ΔΝΤ: Επιστροφή στο καθαρό μηδέν – Τρεις κρίσιμες προτεραιότητες για την COP27

«Μόλις φέτος είδαμε τις ολοένα και πιο καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής—ανθρώπινη τραγωδία και οικονομική αναταραχή με τυφώνες στο Μπαγκλαντές, πρωτοφανείς πλημμύρες στο Πακιστάν, καύσωνες στην Ευρώπη, πυρκαγιές στη Βόρεια Αμερική, ξηρά ποτάμια στην Κίνα και ξηρασίες στην Αφρική. Αυτό θα επιδεινωθεί μόνο εάν αποτύχουμε να δράσουμε».

Με αυτά τα λόγια περιγράφει τη μελανή πραγματικότητα που διαμορφώνεται, συνέπεια της κλιματικής κρίσης, η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, σε άρθρο της στο MIF Blog.

ΦΑΚΕΛΟΣ COP27: Mπορεί να σωθεί ο πλανήτης;

Η κ. Γκεοργκίεβα υπογραμμίζει ότι αν η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεχιστεί, οι επιστήμονες προβλέπουν ακόμη πιο καταστροφικές συνέπειες και μακροπρόθεσμες διαταραχές των καιρικών συνθηκών που θα κατέστρεφαν ζωές και τα μέσα διαβίωσης, και θα προκαλούσαν μεγάλες κοινωνικές ανατροπές, και μαζική μετανάστευση.

Σύμφωνα με την επικεφαλής του ΔΝΤ η αποτυχία περιορισμού των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου «στη σωστή »τροχιά έως το 2030 μπορεί να κλειδώσει την υπερθέρμανση του πλανήτη πάνω από τους 2 βαθμούς Κελσίου, με αποτέλεσμα η κλιματική αλλαγή να γίνει αυτοδιαιωνιζόμενη.

Διαβάστε επίσης – Τα τρισ. για τη διάσωση της Γης: Ένα ρίσκο που αξίζει να πάρει η Δύση

«Αν ενεργήσουμε τώρα , όχι μόνο μπορούμε να αποφύγουμε τα χειρότερα, αλλά μπορούμε επίσης να επιλέξουμε ένα καλύτερο μέλλον. Αν γίνει σωστά, ο πράσινος μετασχηματισμός θα προσφέρει έναν πιο καθαρό πλανήτη, με λιγότερη ρύπανση, πιο ανθεκτικές οικονομίες και πιο υγιείς ανθρώπους» υπογραμμίζει.

Μάλιστα ενόψει της Διάσκεψης για το Κλίμα COP27 που θα πραγματοποιηθεί στην Αίγυπτο από την επόμενη εβδομάδα, επισημάνει ότι για να φτάσουμε εκεί απαιτείται δράση σε τρία μέτωπα: σταθερές πολιτικές για να φτάσουμε στο καθαρό μηδέν έως το 2050, ισχυρά μέτρα προσαρμογής στην υπερθέρμανση του πλανήτη που έχει ήδη κλειδωθεί και σταθερή οικονομική υποστήριξη για να βοηθηθούν οι ευάλωτες χώρες να πληρώσουν για αυτές τις προσπάθειες.

Καθαρό μηδέν μέχρι το 2050

Πρώτον, είναι ζωτικής σημασίας να περιορίσουμε την περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας σε λιγότερο από 1,5 έως 2 βαθμούς. Για να επιτευχθεί αυτό μέχρι το 2050 απαιτείται μείωση των εκπομπών κατά 25%-50% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν από το 2019.

Τα καλά νέα -σύμφωνα πάντα με την κ. Γκεοργκίεβα- είναι ότι περίπου 140 χώρες, που αντιπροσωπεύουν το 91 τοις εκατό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, έχουν ήδη προτείνει ή έχουν θέσει καθαρούς μηδενικούς στόχους για τα μέσα περίπου του αιώνα. Τα κακά νέα είναι ότι η ρητορική του καθαρού μηδέν δεν ταιριάζει με την πραγματικότητα.

Στην πραγματικότητα, το να φτάσουμε στο καθαρό μηδέν μέχρι το 2050 σημαίνει ότι οι περισσότερες χώρες πρέπει να κάνουν ακόμη περισσότερα για να ενισχύσουν τους στόχους τους για τη μείωση των εκπομπών —ιδιαίτερα των μεγάλων οικονομιών.

