Πώς η Δύση μπορεί να κινητοποιήσει τρισεκατομμύρια για να σώσει τη Γη

Πόλεμος, πληθωρισμός, χρέος, πείνα, ενεργειακή ασφάλεια και φόβος ύφεσης θα κυριαρχήσουν στις συζητήσεις στις ετήσιες συνεδριάσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αυτή την εβδομάδα. Αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής που συγκεντρώνονται στην Ουάσιγκτον έχουν επίσης καλούς λόγους να διατηρήσουν στην κορυφή του μυαλού τους, την ζωτικής σημασίας προτεραιότητα να σταματήσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Αυτό είναι προφανές για χώρες όπως το Πακιστάν που ήδη υποφέρουν από ακραία καιρικά φαινόμενα. Ωστόσο, οι πλούσιες χώρες που είναι οι μεγαλύτεροι μέτοχοι των διεθνών δανειστών, θα πρέπει επίσης να διαβεβαιώσουν ότι η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής παραμένει προτεραιότητα.

Είναι λοιπόν, καλό που η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν κάλεσε την περασμένη εβδομάδα την Παγκόσμια Τράπεζα και άλλες πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες (MDB) να επικεντρωθούν περισσότερο στις παγκόσμιες ανάγκες όπως η κλιματική αλλαγή, εν μέρει αξιοποιώντας ιδιωτικά κεφάλαια. Η Αμερική και μια ομάδα άλλων χωρών έχουν δώσει στην Παγκόσμια Τράπεζα προθεσμία μέχρι τον Δεκέμβριο για να καταστρώσει ένα σχέδιο.

Η Δύση έχει λόγους συμφέροντος να κινητοποιήσει τρισεκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσει τα φτωχότερα έθνη του λεγόμενου Παγκόσμιου Νότου στη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα. Για αρχή, οι πλουσιότερες χώρες πρέπει να προστατευθούν από τις άμεσες επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη και από δευτερογενείς επιπτώσεις, όπως η μαζική μετανάστευση που προκαλείται από ανθρώπους που διαφεύγουν από αφόρητες συνθήκες.

Η απελευθέρωση επενδύσεων έχει και γεωπολιτικά οφέλη. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι απειλές της Κίνας προς την Ταϊβάν έχουν τονίσει την ανάγκη για τη Δύση να στηρίξει τους συμμάχους της στον υπόλοιπο κόσμο. Η επένδυση στην πράσινη ανάπτυξη είναι ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτό.

Πού είναι τα τρισεκατομμύρια;

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ομάδα των Επτά βιομηχανικών χωρών ανακοίνωσε μια εταιρική σχέση υποδομής 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη σύνοδο κορυφής νωρίτερα φέτος – μια πρωτοβουλία που βοήθησα να προωθηθεί. Οι δυτικές χώρες έχουν ήδη συνάψει συμφωνία με τη Νότια Αφρική και διαπραγματεύονται συνεργασίες με το Βιετνάμ, την Ινδονησία και την Ινδία.

Η G7 θέλει να προσφέρει μια πράσινη εναλλακτική στην πρωτοβουλία πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων της Κίνας «Belt and Road», η οποία έχει επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής του Πεκίνου χρηματοδοτώντας υποδομές σε όλο τον αναπτυσσόμενο κόσμο, αλλά η οποία πρόσφατα χάνει τη δυναμική της.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είπε ότι οι χώρες σε όλο τον κόσμο θα μπορούν να «δουν τα συγκεκριμένα οφέλη της συνεργασίας με τις δημοκρατίες». Ακόμη και η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Λιζ Τρας, η οποία δεν είναι πολέμια της κλιματικής αλλαγής, είναι ενθουσιώδης με την πρωτοβουλία.

Η συνεργασία της G7 είναι μια καλή αρχή. Αλλά 600 δισεκατομμύρια δολάρια σε πέντε χρόνια είναι μόνο ένα κλάσμα αυτού που απαιτείται. Σύμφωνα με την BlackRock, εξαιρουμένης της Κίνας, οι χώρες του Παγκόσμιου Νότου θα χρειαστούν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως από όλες τις πηγές – ή εξαπλάσιο από αυτό που παίρνουν σήμερα – για να απελευθερώσουν τις οικονομίες τους από τον άνθρακα.

Τα προβλήματα χρέους των ίδιων των πλουσίων χωρών καθιστούν δύσκολη την εξεύρεση μετρητών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχουν καταλήξει στην ανάγκη να απορροφούν κεφάλαια από ιδιώτες επενδυτές.

Κατ ‘αρχήν, αυτή είναι μια εξαιρετική ιδέα. Μια ομάδα χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με πάνω από 130 τρισεκατομμύρια δολάρια στη διάθεσή τους πέρυσι δεσμεύτηκαν να θέσουν την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής στο επίκεντρο της δουλειάς τους. Αλλά η ροή αυτών των χρημάτων στον Παγκόσμιο Νότο είναι δύσκολη, επειδή οι επενδυτές δεν πιστεύουν ότι οι αποδόσεις που προσφέρονται δικαιολογούν τους κινδύνους.

