Φορολογικό νομοσχέδιο: Κερδισμένοι και χαμένοι – Ερωτήματα για ΕΝΦΙΑ

Μέσα στον Νοέμβριο θα εκδοθούν οι εφαρμοστικές αποφάσεις για το φορολογικό νομοσχέδιο, ώστε οι  απαλλαγές να ενεργοποιηθούν από την αρχή του 2026.

Το φορολογικό νομοσχέδιο που βρίσκεται στη Βουλή φέρνει αλλαγές για ιδιοκτήτες και ενοικιαστές, αλλά και μέτρα που στοχεύουν να «ξεκλειδώσουν» χιλιάδες αδιάθετα ακίνητα.

Το φορολογικό νομοσχέδιο

Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδος (ΟΚΕ) διαπιστώνει οφέλη αλλά και στρεβλώσεις στη γνωμοδότησή της για το νέο φορολογικό νομοσχέδιο.

Στη γνωμοδότηση για τις επιπτώσεις των αλλαγών στη φορολογία η Ο.Κ.Ε. επισημαίνει μεταξύ άλλων τα εξής:

– Η ελάφρυνση για τους φορολογούμενους που αμείβονται με μισθούς ή συντάξεις στο ύψος του κατώτατου μισθού είναι ελάχιστη δεδομένου ότι δεν τροποποιείται η χαμηλή κλίμακα φορολόγησης για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ το χρόνο και η λογική της εκτίναξης της φορολογικής επιβάρυνσης στο αμέσως επόμενο κλιμάκιο εισοδήματος των 10.000 έως 20.000 ευρώ παραμένει, έστω και αν ο συντελεστής φόρου στο κλιμάκιο αυτό μειώνεται κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες.

– Καμία ελάφρυνση δεν προκύπτει για εργαζόμενους άνω των 25 ετών ή συνταξιούχους των οποίων τα ετήσια εισοδήματα από εργασία ή σύνταξη δεν υπερβαίνουν τις 10.000 ευρώ ετησίως. Ειδικά για τους εργαζόμενους άνω των 25 ετών, δεν ελαφρύνονται όλοι όσοι εργάζονται με μερική απασχόληση ή απασχολούνται για μικρό χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους. Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη ότι μεγάλος αριθμός μητέρων με ανήλικα παιδιά επιλέγει να απασχολείται με μερική απασχόληση για μεγάλο χρονικό διάστημα κρίνεται ότι θα πρέπει να υιοθετηθούν μέτρα ελάφρυνσης και αυτής της κατηγορίας εργαζομένων.

Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στον πληθωρισμό και τις επιπτώσεις στην αγοραστική δύναμη

– Η αναμενόμενη και το 2026 αύξηση των κατώτατων ορίων αμοιβών απασχόλησης θα περιορίσει ακόμα περισσότερο το όφελος από την μείωση των φορολογικών συντελεστών, λόγω ανόδου πολλών εισοδημάτων πάνω από το όριο των 10.000 ευρώ, όπου ο συντελεστής φόρου παρά τη μείωσή του κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες, από το 22% στο 20%, θα εξακολουθεί να είναι σημαντικά αυξημένος σε σύγκριση με τον συντελεστή 9% που εξακολουθεί να ισχύει μέχρι τα 10.000 ευρώ.

– Η επιλογή της μη τιμαριθμοποίησης της φορολογικής κλίμακας κατόπιν της μακρόχρονης πληθωριστικής πίεσης, όπως και η διατήρηση των υψηλών συντελεστών έμμεσων φόρων, έχει μειώσει σημαντικά την πραγματική αξία των εισοδημάτων, με τις αρνητικές συνέπειες να είναι βαρύτερες για τις ασθενέστερες οικονομικά ομάδες πληθυσμού. Συνεπώς παραμένει η ανάγκη παραπέρα βελτιώσεων στη φορολογική κλίμακα και ειδικά για τα κλιμάκια που αντιστοιχούν σε χαμηλά εισοδήματα.

– Μικρότερη είναι η ελάφρυνση για τους ελεύθερους επαγγελματίες που φορολογούνται κατόπιν τεκμαρτού προσδιορισμού του φορολογητέου εισοδήματος. Αυτό συμβαίνει καθώς ο χρόνος πρώτης εφαρμογής των νέων χαμηλότερων συντελεστών φορολόγησης τοποθετείται στο δεύτερο εξάμηνο του 2027, κατόπιν της εφαρμογής του νέου αυξημένου κατώτατου μισθού και με τις προβλέψεις για την εξέλιξη του πληθωρισμού να προμηνύουν περαιτέρω συρρίκνωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών στα οποία ανήκουν. Επιπρόσθετα η μείωση των φορολογικών συντελεστών θα έχει περιορισμένο όφελος, ή απλώς θα σταθεροποιήσει προσωρινά την φορολογική τους επιβάρυνση για υποθετικά εισοδήματα.

– Θετική είναι η οριζόντια μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης αν και δεν αίρει τον ανορθολογισμό φορολόγησης υποθετικών εισοδημάτων, ανορθολογισμός που επίσης ισχύει και για τον τεκμαρτό προσδιορισμό φορολογητέου εισοδήματος για ελεύθερους επαγγελματίες.

– Προς τη σωστή κατεύθυνση κινούνται οι προτεινόμενες ενδιάμεσες κλίμακες φορολόγησης για εισοδήματα από ενοίκια, καθώς οι ισχύουσες σήμερα κλίμακες φορολόγησης εκτινάσσονται υπερβολικά από ένα ύψος εισοδήματος και μετά.

ΕΝΦΙΑ και ΦΠΑ

Η Επιτροπή αναφέρει ότι υπάρχουν ερωτήματα για τη μείωση και εν συνεχεία την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ πρώτης κατοικίας σε μικρούς οικισμούς που αφορούν στα κριτήρια βάσει των οποίων προκρίνεται η ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση οικισμών με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους έναντι άλλων μεγαλύτερων πληθυσμιακά οικισμών, ανεξαρτήτως μάλιστα από τα ειδικά οικονομικά χαρακτηριστικά που αυτοί οι οικισμοί μπορεί να έχουν.

Σχετικά με τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ κατά 30% σε νησιά του Αιγαίου με πληθυσμό μέχρι 20.000 κατοίκους αναδύονται ερωτήματα για την διακριτή μεταχείριση των νησιών του Αιγαίου ανάλογα με τον πληθυσμό και την γεωγραφική ενότητα στην οποία ανήκουν.

Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στον πληθωρισμό και τις επιπτώσεις στην αγοραστική δύναμη. Σημειώνει ότι παρά την αύξηση των ονομαστικών εισοδημάτων λόγω του πληθωρισμού, δεν υπήρξε ανάλογη τιμαριθμική αναπροσαρμογή των φορολογικών κλιμακίων με αποτέλεσμα το φορολογικό βάρος για τα νοικοκυριά να είναι μεγαλύτερο.