Ιαπωνία: Χιλιάδες ρομπότ… γάτες σερβίρουν πελάτες στα εστιατόρια της χώρας

Εν μέσω της γήρανσης του πληθυσμού και τις ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό που αυτή δημιουργεί, η Ιαπωνία επιστρατεύει ρομπότ… γάτες για να καλύψει το κενό.

Η 71χρονη Γιάσουκο Ταγκάουα και ο συνάδελφός της από το Νεπάλ, Ραντζίτ Νταμί Καγουάς, είναι οι μόνοι άνθρωποι που εργάζονται στον όροφο του γεμάτου εστιατορίου στη γειτονιά Μίτα, σε μικρή απόσταση με τα πόδια από τον Πύργο του Τόκιο στο κέντρο της πόλης.

Δεν πρόκειται για σκηνή από την τελευταία φαντασίωση κινουμένων σχεδίων του Studio Ghibli, αλλά για ένα ολοένα και πιο συνηθισμένο θέαμα σε περισσότερα από 2.000 εστιατόρια που λειτουργούν σε όλη τη χώρα από την Skylark Holdings Co., τη μεγαλύτερη αλυσίδα εστιατορίων της χώρας, όπως σημειώνει το Bloomberg.

Αντιμέτωπες με σοβαρή έλλειψη εργατικού δυναμικού και έναν από τους ταχύτερα γηράσκοντες πληθυσμούς στον κόσμο, οι επιχειρήσεις στον τομέα των υπηρεσιών στην Ιαπωνία επενδύουν όλο και περισσότερο σε ρομπότ που δεν χρειάζονται επίβλεψη από ειδικούς και μπορούν να εργάζονται παράλληλα με τους ανθρώπους αντί να τους αντικαθιστούν. Τα ρομπότ εξυπηρέτησης διευκολύνουν επίσης τις επιχειρήσεις να απασχολούν ηλικιωμένους ή αλλοδαπούς εργαζόμενους, που είναι ζωτικής σημασίας για την κάλυψη του ελλείμματος, βοηθώντας τους να αντιμετωπίσουν τα γλωσσικά εμπόδια ή τις φυσικές απαιτήσεις ενός ρόλου.

«Η δουλειά μου δεν είναι καθόλου δύσκολη όταν εργάζομαι με ρομπότ», δήλωσε η Ταγκάουα. Εργάζεται έως και 20 ώρες την εβδομάδα στο εστιατόριο Skylark’s Gusto στην περιοχή Μίτα, όπου βοηθά και στην εκπαίδευση νέων υπαλλήλων. Η Ταγκάουα ξεκίνησε να εργάζεται εκεί πριν από έξι χρόνια και λέει ότι περίπου η μισή δουλειά της βασίζεται πλέον στη βοήθεια των μηχανών.

Οι ψηφιακές υπηρεσίες των εστιατορίων επιτρέπουν τις παραγγελίες tablet και να παραδίδονται στους πελάτες από ρομπότ, διευκολύνει επίσης τη ζωή των ξένων στη χώρα, όπως ο Λαγουάς, ο οποίος άρχισε να εργάζεται εκεί τον Ιανουάριο. «Το να βλέπω όλα αυτά τα ρομπότ γάτες ήταν μια έκπληξη στην αρχή», δήλωσε ο 20χρονος φοιτητής σχολής ξένων γλωσσών.

Τεράστιες οι ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό στην Ιαπωνία

Η Ιαπωνία παλεύει εδώ και χρόνια με δημογραφικές δυσκολίες και δεν υπάρχει καμία προοπτική ανάπαυλας για τις επιχειρήσεις που διψούν για εργατικό δυναμικό. Η χώρα έχει το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ και μέχρι το 2040 θα αντιμετωπίσει έλλειμμα εργατικού δυναμικού 11 εκατομμυρίων, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Recruit Works, όπως σημειώνει το Bloomberg. Σχεδόν το 40% του πληθυσμού της Ιαπωνίας θα είναι ηλικίας 65 ετών και άνω μέχρι το 2065, εκτιμά ένα ινστιτούτο που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση.

Οι ελλείψεις είναι ιδιαίτερα έντονες σε τομείς όπως η φιλοξενία και η φροντίδα. Τον Ιανουάριο, υπήρχαν περίπου τρεις διαθέσιμες θέσεις σερβιτόρων εστιατορίων για κάθε αιτούντα, ενώ η αναλογία ήταν περίπου τέσσερις προς μία για όσους εργάζονται στον τομέα της φροντίδας, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας.

Μεγαλώνει η αγορά ρομπότ εξυπηρέτησης

Η αγορά των ρομπότ εξυπηρέτησης στην Ιαπωνία αναμένεται να αξίζει περισσότερα από 400 δισεκατομμύρια γιεν (2,7 δισεκατομμύρια δολάρια) μέχρι το 2030, σχεδόν τριπλάσια από το μέγεθος του 2024, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών Fuji Keizai Co. Η παγκόσμια αγορά προβλέπεται να φθάσει τα 2,57 τρισ. γιεν (17,2 δισ. δολάρια) φέτος, από 1,35 τρισ. γιεν το 2021.

Η Skylark χρησιμοποιεί περίπου 3.000 ρομπότ γάτες, τα οποία διαθέτουν τρισδιάστατους αισθητήρες, δεκάδες εκφράσεις προσώπου και μπορούν να μεταφέρουν βαριά πιάτα με φαγητό. Η εταιρεία απασχολεί πάνω από 4.000 υπαλλήλους ηλικίας 65 ετών και άνω, από περίπου 2.270 το 2020. Οι αλλοδαποί αποτελούν πλέον το 3,3% του προσωπικού μερικής απασχόλησης, σε σύγκριση με το 2,6% το 2020, με την η αύξηση αυτή οφείλεται εν μέρει στο ότι η Ιαπωνία άνοιξε ξανά τα σύνορά της μετά την πανδημία Covid-19. Το κόστος εργασίας ως ποσοστό των εσόδων μειώθηκε στο 32,6% το 2024 από 40,2% το 2021. Το Bloomberg Intelligence εκτιμά ότι τα ρομπότ εξοικονομούν στην εταιρεία περίπου 5 δισεκατομμύρια γιεν σε εργατικό κόστος ετησίως.

Τα ρομπότ υπηρεσιών χρησιμοποιούνται επίσης όλο και περισσότερο στον τομέα της φροντίδας ηλικιωμένων της Ιαπωνίας, καθώς η κυβέρνηση προβλέπει έλλειμμα 570.000 εργαζόμενων μέχρι το δημοσιονομικό έτος 2040.

Ενώ τα βιομηχανικά ρομπότ υπάρχουν από τη δεκαετία του 1960, τα ρομπότ υπηρεσιών εμφανίστηκαν μόλις τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Είναι συνήθως φθηνότερα από τα βιομηχανικά ρομπότ και συχνά έχουν για χειριστές ανθρώπους χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις. Περίπου 1.000 εταιρείες παγκοσμίως κατασκευάζουν σήμερα ρομπότ εξυπηρέτησης, σύμφωνα με τον Βέρνερ Κράους, επικεφαλής της έρευνας αυτοματισμού και ρομποτικής στο Fraunhofer Institute for Manufacturing Engineering and Automation IPA.