Κίνα: Κατεδαφίζει ουρανοξύστες για να τους… ξαναχτίσει

«Σχεδίασε, χτίσε, γκρέμισε και πάλι από την αρχή». Στο ίδιο έργο θεατές είναι εδώ και τουλάχιστον οκτώ χρόνια οι διεθνείς αναλυτές που βλέπουν και πάλι στην Κίνα να δυναμιτίζονται και να καταρρέουν τεράστια οικιστικά συγκροτήματα, ουρανοξύστες που φθάνουν συχνά τα 70 μέτρα σε ύψος.

Ολοκαίνουργιες πολυκατοικίες, νεόκτιστα διαμερίσματα «στα μωσαϊκά» συνολικής έκτασης 3 δισ. τετραγωνικών μέτρων ικανά να στεγάσουν 75 εκατ. ανθρώπους – τους κατοίκους μιας χώρας σαν τη Βρετανία ας πούμε – κατεδαφίζονται επειδή έχουν μείνει στα αζήτητα. Και λίγο αργότερα ξεπηδούν στις θέσεις τους καινούργιες πολυκατοικίες με νέα, ακόμα πιο σύγχρονα διαμερίσματα. Τα οποία όμως μένουν κι αυτά στα αζήτητα. Για να δημιουργήσουν νέες πόλεις-φαντάσματα.

Διαβάστε επίσης: Κίνα: Η πολιτική μηδενικής ανοχής στην Covid διώχνει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις

Οι υπερχρεωμένοι κατασκευαστές δεν έχουν άλλη λύση από την κατεδάφιση, καθώς οι τράπεζες δεν τους δίνουν άλλα δάνεια για να τελειώσουν τα μωσαϊκά. Και να τα τέλειωναν όμως, αγοραστές δεν θα έβρισκαν. Με τις τιμές να έχουν εκτιναχθεί στα ουράνια, είναι πια σε όλους γνωστό ότι ένα ζευγάρι Κινέζων που κάνει οικογένεια στα 25 χρόνια του (και έχει την άδεια πλέον από την κυβέρνηση να κάνει περισσότερα από ένα παιδί), θα πρέπει να εργαστεί σκληρά μέχρι τα 70 του για να ξεπληρώσει το στεγαστικό δάνειο.

Διαβάστε επίσης: Η Κίνα ως «αντι-ΔΝΤ»: Η διπλωματία των δανείων

Υπόθεση των πλουσίων

Ο κλάδος των ακινήτων, όμως, συνεισφέρει κατά 29% στη διαμόρφωση του κινεζικού ΑΕΠ. Και τα στεγαστικά δάνεια αντιστοιχούν σε αξία στο 30% έως 40% των συνολικών δανείων που χορηγούν οι κινεζικές τράπεζες, σύμφωνα με τους «Economic Times». Και το 70% της συνολικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων των κινεζικών νοικοκυριών είναι σε ακίνητα. Η κρίση του κινεζικού real estate ευλόγως έχει θορυβήσει τη νομενκλατούρα του Πεκίνου, που δίνει κίνητρα για να συνεχιστεί η κατασκευαστική δραστηριότητα αλλά ταυτόχρονα πασχίζει να συγκρατήσει την ξέφρενη κούρσα των τιμών που κάνουν την αγορά στέγης απαγορευτική για τη μέση κινεζική οικογένεια – οι μεταρρυθμίσεις του Ντενγκ δημιούργησαν μεσαία τάξη, ως γνωστόν, ακόμα και στην Κίνα.

Πρόκειται βέβαια για μια προσπάθεια της κινεζικής κυβέρνησης να τετραγωνίσει τον κύκλο. Διότι ακόμα και στην Κίνα ο καπιταλισμός δημιουργεί τεράστιες ανισότητες. Όλα είναι σχετικά. Kαι στη χώρα των 1,4 δισεκατομμυρίων κατοίκων οι εκατομμυριούχοι δεν αποτελολύν παρά μια «μικρή» ελίτ των 5,4 εκατομμυρίων, σύμφωνα με την περυσινή Global Wealth Report της Credit Suisse. Και όμως, οι Κινέζοι εκατομμυριούχοι (σε δολάρια βέβαια) αντιστοιχούν στο 9,4% των εκτατομμυριούχων παγκοσμίως. Είναι τόσοι πολλοί που έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους ως επενδυτές ακινήτων και στην Ελλάδα.

Φαύλος κύκλος

Οι τιμές των ακινήτων υποχώρησαν κατά 11ο συνεχόμενο μήνα τον Ιούλιο και έχουν πέσει περίπου 30% συγκριτικά με την περυσινή χρονιά, εκτιμούν οι ρεπόρτερ του Al-Jazeera. Η πτώση είναι μεγαλύτερη από εκείνη κατά την κρίση του 2008 και ο κύριος λόγος είναι η αντικειμενική αδυναμία εκατομμυρίων δανειοληπτών να συνεχίσουν να πληρώνουν τα στεγαστικά τους δάνεια. Η Deutsche Bank εκτιμά ότι τα μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά ανέρχονται συνολικά σε 1,8 με 2 τρισ. κινεζικά γουάν (περίπου 270 με 300 δισ. δολάρια) που αντιστοιχούν περίπου στο 5% των συνολικών στεγαστικών δανείων σε αξία. Ευλόγως έχει ανασταλεί η πρόοδος των εργασιών σε πολλές οικοδομές, φέρνοντας σε ανάλογη απελπισία και τους κατασκευαστές. Φαύλος κύκλος.

