Νικέλιο: Ράλι 60% στις τιμές έφερε ο πόλεμος στην Ουκρανία

Από μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων και πάσης φύσεως ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές μέχρι χορδές κιθάρας, από τοστιέρες μέχρι ηλεκτρικούς φούρνους, από άξονες για προπέλες πλοίων μέχρι πτερύγια για τουρμπίνες αεροσκαφών και από θωρακίσεις μέχρι κέρματα.

Οι χρήσεις του νικελίου δεν έχουν τέλος κι αυτός είναι ο βασικός λόγος που το ξέφρενο ράλι στην τιμή του μετάλλου δημιουργεί τόσο μεγάλα προβλήματα στις βιομηχανίες, ειδικά μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Στο νικέλιο επίσης βασίζεται μεγάλο μέρος της παραγωγής ατσαλιού για κάθε χρήση, όπου είναι από τα βασικά συστατικά.

Σαν να μην έφταναν τα προβλήματα εφοδιαστικής λόγω της πανδημίας που οδήγησαν όλους τους προηγούμενους μήνες τις τιμές στα 19.000 δολάρια τον τόνο, μετά την έναρξη των εχθροπραξιών το ράλι δεν είχε προηγούμενο με τις τιμές να διαμορφώνονται πλέον στα επίπεδα των 31.500 δολαρίων ο τόνος, αύξηση που ξεπερνά το 60% μέσα σε διάστημα ενός μόλις μήνα.

Πρόκειται για εξέλιξη που δημιουργεί προϋποθέσεις για νέες αυξήσεις σε σειρά προϊόντων, για φρένο στην παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων, αλλά και για προβλήματα στις προσπάθειες προς μια πιο πράσινη ενεργειακή μετάβαση –μακριά από ορυκτά καύσιμα και πιο κοντά σε μπαταρίες.

Εκτός από έντονα κερδοσκοπικές κινήσεις από παράγοντες της αγοράς που οδήγησαν τις τιμές προς στιγμήν ακόμη και στις 50.000 δολάρια και οδήγησαν στην αναστολή της διαπραγμάτευσης του νικελίου στο Χρηματιστήριο Μετάλλων του Λονδίνου (LME), βασικό παράγοντα στις εξελίξεις διαδραμάτισαν και οι απειλές για κυρώσεις της Δύσης στη Ρωσία.

Εκεί, όπως φαίνεται και από τον πίνακα του Bloomberg που παρουσιάζει ο Οικονομικός Ταχυδρόμος, παράγονται κάθε χρόνο περίπου 250.000 μετρικοί τόνοι θειούχου (sulfide) νικελίου υψηλής ποιότητας. Οι εξαγωγές νικελίου από τη Ρωσία δεν έχουν ενταχθεί προς το παρόν στις κυρώσεις, αλλά ο φόβος ότι μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο ήταν αρκετός για να προκαλέσει πανικό στις αγορές.

Αλλάζουν άρδην τα δεδομένα στη βιομηχανία

Τα προβλήματα πλέον για τις βιομηχανίες και ειδικά τις αυτοκινητοβιομηχανίες, που είναι μάλιστα πάνω σε μετάβαση αιχμής για την ηλεκτροκίνηση, είναι μεγάλα. Μετά από δύο χρόνια χάους στην αλυσίδα εφοδιασμού που προκλήθηκε από την πανδημία, το ράλι στις τιμές του νικελίου και οι κυρώσεις στη Ρωσία λόγω του πολέμου παρέχουν σαφείς ενδείξεις για το πώς οι γεωπολιτικές εντάσεις καταστρέφουν εμπορικές σχέσεις που κάποτε θεωρούνταν δεδομένες από τις εταιρείες, αναγκάζοντάς τις να ξανασκεφτούν πού προμηθεύονται τα εξαρτήματα και τα μέταλλα που χρησιμοποιούν για την κατασκευή αυτοκινήτων και πολλά. άλλα προϊόντα, σχολίαζαν οι Τάιμς της Νέας Υόρκης (ΝΥΤ).

Οι αυτοκινητοβιομηχανίες και άλλες εταιρείες που χρειάζονται νικέλιο, καθώς και άλλες πρώτες ύλες μπαταριών, όπως το λίθιο ή το κοβάλτιο, έχουν αρχίσει να αναζητούν τρόπους για να προστατευτούν από μελλοντικά σοκ τιμών και εφοδιαστικής.

Στα 1.750 η μηνιαία αύξηση στο κόστος κατασκευής κάθε ηλεκτρικού οχήματος λόγω νικελίου

Είναι ενδεικτικό ότι μια μέση μπαταρία ηλεκτρικού οχήματος χρειάζεται περίπου 35 κιλά νικελίου. Το ράλι στις τιμές του Μαρτίου σημαίνει ότι το κόστος κατασκευής ενός τέτοιου οχήματος αυξήθηκε κατά 1.750 δολάρια μόνο από το νικέλιο, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Cantor Fitzgerald.

