκπονεί σχέδιο έκτακτης ανάγκης, σε περίπτωση που ο πόλεμος φτάσει στα εδάφη του Λιβάνου.

Τα μέτρα περιελάμβαναν την εξασφάλιση βασικών υποδομών, όπως το αεροδρόμιο της Βηρυτού -το μοναδικό στη χώρα- λιμάνια και κεντρικούς δρόμου, που βομβαρδίστηκαν ανηλεώς όλα από το Ισραήλ κατά τον πόλεμο του 2006.

Ωστόσο τα σημερινά εθνικά αποθέματα τροφίμων, καυσίμων και φαρμάκων επαρκούν μόνο για δύο έως τρεις μήνες.

Σε μια χώρα που εξαρτάται σχεδόν εξολοκλήρου από εισαγωγές τροφίμων, καυσίμων και φαρμάκων -το 70 έως 80% μέσω θαλάσσης- η γεωπολιτική αστάθεια έχει επηρεάσει περαιτέρω το θαλάσσιο εμπόριο μέσω του λιμανιού της Βηρυτού.

Τα σιλό του παραμένουν εν τω μεταξύ κατεστραμμένα μετά τη φονική έκρηξη του 2020, επιτείνοντας την επισιτιστική ανασφάλεια.

Ακόμη και προ της νέας κρίσης στη Μέση Ανατολή, ο πληθωρισμός τροφίμων στον Λίβανο ήταν στο 350% στο πρώτο τετράμηνο του έτους, ενόσω το 80% του πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας.

Τώρα το ΔΝΤ και αναλυτές προειδοποιούν ότι ένας νέος πόλεμος με το Ισραήλ θα προκαλέσει αποσταθεροποίηση και καίριο πλήγμα στην κατεστραμμένη οικονομία της χώρας, που κάποτε χαρακτηριζόταν «η Ελβετία της Μέσης Ανατολής».

Ήδη η ζωή στον Λίβανο δείχνει να έχει σχεδόν σταματήσει.

Σύμφωνα με το Εμπορικό, Βιομηχανικό και Γεωργικό Επιμελητηρίου της Βηρυτού, η οικονομία παρουσιάζει ανησυχητικά σημάδια επιδείνωσης λόγω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στη Γάζα και των εχθροπραξιών κατά μήκος των συνόρων του με το Ισραήλ.

Ο κλάδος της εστίασης σημειώνει πτώση 80%.

Τα ποσοστά πληρότητας στα ξενοδοχεία κυμαίνονται πλέον στο 10%.

Ο τουρισμός, που αντιστοιχεί στο 20% του ΑΕΠ, έχει καταρρεύσει.

Οι αφίξεις στο αεροδρόμιο της Βηρυτού μειώθηκαν κατά 33% το τελευταίο διάστημα.

Οι αναχωρήσεις αντίθετα αυξήθηκαν κατά 28%, καθώς η μια μετά την άλλη, δυτικές κυρίως χώρες καλούσαν τους πολίτες τους να εγκαταλείψουν τον Λίβανο, όσο υπάρχουν ακόμη διαθέσιμες πτήσεις.

Ρευστό τοπίο

Η οικονομική και πολιτική παράλυση δεν είναι ωστόσο η μοναδική ειδοποιός διαφορά στον Λίβανο μεταξύ του προηγούμενου πολέμου με το Ισραήλ και του τώρα.

Πλέον, το γεωπολιτικό τοπίο έχει αλλάξει άρδην.

Στον πόλεμο του 2006, για παράδειγμα, παρά τον βομβαρδισμό του αεροδρομίου της Βηρυτού από τις ισραηλινές δυνάμεις, ο εθνικός αερομεταφορέας Middle East Airlines του Λιβάνου συνέχιζε τις πτήσεις του από τη Δαμασκό, εξασφαλίζοντας τη μεταφορά αγαθών και προσώπων.

Όμως οι συχνές πια αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ επί συριακού εδάφους, ακόμη και στο αεροδρόμιο της Δαμασκού, δείχνουν να έχουν «κόψει» αυτόν το δρόμο.

Επίσης, οι σουνιτικές αραβικές μοναρχίες του Κόλπου πλημμύρισαν το 2006 τον Λίβανο με πετροδολάρια για τη μεταπολεμική ανοικοδόμησή του, κινώντας παράλληλα τα «νήματα» της εξουσίας στη Βυρητό.

Τώρα ωστόσο έχουν κλείσει αυτές τις «κάνουλες», εν μέσω προσέγγισης με το Ισραήλ από τη μια, αύξησης της πολιτικής μόχλευσης της σιιτικής Χεζμπολάχ στον Λίβανο από την άλλη.

Σε αντίθεση δε με το τότε, το τραπεζικό σύστημα του Λιβάνου έχει πλέον καταρρεύσει.

Πλέον στον ορίζοντα της Βηρυτού είναι ορατό μόνο το συμφωνημένο με το ΔΝΤ δάνειο ύψους 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που δεν έχει ακόμη εκταμιευτεί, ελλείψει δραστικών μεταρρυθμίσεων στη χώρα.

Κάτι που, κατά πολλούς αναλυτές, δημιουργεί πρόσθετα διλήμματα για τη διττού -πολιτικού και στρατιωτικού- ρόλου της Χεζμπολάχ ανάμεσα σε έναν νέο πόλεμο με το Ισραήλ, στην επόμενη ημέρα στον Λίβανο και στις πραγματικές δυνατότητες του Ιράν για οικονομική στήριξη.

«Εάν δεν υπάρξει ανοικοδόμηση, θα υπάρξει σίγουρα πολιτικό κόστος για την οργάνωση» στον Λίβανο, τονίζει χαρακτηριστικά στο πρακτορείο Reuters o αναλυτής Μοχάναντ Χατζ Αλί του Κέντρου Μέσης Ανατολής της δεξαμενής σκέψης Carnegie.

«Θα τεθούν από το λαό [του Λιβάνου] ερωτήματα», εξηγεί, «και θα υπάρξει διάχυτος θυμός».

Πηγή: In.gr