Τι κάνει όμως το Πεκίνο για να ξεφουσκώσει τη φούσκα των ακινήτων που φουσκώνει εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες (για την ακρίβεια ξεφουσκώσει μερικώς και να ξαναφουσκώσει μετά ακόμα περισσότερο). Τον Αύγουστο του 2020 η κυβέρνηση ανακοίνωσε μια πολιτική «τριών κόκκινων γραμμών». Κυρίως θέσπισαν κριτήρια δανειοληπτικής ικανότητας από τους κατασκευαστές – κριτήρια που άφησαν ξαφνικά κάποιους πιστωτικά ακάλυπτους. Η χρεοκοπία της Evergrande, μιας από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρείες της Κίνας, ήταν ένα μεγάλο σοκ για τον κλάδο.

«Το μείζον ζήτημα είναι ότι οι κατασκευαστές δεν έχουν επαρκή ρευστότητα. Αν λυθεί αυτό το ζήτημα, θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των αγοραστών, θα αυξηθούν οι πωλήσεις σπιτιών και κατά συνέπεια θα βελτιωθεί η  οικονομική κατάσταση των κατασκευαστών», σημείωσε ο Τόμι Γου, επικεφαλής οικονομολόγος της Oxford Economics.

Γιατί μεγαλώνει η απειλή για παγκόσμιο κραχ

Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι η κρίση της αγοράς ακινήτων συνιστά μείζονα απειλή για την κινεζική οικονομία, σε μια συγκυρία που και άλλες πολιτικές (με προεξάρχουσα την πολιτική της «μηδενικής ανοχής» στην Covid) εμποδίζουν τη δεύτερη σε μέγεθος οικονομία του πλανήτη να ανακτήσει σταθερό αναπτυξιακό ρυθμό. Μπορούν, όμως, οι χρεοκοπίες μεγάλων κινεζικών κατασκευαστικών ομίλων να απειλήσουν το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και την παγκόσμια οικονομία εν γένει;

«Όσο οι Κινέζοι κατασκευαστές έχουν μικρά ποσοστά δανεισμού από το εξωτερικό, η υπερχρέωσή τους δεν μοιάει να συνιστά μείζονα απειλή για την παγκόσμια οικονομία. Δεν μπορεί να δημιουργηθεί κρίση σαν κι αυτή που δημιούργησε η κατάρρευση της Lehman Brothers στις ΗΠΑ», σημειώνει η Αλίσια Γκαρσία-Χερέρο, επικεφαλής οικονομολόγος της Natixis στο Χονγκ Κονγκ.

Όμως η κινεζική οικονομία συνεισφέρει σχεδόν κατά το ένα πέμπτο στη δημιουργία του παγκόσμιου ΑΕΠ. Το μέγεθός της είναι τέτοιο που η επιβράδυνση της ανάπτυξης δεν μπορεί παρά να έχει παγκόσμιο αντίκτυπο. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (του Νταβός) εκτιμά ότι για κάθε επιβράδυνση της κινεζικής ανάπτυξης κατά 1% το παγκόσμιο ΑΕΠ μειώνεται κατά 0,3%. Το 2019 εξάλλου μελέτη της αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας (Fed) κατέληξε στην εκτίμηση ότι μια πτώση 8,5% του κινεζικού ΑΕΠ έχει ως αποτέλεσμα τη συρρίκνωση του ΑΕΠ των αναπτυγμένων οικονομιών κατά 3,25% και των αναπτυσσόμενων κατά 6%.

«Επιπλέον, αν οι κινεζικές τράπεζες δεν καταφέρουν εν τέλει να απορροφήσουν το σοκ και τα μη-εξυπηρετούμενα δάνειά τους εκτοξευθούν, θα έχουμε μια επανάληψη εκείνων που συνέβησαν τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 στην Ιαπωνία. Αυτό είναι κατά τη γνώμη μου το κακό σενάριο. Όχι ένα άμεσο συμβάν τύπου Lehman», σημειώνει η Γκαρσία-Χερέρο. Ευτυχώς όμως «οι Κινέζοι ηγέτες διαθέτουν πολύ καλύτερο έλεγχο στο κινεζικό χρηματοοικονομικό σύστημα και στην πραγματική οικονομία από όσο διέθεταν το 2008 οι Αμερικανοί ηγέτες στις τράπεζες και στην πραγματική οικονομία των ΗΠΑ», πρόσθεσε η ισπανικής καταγωγής οικονομολόγος.