O Ντόναλντ Τραμπ έκανε την είσοδό του στην πολιτική, το 2015, κρατώντας τη σημαία του υπερασπιστή των ελεύθερων αγορών. «Είμαι 100% υπέρμαχος του ελεύθερου εμπορίου», έλεγε στους Ρεπουμπλικάνους όταν διεκδικούσε το χρίσμα του κόμματος για την προεδρία. «Αλλά χρειαζόμαστε έξυπνους ανθρώπους που να κάνουν τις συμφωνίες. Και δεν έχουμε έξυπνους ανθρώπους που να κάνουν τις συμφωνίες».
Μια δεκαετία αργότερα, επτά μήνες μετά τη δεύτερη θητεία του, ο Τραμπ ανέλαβε ο ίδιος αυτόν τον ρόλο της σύναψης συμφωνιών, υιοθετώντας μια συναλλακτική προσέγγιση στην προεδρία που έχει ανατρέψει τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση των ΗΠΑ αντιμετωπίζει τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και έχει διαλύσει τη φιλοσοφία της ελεύθερης αγοράς του Ρεπουμπλικανικού κόμματος.
Την Παρασκευή, ο πρόεδρος ανακοίνωσε την τελευταία του συμφωνία: η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα αποκτήσει μερίδιο 10% στην Intel, η οποία αντιμετωπίζει δυσκολίες, χρησιμοποιώντας προηγουμένως συμφωνημένες ομοσπονδιακές επιχορηγήσεις για τη χρηματοδότηση μιας επένδυσης μετοχικού κεφαλαίου 8,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η κίνηση αυτή έρχεται σε άμεση αντίθεση με την ορθοδοξία των Ρεπουμπλικανών, η οποία διαφημίζει τα οφέλη του καπιταλισμού της ελεύθερης αγοράς και αντιτίθεται σε γενικές γραμμές στις κρατικές παρεμβάσεις στις αμερικανικές εταιρείες, αναφέρουν οι Financial Times.
«Μεταβαίνουμε από μια καθαρά καπιταλιστική οικονομία σε μια οικονομία που βασίζεται πολύ περισσότερο στο κράτος… Αυτή είναι μια τεράστια αλλαγή για την Αμερική»
Η προσέγγιση της κυβέρνησης ανατρέπει μια δεκαετιών παλιά άποψη για την οικονομία των ΗΠΑ, στην οποία η κυβέρνηση αναλάμβανε εταιρικά μερίδια μόνο σε σπάνιες έκτακτες ανάγκες, όπως η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και η επακόλουθη διάσωση των αμερικανικών αυτοκινητοβιομηχανιών. Η Intel δυσκολεύεται, αλλά εξακολουθεί να έχει ένα ταμειακό απόθεμα 9 δισεκατομμυρίων δολαρίων και αγοραία αξία 105 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Για τους επικριτές, η κίνηση της Intel – μαζί με την πίεση του Λευκού Οίκου στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ για μείωση των επιτοκίων, τη χρήση έκτακτων εξουσιών για την επιβολή δασμών σε εισαγόμενα προϊόντα και τη συμμετοχή σε διάφορες συγχωνεύσεις – απειλεί την ευελιξία του επιχειρηματικού κόσμου των ΗΠΑ, σημειώνει το Reuters.
Την Δευτέρα, ο πρόεδρος Τραμπ επανέλαβε την ιδέα σύναψης παρόμοιων συμφωνιών σε άλλους τομείς δηλώνοντας σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο: «Ελπίζω να έχω πολλές ακόμη παρόμοιες περιπτώσεις». Επιπλέον, μέσω ανάρτησής του ο Τραμπ δήλωσε ότι θα βοηθήσει εταιρείες που θα κάνουν παρόμοιες «επικερδείς» συμφωνίες με πολιτείες των ΗΠΑ, χωρίς όμως να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι επέκριναν την κίνηση, με τον γερουσιαστή του Κεντάκι, Ραντ Πολ, να αποκαλεί την απόκτηση της Intel «κακή ιδέα»
«Μεταβαίνουμε από μια καθαρά καπιταλιστική οικονομία σε μια οικονομία που βασίζεται πολύ περισσότερο στο κράτος… Αυτή είναι μια τεράστια αλλαγή για την Αμερική και σε σχέση με το πού βρισκόμασταν μέχρι τώρα. Δεν έχω ξαναδεί μια εποχή σαν κι αυτή», δήλωσε στο Reuters ο Μπιλ Τζορτζ, πρώην Διευθύνων Σύμβουλος της Medtronic και μέλος του διοικητικού συμβουλίου στο Harvard Business School.