Όλοι τώρα ψάχνουν λύσεις. Η Volkswagen, για παράδειγμα, έχει αρχίσει να διερευνά την αγορά νικελίου απευθείας από εταιρείες εξόρυξης, αποκάλυψε στην αμερικανική εφημερίδα ο Markus Duesmann, διευθύνων σύμβουλος της Audi, θυγατρικής του ομίλου VW. «Οι πρώτες ύλες θα είναι ένα ζήτημα για τα επόμενα χρόνια», είπε. Η προοπτική παρατεταμένων γεωπολιτικών εντάσεων είναι πιθανό να επιταχύνει τις προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης να αυξήσουν το απόθεμα σε πρώτες ύλες οι οποίες συχνά προέρχονται από τη Ρωσία, αναζητώντας αλλού πηγές.

Ο ρόλος της Ρωσίας

Η Ρωσία αντιπροσωπεύει σημαντικό ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής νικελίου. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής χρησιμοποιείται για την κατασκευή (ανοξείδωτου) χάλυβα και όχι για μπαταρίες αυτοκινήτων. Όμως η Ρωσία παίζει συνολικά μεγάλο ρόλο στις αγορές νικελίου. Η Norilsk Nickel, γνωστή και ως Nornickel, είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός νικελίου στον κόσμο, με τεράστιες εγκαταστάσεις στη Σιβηρία. Ο ιδιοκτήτης της, Vladimir Potanin, είναι από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Ρωσίας. Η Norilsk ανήκει σε περιορισμένο αριθμό εταιρειών που έχουν άδεια να πωλούν ειδική μορφή νικελίου στο Χρηματιστήριο Μετάλλων του Λονδίνου, το οποίο διαχειρίζεται όλες τις συναλλαγές νικελίου. Σε αντίθεση με άλλους ολιγάρχες, ο Potanin δεν έγινε στόχος κυρώσεων και οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη δεν προσπάθησαν να εμποδίσουν τις εξαγωγές νικελίου, ένα βήμα που θα έβλαπτε τις οικονομίες τους καθώς και τη Ρωσία. Η προοπτική ότι το ρωσικό νικέλιο θα μπορούσε να αποκοπεί από τις παγκόσμιες αγορές ήταν αρκετή για να προκαλέσει πανικό, σχολίασαν οι ΝΥΤ.

Πολλές οι χρήσεις και στην Ελλάδα

Σύμφωνα με στοιχεία της ΛΑΡΚΟ από τον ιστότοπό της, το νικέλιο χρησιμοποιείται κυρίως στην παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα μέσω του κράματος του σιδηρονικέλιου (66%). Χρησιμοποιείται επίσης στην παραγωγή μη σιδηρούχων κραμάτων (12%), ειδικών κραμάτων χάλυβα (5%), στην επιμετάλλωση (7%), στη χύτευση των μετάλλων (3%) και στους συσσωρευτές (2%).

Σύμφωνα με την ίδια πηγή το σιδηρονικέλιο χρησιμοποιείται κυρίως στην κατασκευή ανοξείδωτων χάλυβων (των γνωστών ως ωστενιτικών και ως σειρές 200 και 300). Αυτοί περιέχουν μεταξύ 8.5% και 25% νικέλιο, ενισχύοντας την αντιδιαβρωτική τους αντίσταση. Είναι η πιο ευρέως διαδεδομένη ομάδα ανοξείδωτων χάλυβων, αναλογώντας στο 70%-75% περίπου της παγκόσμιας παραγωγής, όπως αναφέρει η εταιρεία.

«Σήμερα, το σιδηρονικέλιο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε όλες τις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες οικονομίες. Χρησιμοποιείται σε μια πληθώρα εφαρμογών και τομείς: εφαρμοσμένη μηχανική, μεταφορές, ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά, κτίρια και κατασκευές, μεταλλικά αντικείμενα , σωλήνες και εξαρτήματα σωλήνων.

Επίσης καθιστά δυνατή την παραγωγή (…) προϊόντων με ειδικές ιδιότητες- μαγνητικές, ηλεκτρονικές, ελεγχόμενης διαστολής, καταλυτικές και ιδιότητες σχετιζόμενες με την τεχνολογία των επαναφορτιζόμενων συσσωρευτών.

Το σιδηρονικέλιο συμβάλλει σε αποδοτικές τηλεπικοινωνίες, ασφαλείς μεταφορές, αποδοτική παραγωγή πετρελαίου και βενζίνης, καθαρή και αξιόπιστη παραγωγή ενέργειας, υγιεινολογική κατεργασία τροφίμων και ποτών, ασφαλή και αξιόπιστο ιατρικό εξοπλισμό, καθώς και σε εξοπλισμό μειωμένων εκπομπών (…) έως υβριδικά οχήματα. Η χρήση του σιδηρονικέλιου είναι εξαιρετικά καινοτόμος, ενώ η μεγάλη του χρηστικότητα αντισταθμίζει το σχετικά υψηλό του κόστος», αναφέρεται ακόμη από την εταιρεία.