Πληθωρισμός: Διελκυστίνδα δυνάμεων σε ΕΚΤ και Fed

Ισχυροί ρυθμοί ανάκαμψης σε συνδυασμό με αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων, και στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας, συνθέτουν το σκηνικό της οικονομίας και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Η εξίσωση για τις προβλέψεις αναφορικά με την εξέλιξη της οικονομίας όσο οι περιορισμοί της πανδημίας χαλαρώνουν, έχει αρκετούς αγνώστους: πορεία εμβολιασμών, νέο κύμα πανδημίας, μεταλλαγμένα στελέχη, αλλά και την μεγάλη ανησυχία αναφορικά με τις τιμές.

Η πορεία του πληθωρισμού διχάζει όχι μόνο αναλυτές και αγορές, αλλά και τα στελέχη σε Federal Reserve και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Και οι διαφορές αυτές αποτυπώνονται πλέον δημόσια.

Μέγα ερώτημα για τις αγορές είναι το πότε θα αρχίσουν οι τράπεζες να εγκαταλείπουν την χαλαρή νομισματική τους πολιτική και πότε θα αρχίσει το περιβόητο tapering… ο περιορισμός δηλαδή του προγράμματος αγοράς ομολόγων.

Η εβδομάδα που ακολουθεί ενισχύει την προσδοκία, ότι οι αγορές θα λάβουν κάποια πιο σαφή μηνύματα, σχετικά με τις προθέσεις των δύο Κεντρικών Τραπεζών: έκτακτη συνεδρίαση της ΕΚΤ και δημοσιοποίηση των πρακτικών της τελευταίας συνεδρίασης της Fed.

Την Τρίτη αναμένεται να αρχίσει η έκτακτη συνάντηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με θέμα την πρώτη από το 2003 ριζική ανανέωση των στρατηγικών στόχων της ΕΚΤ.

Η συνάντηση, η δεύτερη μετά την ανάλογη συνεδρίαση στη Φραγκφούρτη στα μέσα Ιουνίου, θα ξεκινήσει με δείπνο του συμβουλίου την ερχόμενη Τρίτη, αλλά η συζήτηση θα παραταθεί την επόμενη ημέρα και ενδεχομένως και την Πέμπτη.

Την Τετάρτη θα δημοσιοποιηθούν πρακτικά της συνεδρίασης του Ιουνίου της Fed.

Οι αγορές καλούνται να αποκωδικοποιήσουν το σκεπτικό της απόφασης και την ρητορική που χρησιμοποιήθηκε σχετικά με την άνοδο των τιμών καταναλωτή και άλλες ενδείξεις για το πότε θα σημάνει το τέλος της επιθετικής πολιτικής υποστήριξης της οικονομίας.

Υπενθυμίζεται ότι η Fed κατά την τελευταία της συνεδρίαση άφησε αμετάβλητο το κύριο επιτόκιό της στο εύρος από 0 έως 0,25 τοις εκατό, στο οποίο διατηρείται από την αρχή της πανδημίας.

Σημειώνεται τον Μάρτιο οι περισσότεροι αξιωματούχοι της Fed προέβλεπαν ότι τα τρέχοντα επιτόκια θα διατηρηθούν μέχρι τουλάχιστον το 2024, ωστόσο πλέον η απόφαση αυτή μετατοπίζεται για το 2023, με μάλιστα δύο αυξήσεις στο κόστος δανεισμού, σηματοδοτώντας την πεποίθηση της κεντρικής τράπεζας για ταχύτερη μετάβαση σε πλήρη ανάκαμψη και αυστηρότερη νομισματική πολιτική.

«Η πρόοδος στον εμβολιασμό έχει μειώσει την εξάπλωση της Covid-19 στις Ηνωμένες Πολιτείες», αναφέρει η FOMC. «Εν μέσω αυτής της προόδου και της ισχυρής πολιτικής στήριξης, οι δείκτες οικονομικής δραστηριότητας και απασχόλησης έχουν ενισχυθεί. Οι τομείς που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία παραμένουν αδύναμοι, αλλά έχουν δείξει βελτίωση ».