Ο καθηγητής Σιβαράμ Ρατζκοπάλ του Columbia Business School δήλωσε ότι πιστεύει πως η συμφωνία με την Intel είναι ένας καλός τρόπος για να υποστηριχθεί η βιομηχανία κατασκευής τσιπ, σημειώνοντας πώς άλλες εταιρείες επωφελούνται από ευνοϊκές πολιτικές, όπως η Amazon που δεν χρειάζεται να πληρώνει φόρο πωλήσεων σε πολλές πολιτείες για χρόνια. «Αυτό επέτρεψε στην Amazon να γίνει γίγαντας. Γιατί η απόκτηση 10% μετοχικού κεφαλαίου στην Intel είναι χειρότερη;» αναρωτιέται ο Ρατζκοπάλ.
Ωστόσο, οι κίνδυνοι από την εμπλοκή της κυβέρνησης ήταν εμφανείς στην κατάθεση της Intel στις κανονιστικές αρχές τη Δευτέρα, στην οποία εξέθεσε πώς η επένδυση της κυβέρνησης θα μπορούσε ενδεχομένως να βλάψει τις διεθνείς πωλήσεις, να δυσκολέψει την απόκτηση πρόσθετων κυβερνητικών επιχορηγήσεων ή να την υποβάλει σε πρόσθετους κανονισμούς ή περιορισμούς σε άλλες χώρες. Σε βίντεο που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα από το Υπουργείο Εμπορίου, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Intel, Λιπ-Μπου Ταν, δήλωσε: «Δεν χρειάζομαι την επιχορήγηση», προσθέτοντας, «αλλά ανυπομονώ πραγματικά να γίνει μέτοχός μου η κυβέρνηση των ΗΠΑ».
Ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι επέκριναν την κίνηση, με τον γερουσιαστή του Κεντάκι, Ραντ Πολ, να αποκαλεί την απόκτηση της Intel «κακή ιδέα». «Αν ο σοσιαλισμός είναι η ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής από την κυβέρνηση, δεν θα ήταν η κατοχή μέρους της Intel από την κυβέρνηση ένα βήμα προς τον σοσιαλισμό;» είπε ο Πολ.
Συμμετοχή και σε άλλους τομείς
Η Intel δεν είναι η μόνη εταιρεία στην οποία ο Τραμπ έχει εμπλακεί προσωπικά. Ο Λευκός Οίκος παρενέβη για να ολοκληρώσει την αγορά της US Steel από την ιαπωνική Nippon Steel τον Ιούνιο, παίρνοντας αυτό που ο Τραμπ αποκάλεσε «χρυσή μετοχή» που δίνει στην Ουάσιγκτον δικαίωμα λόγου στις δραστηριότητές της.
Απέκτησε μερίδιο στην εταιρεία σπάνιων γαιών MP Materials και μεσολάβησε για μια συμφωνία με τους κατασκευαστές τσιπ Nvidia και AMD για το 15% των εσόδων από τις πωλήσεις στην Κίνα τσιπ που είχαν προηγουμένως απαγορευτεί. Τη Δευτέρα, ο οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου, Κέβιν Χάσετ, δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να αποκτήσει επιπλέον μερίδια σε άλλες εταιρείες.
Κανένα επιχειρηματικό ζήτημα δεν φαίνεται πολύ μικρό για να ξεφύγει από το μάτι του Τραμπ
Εταιρείες πέρα από τα τσιπ και την άμυνα θα μπορούσαν επίσης να καταλήξουν να εκδίδουν μετοχές στην κυβέρνηση, δήλωσε ο Ντάγκλας Τσία, ανεξάρτητος σύμβουλος στην Soundboard Governance. «Είναι ένα βήμα προς την κατεύθυνση της μετατροπής των εισηγμένων εταιρειών σε κρατικά ελεγχόμενες επιχειρήσεις όποτε το κρίνει η κυβέρνηση, χρησιμοποιώντας την “εθνική ασφάλεια” ως δικαιολογία», δήλωσε ο Τσία.
Κανένα επιχειρηματικό ζήτημα δεν φαίνεται πολύ μικρό για να ξεφύγει από το μάτι του Τραμπ. Επαίνεσε την διαφημιστική καμπάνια της American Eagle για τζιν με πρωταγωνίστρια την ηθοποιό Σίντνεϊ Σουίνι, την οποία ορισμένοι επέκριναν για πιθανή ανάδειξη γενετικών χαρακτηριστικών σε φυλετικό πλαίσιο. Πρότεινε στην Goldman Sachs να προσλάβει έναν νέο οικονομολόγο, αφού η εταιρεία δήλωσε ότι οι καταναλωτές τελικά θα επωμιστούν το κύριο βάρος των δασμών εισαγωγής του Τραμπ.