Κινητοποίηση MDB

Ένας τρόπος για να λυθεί αυτό το πρόβλημα είναι τα MDB να κάνουν περισσότερα για να μειώσουν τους κινδύνους στις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτά τα ιδρύματα είναι σε θέση να συνεργαστούν με φτωχότερα έθνη για να ρέουν οι πράσινες επενδύσεις, δημιουργώντας αγορές, θέτοντας πρότυπα και δημιουργώντας ρυθμιστικά πλαίσια, λέει ο Chris Humphrey του think tank Overseas Development Institute. Τα MDB μπορούν επίσης να επενδύσουν απευθείας σε κρίσιμες υποδομές, όπως δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, που είναι απαραίτητα για να ξεκλειδώσουν περισσότερες επενδύσεις στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

Το εμπόδιο είναι ότι οι MDB δεν χρησιμοποίησαν στο παρελθόν την οικονομική τους δύναμη πυρός με φαντασία ή δεν συνεργάστηκαν πολύ με ιδιώτες επενδυτές. Επιπλέον, ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Ντέιβιντ Μάλπας τον περασμένο μήνα αρνήθηκε να πει εάν αποδέχεται την επιστημονική συναίνεση για την υπερθέρμανση του πλανήτη, αν και αργότερα άλλαξε τους τόνους του. Είναι επομένως ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η Αμερική και άλλοι κορυφαίοι μέτοχοι έδωσαν στην Παγκόσμια Τράπεζα τις εντολές πορείας της και ότι ο Μάλπας ανταποκρίθηκε θετικά .

Το κάλεσμα της Γέλεν για δράση βασίζεται σε μια πρόσφατη έκθεση που ανατέθηκε από την Ομάδα των Είκοσι μεγάλων οικονομιών, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι MDB θα μπορούσαν να αυξήσουν τις επενδύσεις τους κατά αρκετές εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια χωρίς να αντλήσουν επιπλέον κεφάλαια.

Αυτό οφείλεται στην ιδιότητά τους ως προνομιούχων πιστωτών, πράγμα που σημαίνει ότι σπάνια χάνουν πολλά χρήματα ακόμη και αν οι δανειολήπτες χρεοκοπήσουν, και επειδή έχουν 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε κεφάλαιο δεσμευμένο από τους μετόχους τους που δεν έχουν ακόμη χρησιμοποιήσει.

Τα MDB θα μπορούσαν επίσης να επιφέρουν περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να πουλήσουν τίτλους που υποστηρίζονται από τα συγκεντρωμένα δάνειά τους, ελευθερώνοντας το δικό τους κεφάλαιο για νέα έργα.

Η Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης πρωτοστάτησε σε αυτήν την προσέγγιση με μια συνθετική τιτλοποίηση 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων το 2018. Εάν οι χώρες της G7 παρείχαν σε αυτές τις ομάδες πιστωτική εγγύηση, τα συνταξιοδοτικά ταμεία και οι ασφαλιστικές εταιρείες θα μπορούσαν να επενδύσουν σε αυτές, λέει ο Julian Havers του E3G, της δεξαμενής σκέψης για το κλίμα.

Η G7 μπορεί να χρησιμοποιήσει εγγυήσεις με πολλούς άλλους τρόπους για να κάνει τις πράσινες επενδύσεις στον Παγκόσμιο Νότο ελκυστικές για ιδιώτες επενδυτές, τόσο μέσω των MDB όσο και άλλων οχημάτων. Αν το κάνουν αυτό ελεύθερα, μπορεί ακόμη και να κινητοποιήσουν τρισεκατομμύρια δολάρια.

Αλλά οι πλούσιες χώρες θα πρέπει επίσης να είναι έτοιμες να επενδύσουν περισσότερο κεφάλαιο σε εκείνα τα MDB που έχουν τα πιο φιλόδοξα και αξιόπιστα σχέδια για να σώσουν τον πλανήτη – μια ιδέα που υποστηρίζεται από μια ομάδα βαρέων βαρών οικονομολόγων όπως ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Λόρενς Σάμερς. Πράγματι, μια τέτοια υπόσχεση θα μπορούσε να είναι απλώς το καρότο που χρειάζεται για να παρακινήσει τα θεσμικά όργανα.

Η απόφαση της Αμερικής την περασμένη εβδομάδα να δανείσει 1 δισεκατομμύριο δολάρια στο Ταμείο Καθαρής Τεχνολογίας, ένα πολυμερές καταπιστευματικό ταμείο με προηγμένα σχέδια να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να επιταχύνουν τη μετάβασή τους μακριά από την καύση άνθρακα, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Τα χρήματα των ΗΠΑ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την απόσυρση παλαιών εργοστασίων άνθρακα και τη στήριξη της απασχόλησης σε κοινότητες που επηρεάζονται από την ενεργειακή μετάβαση.

Ορισμένες κυβερνήσεις μπορεί να πουν ότι η κλιμάκωση των επενδύσεων για το κλίμα μέσω εγγυήσεων, η καινοτομία των MDB και η παροχή νέων κεφαλαίων συνεπάγεται νέους οικονομικούς κινδύνους. Αν και αυτό είναι αλήθεια, οι κυβερνήσεις μπορούν να διαχειριστούν τους κινδύνους. Σε σύγκριση με το κόστος της αχαλίνωτης κλιματικής αλλαγής, είναι ένα ρίσκο που αξίζει να το πάρουν.

REUTERS BREAKINGVIEWS