Και υπάρχει ένα ακόμη μεγαλύτερο κενό στο μέτωπο της πολιτικής. Η νέα ανάλυση του ΔΝΤ για τις τρέχουσες παγκόσμιες πολιτικές για το κλίμα δείχνει ότι θα επιφέρει μείωση μόνο κατά 11% . Το χάσμα μεταξύ αυτού και του σημείου που πρέπει να βρισκόμαστε είναι τεράστιο – ισοδύναμο με περισσότερο από πέντε φορές τις τρέχουσες ετήσιες εκπομπές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτό θα απαιτήσει ένα συνδυασμό κινήτρων για να ωθήσουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να δώσουν προτεραιότητα σε καθαρά αγαθά και τεχνολογίες σε όλες τις αποφάσεις τους.

Το ιδανικό μείγμα πολιτικής θα περιλάμβανε την τιμολόγηση του άνθρακα, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων, μαζί με εναλλακτικά μέτρα που μπορούν να επιτύχουν ισοδύναμα αποτελέσματα.

Είναι επίσης σημαντικό να συμπεριληφθούν κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα, φιλικές προς την ανάπτυξη δημόσιες επενδύσεις σε πράσινες υποδομές και υποστήριξη για ευάλωτα νοικοκυριά.

Η νέα ανάλυση του ΔΝΤ έχει ενθαρρυντικές προβλέψεις για ένα δίκαιο πακέτο που θα περιορίζει την υπερθέρμανση του πλανήτη στους 2 βαθμούς. Υπολογίζουμε ότι το καθαρό κόστος της μετάβασης σε καθαρή τεχνολογία—συμπεριλαμβανομένης της εξοικονόμησης που επιτυγχάνεται με την αποφυγή περιττών επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα—θα είναι περίπου 0,5 τοις εκατό του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος το 2030.

Επείγουσα ανάγκη προσαρμογής

Ωστόσο, τα μέτρα περιορισμού των εκπομπών από μόνα τους δεν αρκούν. Με την υπερθέρμανση του πλανήτη να είναι ως έναν βαθμό «κλειδωμένη», οι άνθρωποι και οι οικονομίες παντού πληρώνουν το τίμημα κάθε μέρα.

Και, ενώ οι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου συνεισφέρουν τα περισσότερα και πρέπει να επιτύχουν τη μερίδα του λέοντος στις περικοπές, οι μικρότερες οικονομίες πληρώνουν το μεγαλύτερο κόστος και καλούνται να πληρώσουν τον μεγαλύτερο λογαριασμό για την προσαρμογή.

Στην Αφρική, μια και μόνο ξηρασία μπορεί να μειώσει το μεσοπρόθεσμο δυναμικό οικονομικής ανάπτυξης μιας χώρας κατά 1 ποσοστιαία μονάδα , δημιουργώντας έλλειμμα εσόδων της κυβέρνησης που ισοδυναμεί με το ένα δέκατο του προϋπολογισμού για την εκπαίδευση.

Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία ευρειών επενδύσεων στην ανθεκτικότητα — από υποδομές και δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας έως συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και έξυπνη γεωργία για το κλίμα. Στην πραγματικότητα, για περίπου 50 χαμηλού εισοδήματος και αναπτυσσόμενες οικονομίες, το ΔΝΤ εκτιμά ότι το ετήσιο κόστος προσαρμογής θα υπερβεί το 1% του ΑΕΠ για τα επόμενα 10 χρόνια.

Σε πολλές περιπτώσεις, αυτές οι χώρες έχουν εξαντλήσει τον δημοσιονομικό χώρο κατά τη διάρκεια σχεδόν τριών ετών κρίσεων από την πανδημία έως τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό. Χρειάζονται επειγόντως διεθνή οικονομική και τεχνική υποστήριξη για να οικοδομήσουν ανθεκτικότητα και να επιστρέψουν στους αναπτυξιακούς τους δρόμους.

Χρηματοδότηση για το κλίμα: καινοτομήστε τώρα

Σύμφωνα με την επικεφαλής του ΔΝΤ, είναι επίσης ζωτικής σημασίας να κάνουμε περισσότερα για τη χρηματοδότηση για το κλίμα. Οι προηγμένες οικονομίες πρέπει να ανταποκριθούν ή να υπερβούν τη δέσμευση των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων για χρηματοδότηση για το κλίμα για τις αναπτυσσόμενες χώρες —όχι τουλάχιστον για λόγους δικαιοσύνης.

Αλλά το δημόσιο χρήμα από μόνο του δεν αρκεί. Εξάλλου, ο πράσινος μετασχηματισμός φέρνει τεράστιες ευκαιρίες για επενδύσεις σε υποδομές, ενέργεια και πολλά άλλα.

Ένας πολλά υποσχόμενος νέος τομέας: ξεκλείδωμα κεφαλαίων από συνταξιοδοτικά ταμεία, ασφαλιστικές εταιρείες και άλλους μακροπρόθεσμους επενδυτές που διαχειρίζονται συλλογικά περισσότερα από 100 τρισεκατομμύρια δολάρια περιουσιακών στοιχείων.