Πολλοί διευθύνοντες σύμβουλοι συναντήθηκαν με τον Τραμπ λίγο μετά την επανεκλογή του τον Νοέμβριο του 2024 και αυτή η παρέλαση επισκεπτών συνεχίζεται και κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Εκπρόσωποι διαφόρων κλάδων λένε ότι η ικανότητά τους να βρουν ακροατήριο στην κυβέρνηση προέρχεται από το γεγονός ότι οι διευθύνοντες σύμβουλοι από τις μεγαλύτερες εταιρείες απευθύνονται στον Λευκό Οίκο. Παρόλα αυτά, κατά καιρούς έχουν βρεθεί σε αδιέξοδο, ιδιαίτερα όσον αφορά το εμπόριο, όπου ο Τραμπ έχει επιβάλει υψηλούς δασμούς στους εισαγωγείς ξένων προϊόντων. Μια πηγή από την ομάδα λόμπι του λιανικού εμπορίου δήλωσε στο Reuters ότι τα μέλη του είναι σε μεγάλο βαθμό απογοητευμένα με την εμπορική πολιτική του Τραμπ.
Οι συναντήσεις CEO με τον Τραμπ έχουν προσφέρει και… θεαματικές στιγμές, όπως στις αρχές Αυγούστου, όταν ο Διευθύνων Σύμβουλος της Apple, Τιμ Κουκ, δώρισε στον Τραμπ μια εξατομικευμένη αναμνηστική πλάκα με βάση χρυσού 24 καρατίων που εξορύσσεται από τη Γιούτα. Η Apple, με χρηματιστηριακή αξία άνω των 3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, προσπαθεί να μεταφέρει την παραγωγή από την Κίνα, την οποία ο Τραμπ είχε βάλει στο στόχαστρο στον εμπορικό πόλεμο της πρώτης θητείας του, στην Ινδία, μια κίνηση που ο Τραμπ έχει επίσης επικρίνει.
Η Apple έχει ανακοινώσει περίπου 600 δισεκατομμύρια δολάρια σε προγραμματισμένες επενδύσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, αν και ο Λευκός Οίκος έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα μπορούσε επίσης να κατασκευάσει smartphones στην εγχώρια αγορά.
Ο αντίλογος
«Για την πολιτική των ΗΠΑ, είναι αρκετά τρελός», δήλωσε στους Financial Times ο Σκοτ Λίνσικομ, αντιπρόεδρος γενικής οικονομίας στο φιλελεύθερο think-tank Cato Institute. «Η μόνη φορά που το κάναμε αυτό ήταν κατά τη διάρκεια πολέμου ή κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης [2007-09], όταν ουσιαστικά ο ισχυρισμός ήταν είτε αυτό είτε οικονομική κατάρρευση».
«Ανοίγει την πόρτα σε ένα είδος κρατικού καπιταλισμού, κατά του οποίου εμείς οι συντηρητικοί έχουμε συνήθως μιλήσει», δήλωσε ο Μπομπ Ίνγκλις, πρώην βουλευτής των ΗΠΑ από τη Νότια Καρολίνα και αυτοαποκαλούμενος Ρεπουμπλικάνος επί Ρίγκαν. «Αλλά αυτές δεν είναι τυπικές εποχές και αυτό δεν είναι ένα συντηρητικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα».
Ο Τραμπ έχει απορρίψει κατηγορηματικά τέτοιες επικρίσεις, λέγοντας ότι η Ουάσιγκτον δεν πλήρωσε τίποτα για το μερίδιο στην Intel, καθώς η συμφωνία χρηματοδοτήθηκε μέσω μη κατανεμημένων επιχορηγήσεων.
Η προβληματική εταιρεία ημιαγωγών, η οποία ήταν επί δεκαετίες πρωταθλητής τεχνολογίας στη Σίλικον Βάλεϊ, κατέγραψε έξι συνεχόμενα τρίμηνα καθαρών ζημιών, καθώς η επιχείρηση κατασκευής τσιπ της έχει παρουσιάσει ύφεση. «Γιατί οι “ηλίθιοι” άνθρωποι είναι δυσαρεστημένοι με αυτό; Θα κάνω τέτοιες συμφωνίες για τη χώρα μας όλη μέρα», είπε ο Τραμπ στο Truth Social.
Just met with President Trump to announce a historic agreement: the U.S. government is investing $8.9B in @Intel to boost American semiconductor leadership.
I’m excited about the work ahead to ensure the most advanced silicon technology and computing products of the future are… pic.twitter.com/8PUcJyiNJu
— Lip-Bu Tan (@LipBuTan1) August 22, 2025
Ο διευθύνων σύμβουλος της Intel, Λιπ-Μπου Ταν, χαιρέτισε επίσης τη συμφωνία σε μια ανάρτηση στο X, η οποία περιελάμβανε μια φωτογραφία του ίδιου και του υπουργού Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ να χαμογελούν πλατιά. Ο Ταν δήλωσε: «Είμαι ενθουσιασμένος για το έργο που έχουμε μπροστά μας, ώστε να διασφαλιστεί ότι η πιο προηγμένη τεχνολογία ημιαγωγών και τα πιο προηγμένα προϊόντα πληροφορικής του μέλλοντος σχεδιάζονται και κατασκευάζονται εδώ στις ΗΠΑ».
