Τράπεζες: Πολιτικοί κίνδυνοι για την πιστωτική επέκταση το 2023

Κρίσιμη για την πορεία της πιστωτικής επέκτασης την φετινή χρονιά χαρακτηρίζουν τραπεζικές πηγές την διασφάλιση περιβάλλοντος πολιτικής σταθερότητας μετά τις επερχόμενες εθνικές εκλογές.

Ήδη το πρώτο τρίμηνο του 2023 η ζήτηση τόσο για επιχειρηματικά δάνεια, όσο και για χορηγήσεις λιανικής καταγράφεται μειωμένη σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ δεν αποκλείεται σε αυτό το διάστημα τα σχετικά υπόλοιπα να καταγραφούν μειωμένα σε ετήσια βάση.

Οι 4 περιπτώσεις που το σύστημα προστάτευσε καταθέτες και δανειολήπτες

Η εξέλιξη αυτή, σύμφωνα με τις τράπεζες είναι αποτέλεσμα:

•  Της ανόδου του κόστους δανεισμού που δημιουργεί επιφυλακτικότητα για ανάληψη νέων υποχρεώσεων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις
•  Των αυξημένων πρόωρων αποπληρωμών από νομικά πρόσωπα με επαρκή ρευστότητα, με στόχο να μειώσουν τα έξοδα για τόκους
•  Της επάρκειας σε κεφάλαια κίνησης για μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων που δανειοδοτήθηκαν τη διετία 2021 -2022, κυρίως μέσω των αναπτυξιακών προγραμμάτων, τα οποία ενεργοποιήθηκαν μετά το ξέσπασμα της πανδημίας.

Πτώση 20%

Στο πλαίσιο αυτό, κύκλοι της αγοράς αναμένουν ότι το 2023 η καθαρή άνοδος των υπολοίπων στα δανειακά τους χαρτοφυλάκια θα φτάσει σε ένα καλό σενάριο στα 6,5 – 7 δισ. ευρώ, επίπεδα μειωμένα κατά 20% περίπου σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά.

Σημειώνουν ωστόσο ότι η επίτευξη αυτού του στόχου θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το οικονομικό κλίμα, το οποίο είναι συνάρτηση των πολιτικών συνθηκών και της συνεπακόλουθης επιστροφής της χώρας σε επενδυτική βαθμίδα.

«Οποιαδήποτε εξέλιξη θέσει σε αμφισβήτηση τις μακροοικονομικές προοπτικές και τη δημοσιονομική σταθερότητα, θα καθυστερήσει την αναβάθμιση από τους οίκους αξιολόγησης, επιδρώντας αρνητικά στην ψυχολογία της αγοράς. Συνδυαστικά με το υψηλότερα επιτόκια στη ζώνη του ευρώ θα οδηγήσει σε συρρίκνωση της ζήτησης για νέες χρηματοδοτήσεις» τονίζουν οι ίδιες πηγές.

Κακό το α΄ τρίμηνο

Στις προκλήσεις της εγχώριας αγοράς δανείων αναφέρθηκαν οι διοικήσεις των τραπεζών σε πρόσφατες δημόσιες τοποθετήσεις τους, τονίζοντας πως το 2023 οι ρυθμοί πιστωτικής επέκτασης θα υποχωρήσουν σε σύγκριση με πέρυσι.

Σύμφωνα με τον CEO της Eurobank Φωκίωνα Καραβία, τα υψηλότερα επιτόκια οδηγούν σε μείωση της ζήτησης για χρηματοδοτήσεις, ενώ αρκετοί πελάτες της τράπεζας χρησιμοποίησαν στις αρχές της χρονιάς την πλεονάζουσα ρευστότητά τους για να αποπληρώσουν δάνεια, μετά την άνοδο στο κόστος χρήματος.

Όπως είπε ο ίδιος, «η αίσθηση μου είναι πως στο πρώτο τρίμηνο του 2023 θα παρουσιάσουμε αρνητική μεταβολή, παρά το ότι τόσο το 2021 όσο και το 2022 ήταν χρονιές πιστωτικής επέκτασης».

Εκτίμησε ωστόσο ότι στα επόμενα τρίμηνα κατά τη διάρκεια του έτους θα δούμε πιστωτική επέκταση, σε κάθε περίπτωση όμως χαμηλότερη από πέρυσι.

Από την πλευρά του ο CEO της Εθνικής Τράπεζας Παύλος Μυλωνάς αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο να σημειωθεί κάποια μικρή επιβράδυνση στο ρυθμό χορήγησης δανείων, κυρίως στα στεγαστικά δάνεια.

Πρόσθεσε όμως ότι σε καμία περίπτωση δεν παρατηρείται ούτε προβλέπεται μείωση της ζήτησης για επιχειρηματικά δάνεια.

Αναφερόμενος στις επιπτώσεις που θα έχουν οι αυξήσεις επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στο ρυθμό των χορηγήσεων, ο ίδιος διατύπωσε την εκτίμηση ότι στις τρέχουσες συνθήκες ανάπτυξης, δεν αναμένεται να δούμε μεγάλη μείωση.

Τα αναπτυξιακά προγράμματα

Σε κάθε περίπτωση πάντως, τον τόνο στις χρηματοδοτήσεις θα δώσουν και εφέτος οι δράσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.

Μέχρι σήμερα, μέσω του δανειοδοτικού σκέλους του ευρωπαϊκού προγράμματος, έχουν υπογραφεί συμβάσεις για δάνεια άνω των 3 δισ. ευρώ, προσφέροντας μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση χαμηλού κόστους σε μια σειρά από κλάδους για την υλοποίηση επενδύσεων άνω των 6 δισ. ευρώ τα επόμενα έτη.

Ταυτόχρονα, στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της εγχώριας επιχειρηματικής κοινότητας βρίσκονται τα προϊόντα του ομίλου της ΕΤΕπ και της ΕΑΤ, τα οποία μέσω των εγγυήσεων που παρέχουν διασφαλίζουν χαμηλό κόστος δανεισμού.

Το 2022 οι εκταμιεύσεις επιχειρηματικών δανείων που συνδέονται με τα χρηματοδοτικά εργαλεία των παραπάνω αναπτυξιακών φορέων υπερέβησαν τα 4,2 δισ. ευρώ, ποσό που ισοδυναμεί με το ¼ περίπου του σύνολο των νέων χορηγήσεων καθορισμένης διάρκειας στη συγκεκριμένη κατηγορία πίστης.

Οι αντίστοιχες εκταμιεύσεις προς ΜΜΕ ανήλθαν σε 2,9 δισ. ευρώ και αντιπροσώπευαν περισσότερο από το ήμισυ των νέων δανείων τακτής λήξης.