Η FOMC την Τετάρτη αποφάσισε να διατήρησει τις αγορές ομολόγων σταθερές στα 120 δισ. δολάρια το μήνα – ένα άλλο χαρακτηριστικό της εξαιρετικά χαλαρής νομισματικής πολιτικής που εφαρμόστηκε για την αντιμετωπίση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας.

Στη σχετική ανακοίνωση τονίζεται ότι κατά την αξιολόγηση της κατάλληλης νομισματικής πολιτικής, η Fed θα συνεχίσει να παρακολουθεί τις επιπτώσεις των εισερχόμενων πληροφοριών για τις οικονομικές προοπτικές.

«Η επιτροπή θα ήταν διατεθειμένη να προσαρμόσει τη θέση της νομισματικής πολιτικής, ανάλογα με την περίπτωση, εάν προκύψουν κίνδυνοι που θα μπορούσαν να εμποδίσουν την επίτευξη των στόχων. Οι αξιολογήσεις θα λάβουν υπόψη ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων των μετρήσεων για τη δημόσια υγεία, τις συνθήκες της αγοράς εργασίας, τις πιέσεις πληθωρισμού και τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, καθώς και τις χρηματοοικονομικές και διεθνείς εξελίξεις , τονίζεται.

Στην πιθανότητα η αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα να προχωρήσει λίγο-λίγο στον περιορισμό του προγράμματος αγοράς ομολόγων, αναφέρθηκε σε δηλώσεις της η συνήθως μετριοπαθής επικεφαλής της San Francisco Fed Μέρι Ντάλι, αναγνωρίζοντας πως η αμερικανική οικονομία κινείται εξαιρετικά καλά.

«Είναι αποδεκτό να αρχίσουμε να μελετάμε το tapering αργότερα, μέσα στη χρονιά, ή στις αρχές του επόμενου έτους» σχολίασε η κυρία Ντάλι, μιλώντας στο Associated Press, επισημαίνοντας πως βλέπει την αμερικανική οικονομία να έχει αρχίσει να λειτουργεί εξαιρετικά καλά και να μπορεί να λειτουργήσει από μόνη της, επιτρέποντας έτσι στην κεντρική τράπεζα να αποσύρει σταδιακά τα μέτρα στήριξης. Αν και παραδέχτηκε πως «το χρονοδιάγραμμα εξελίσσεται».

Η συζήτηση για την αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων αργεί πολύ, σχολίασε από την πλευρά του ο πρόεδρος της New York Fed, Τζον Γουίλιαμς, σε συνέντευξη στην τηλεόραση του Bloomberg.

«Αργούν αρκετά στο μέλλον» τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Γουίλιαμς, αναφερόμενος στην πιθανή αύξηση των επιτοκίων, εξηγώντας ωστόσο ότι αυτό που προηγείται είναι η έναρξη του tapering.

«Αυτή την ώρα, νομίζω ότι η προσοχή είναι στραμμένη στο tapering» εξήγησε, αναφερόμενος στην επιβράδυνση του προγράμματος αγοράς ομολόγων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα.

Από τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Fed, οι επενδυτές έχουν διαπιστώσει ότι στο τραπέζι της FOMC, στο οποίο συμμετέχει και ο Γουίλιαμς, έχει αρχίσει σιγά-σιγά να συζητείται η έναρξη του προγράμματος αγοράς ομολόγων που τέθηκε σε εφαρμογή από πέρυσι για τη στήριξη της οικονομίας από τις συνέπειες της πανδημίας. Το πρόγραμμα ανέρχεται σε 120 δισ. δολάρια το μήνα και η Τράπεζα έχει υποσχεθεί πως θα το κρατήσει έως ότου η αμερικανική οικονομία επιδείξει «σημαντική περαιτέρω πρόοδο» προς την κατεύθυνση της επίτευξης των στόχων για την απασχόληση και τον πληθωρισμό.

