Πώς το Κατάρ μπορεί να βγει κερδισμένο από την κρίση στο Αφγανιστάν

Το Κατάρ είναι κεντρικός παίκτης στην κρίση του Αφγανιστάν. Οι συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Ταλιμπάν στην  Ντόχα, που προηγήθηκαν του χάους που επκρατεί τώρα, ήταν κεντρικής σημασίας, ώστε διεθνείς οργανισμοί να διασφαλίσουν ασφαλή διέλευση από την Καμπούλ. Συνεπώς, το μικρό και πλούσιο σε πετρέλαιο εμιράτο, μπορεί να αναμειχθεί πιο ενεργά στη διοχέτευση κεφαλαίων στο Αφγανιστάν.

Αυτό, ίσως, να ακούγεται τρελό αλλά ένας από τους λόγους που η Σαουδική Αραβία και οι σύμμαχοί της διέκοψαν τις σχέσεις με το Κατάρ, το 2017, ήταν το ότι θεωρούσαν πως διατηρούσε πολύ στενές διασυνδέσεις με ισλαμιστές μαχητές. Η Ντόχα είχε απορρίψει τις κατηγορίες αυτές, αλλά εάν χρηματοδοτήσει τώρα το Αφγανιστάν, θα βοηθήσει τους Ταλιμπάν. Και οι Ταλιμπάν, πέραν από το ότι φέρεται να παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα,  διαμορφώνουν και ένα περιβάλλον ευνοϊκό για τη δράση ανάλογων οργανώσεων. Κάτι τέτοιο θα έδινε μια πραγματικά αλλόκοτη εικόνα, δεδομένου του ότι το Κατάρ ετοιμάζεται να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου, το 2022.

Ωστόσο, καθώς η κατάσταση στο Αφγανιστάν επιδεινώνεται, το επίκεντρο της προσοχής δεν θα είναι πια η απομάκρυνση των πολιτών, αλλά η εξασφάλιση πόρων, ώστε να αποφευχθεί ενδεχόμενη οικονομική κατάρρευση, που, με τη σειρά της, θα μπορούσε να επιδεινώσει την κατάσταση στη χώρα, μετατρέποντάς την σε εκκολαπτήριο εξτρεμισμού. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν, ουσιαστικά, παγώσει το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών στοιχείων της κεντρικής τράπεζας του Αφανιστάν, ύψους 9,5 δισ. δολαρίων, ενώ, το 75% του χρηματοδοτούμενου από εξωτερικές πηγές προϋπολογισμού της χώρας, τίξθεται εν αμφιβόλω.

Ωστόσο, υπάρχει προηγούμενο όσον αφορά τη διεθνή βοήθεια από μέρους του Κατάρ. Είχε υποσχθεί περισσότερα από 8 δισ. δολάρια άμεσης βοήθειας με τη μορφή δανείων, ομολόγων και δωρεών στην Αίγυπτο, όταν οι ηγέτες της Μουσουλμανικής Αδελφότητας ανέλαβαν την εξουσία, μετά την εξέγερση του 2011. Το να θέσει η Ντόχα τον εαυτό της ως βασική διαμεσολαβήτρια σε μια περιφερειακή κρίση ταιριάζει με την ευρύτερη στρατηγική ασφαλείας την οποία εφαρμόζει.

Ένας από τους λόγους που τα κρατικά επενδυτικά κεφάλαια του Κατάρ, ύψους 300 δισ. δολαρίων, αγοράζουν δυτικές εταιρείες, είναι πως με τον τρόπο αυτόν το εμιράτο φιλοτεχνεί μια καλή εικόνα και έχει και πολλούς που θα σπεύσουν να το υπερασπιστούν όταν η κατάσταση στη «γειτονιά» του είναι πολύ ρευστή.

Η άλλη βασική στρατηγική ασφαλείας του Κατάρ είναι να συνεχίσει να έχει στενές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες διατηρούν μεγάλη στρατιωτική βάση στην περιοχή. Παρά τη χαοτική απόσυρση των δυνάμεων του ΝΑΤΟ και των συμμάχων του από το Αφγανιστάν, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη θανατηφόρα επίθεση την Πέμπτη στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, την ευθύνη για την οποία ανέλαβε το Ισλαμικό Κράτος, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, έχει πολλά να χάσει, εάν το Αφγανιστάν καταρρεύσει. Η χρήση μη αμερικανικών οικονομικών πόρων για να σταθεροποιηθεί η κατάσταση, θα μπορούσε να ωφελήσει την Ντόχα.

Η παράδοση μεγάλων ποσών στους Ταλιμπάν, όπως έκανε η Ντόχα στους εκλεγμένους ισλαμιστές ηγέτες στην Αίγυπτο, προκαλεί προβλήματα. Η βοήθεια από το Κατάρ, ίσως χρειαστεί να παρέχεται σε πολυμερή βάση, σε συνεννόηση με τα Ηνωμένα Έθνη ή τους περιφερειακούς εταίρους, και σίγουρα σταδιακά, ανάλογα με τις παραχωρήσεις που κάνουν οι Ταλιμπάν σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δεσμεύσεις τους για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Πρόκειται για μία τρομερά λεπτή πράξη για την εξασφάλιση της ισορροπίας, αλλά αν επιτευχθεί, το εν λόγω κράτος θα καταφέρει να ενισχύσει τη θέση του ως ισχυρός μεσολαβητής.

REUTERS BREAKINGVIEWS