Παρά τις προβλέψεις ορισμένων μελών της Fed ότι τα επιτόκια πρέπει να αρχίσουν να αυξάνονται το 2023, σε αντίθεση με τις προηγούμενες προβλέψεις του 2024, ο πρόεδρος της Fed Τζερόμ Πάουελ επέμεινε ότι οι τρέχουσες πολιτικές θα παραμείνουν σε ισχύ έως ότου υπάρξει «ουσιαστική περαιτέρω πρόοδος» στους στόχους της Fed. Υποστήριξε ότι η αύξηση του πληθωρισμού, με τις τιμές να αυξάνονται κατά 5% σε ετήσια βάση τον Μάιο, μετά από αύξηση 4,2% τον Απρίλιο, είναι «παροδική».

Τη Δευτέρα, το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Φάμπιο Πανέττα, που είναι ευθυγραμμισμένος με την πρόεδρο της τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, δήλωσε ότι οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ θα πρέπει να διατηρήσουν την «μη συμβατική ευελιξία» που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης και να διατηρήσουν τα επιτόκια χαμηλά.

Οι κυβερνήσεις και το κοινό, συνέχισε, πρέπει να αναγνωρίσουν ότι οι τρέχουσες νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές, που αποσκοπούν στην παροχή κινήτρων, ήταν «σαφώς ανώτερες» από εκείνες που ίσχυαν πριν από την πανδημία όταν επικεντρώνονταν στη μείωση του χρέους.

Ο καβγάς στην ΕΚΤ

Η έκτακτη συνάντηση της ΕΚΤ έχει να κάνει με την ανανέωση της συλλογικής στρατηγικής της Τράπεζας, ωστόσο εκτιμάται ότι θα γίνουν σαφείς αναφορές στο θέμα της αναθεώρησης των στόχων του Συμφώνου Σταθερότητας, ιδίως τώρα που ο πληθωρισμός καλπάζει…

Η Γερμανίδα οικονομολόγος και εκτελεστικό μέλος του συμβουλίου της ΕΚΤ, Ίζαμπελ Σνάμπελ μιλώντας στο Bloomberg, εκτίμησε ότι η προσωρινή εκτίναξη του πληθωρισμού είναι «αναγκαία και αναλογική» με την ταχεία ανάκαμψη της οικονομίας της Ευρωζώνης.

Συγκεκριμένα, υποστήριζε πως υπάρχουν αυξανόμενες αποδείξεις πως οι προοπτικές για τον πληθωρισμό αρχίζουν να ευθυγραμμίζονται με τον τωρινό όριο-στόχο της ΕΚΤ που θέλει τον πληθωρισμό κοντά, αλλά λίγο κάτω, από το 2%, οπότε η διατήρηση των νομισματικών και δημοσιονομικών μέτρων στήριξης είναι αναγκαία για τη επίτευξη του στόχου αυτού.

Με την τοποθέτηση αυτή η κυρία Σνάμπελ ουσιαστικά δείχνει να συμφωνεί με τα μέλη του συμβουλίου που στο πλαίσιο της αναθεώρησης της στρατηγικής της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό, τάσσονται υπέρ της υιοθέτησης ενός στόχου μέσου όρου στο 2%, που θα επιτρέπει στην Τράπεζα να είναι ευέλικτη και ανεκτική σε περιόδους αύξησης του πληθωρισμού μετά από περιόδους χαμηλών τιμών, όπως κάνει δηλαδή και η Fed.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Bundesbank, Γενς Βάιντμαν, δήλωσε ότι υπάρχουν «ανοδικοί κίνδυνοι» για την πορεία του πληθωρισμού και το πρόγραμμα τόνωσης της κεντρικής τράπεζας θα έπρεπε να τερματιστεί «μόλις η κατάσταση έκτακτης ανάγκης έχει ξεπεραστεί» γιατί το 2022 δεν θα δικαιολογεί τον χαρακτηρισμό ως «έτος κρίσης».

Χαρακτηριστικό είναι το σχόλιο των Financial Times: «Οι παρατηρήσεις του προκάλεσαν σύγκρουση με άλλα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της κεντρικής τράπεζας σχετικά με τη μελλοντική πορεία της πολιτικής της».