Forbes: Πώς οι ΗΠΑ ενδέχεται να οδηγηθούν στην επιβολή ενός «φόρου πληθωρισμού»

Αν ανησυχείτε για τις καταθέσεις και τις τραπεζικές μετοχές σας, τότε… καλά κάνετε!

Αυτό υποστηρίζει ο ελληνοαμερικανός Τσαρλς Καλομοίρης, οικονομολόγος και καθηγητής στο νέο Πανεπιστήμιο του Ώστιν, αναφερόμενος στις εξελίξεις που αναμένει ότι θα λάβουν χώρα στις ΗΠΑ. «Τα πράγματα θα χειροτερέψουν. Οι άνθρωποι δεν πρέπει να υποθέτουν ότι οι μεγάλες τράπεζες δεν πρόκειται να επηρεαστούν», προειδοποιεί μέσω του Forbes.

Τράπεζες: Πρόκληση για τις τράπεζες της Ευρώπης η αποπληρωμή δανείων ύψους 500 δισ. ευρώ στην ΕΚΤ

Όπως αναφέρει το αμερικανικό έντυπο, αυτή η δυσοίωνη άποψη για τις τράπεζες βασίζεται σε μια θεωρία των κρατικών οικονομικών που περιγράφει ένα φαινόμενο το οποίο ονομάζεται «δημοσιονομική κυριαρχία».

Η πορεία προς το αδιέξοδο

Η θεωρία έχει ως εξής: Αρχικά, το δημοσιονομικό έλλειμμα υπερκαλύπτει την προσπάθεια της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό. Ο πληθωρισμός αυξάνεται και παραμένει υψηλότερος. Ακολούθως, η κυβέρνηση χρειάζεται αυτόν τον πληθωρισμό για να τα βγάλει πέρα. Συνηθίζει να πληρώνει ένα μεγάλο μέρος των δαπανών της επιβάλλοντας έναν «φόρο πληθωρισμού» στο νόμισμα και τις τραπεζικές καταθέσεις. Στο τελευταίο στάδιο, οι καταθέτες αποφεύγουν τον φόρο μεταφέροντας όσα περισσότερα χρήματα μπορούν από το τραπεζικό σύστημα. Με συρρικνωμένα περιουσιακά στοιχεία οι τράπεζες βγάζουν λιγότερα χρήματα.

Αυτό, όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, έχει συμβεί και στο παρελθόν, κατά τη διάρκεια της πληθωριστικής κρίσης της δεκαετίας του 1970. Και, όπως υποστηρίζει ο Καλομοίρης, θα ξανασυμβεί: Ένας επίμονος πληθωρισμός στο 8% αποτελεί μια ευδιάκριτη πιθανότητα.

Το πότε ακριβώς θα φτάσουμε σε αυτή τη δεινή κατάσταση δεν είναι κάτι που μπορεί να προβλέψει ο οικονομολόγος. Αλλά θα έρθει η μέρα, λέει, που οι επενδυτές θα εγκαταλείψουν τα ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου. Αδυνατώντας να αυτοχρηματοδοτηθεί με ένα αυξανόμενο επίπεδο χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ, η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει μία από τις τρεις ακόλουθες επιλογές: να αυξήσει τους φόρους, να περικόψει τις δαπάνες ή να αφαιρέσει πλούτο μέσω του φόρου πληθωρισμού. Η πολιτική καθιστά τις δύο πρώτες από αυτές τις επιλογές σχεδόν αδύνατες. Έτσι, απομένει η τρίτη επιλογή, μια πολιτική που ο πρόεδρος της Fed Τζερόμ Πάουελ ή ο διάδοχός του μπορεί πιθανώς να εφαρμόσει χωρίς καμία βοήθεια από το Κογκρέσο.

Έχοντας θητεύσει επί χρόνια σε πανεπιστήμια και δεξαμενές σκέψης, ο 65χρονος Καλομοίρης δεν είναι κατά κανόνα απαισιόδοξος, όπως ο Νουριέλ Ρουμπινί. Αντίθετα, όπως αναφέρει το Forbes, παρέμενε επί μακρόν αισιόδοξος για το χρηματοπιστωτικό τομέα.

Τώρα όμως το μαζικό κύμα φυγής καταθέσεων πλήττει τις τράπεζες, που βρίσκονται παράλληλα αντιμέτωπες με άλλες δύο κρίσεις: Χάνουν χρήματα από τα μακροπρόθεσμα ομόλογα, ενώ κινδυνεύουν να υποστούν περαιτέρω απώλειας από τα δάνεια για εμπορικά ακίνητα.

Τι είναι ο φόρος πληθωρισμού;

Ο φόρος πληθωρισμού για τον οποίο μιλάει ο Καλομοίρης επιβάλλεται πλέον μόνο στο νόμισμα. Αν οριστεί, παραδείγματος χάρη, στο 5%, περίπου δηλαδή στο ύψος που κινήθηκε ο πληθωρισμός τον τελευταίο χρόνο, τα 100 δολάρια ξαφνικά αξίζουν 5 δολάρια λιγότερα κάθε χρόνο, τα οποία περνούν στην κυβέρνηση.

Οι τράπεζες διατηρούν καταθέσεις ύψους 3,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στο σύστημα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας και χρησιμοποιούν αυτά τα χρήματα για να διευκολύνουν τις τραπεζικές μεταφορές και την εκκαθάριση επιταγών. Σήμερα, η Fed πληρώνει στις τράπεζες 5,15% τόκο για τα υπόλοιπα αυτά. Θα μπορούσε όμως να επιλέξει να μην πληρώνει τίποτα, ενώ παράλληλα θα επέβαλε στις τράπεζες να διατηρούν αποθέματα της Fed ίσα με ένα συγκεκριμένο ποσοστό των καταθέσεών τους. Σε αυτή την περίπτωση οι τραπεζικές καταθέσεις εκτίθενται κλασματικά στην ίδια διάβρωση που πλήττει τώρα το νόμισμα.

Το Forbes εξηγεί: «Ας υποθέσουμε ότι η Fed εφαρμόζει μια αυστηρή απαίτηση αποθεματικών 40%. Οι καταθέσεις στις εμπορικές τράπεζες ανέρχονται σήμερα σε 17 τρισεκατομμύρια δολάρια, οπότε μια τέτοια πολιτική θα αύξανε την αποθεματική βάση σε 6,9 τρισεκατομμύρια δολάρια. Προσθέστε το ποσό αυτό στα 2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια του νομίσματος που κυκλοφορεί και η κυβέρνηση έχει μια δυνητική φορολογική βάση πληθωρισμού ύψους 9,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι άνθρωποι, ωστόσο, δεν κάθονται με σταυρωμένα τα χέρια ενώ τα χρήματά τους κατατρώγονται από τον πληθωρισμό. Κρατούν λιγότερα μετρητά στο πορτοφόλι τους και τα βγάζουν πέρα με μικρότερους τρεχούμενους λογαριασμούς.»

Βεβαίως, μια απαίτηση για αποθεματικό 40% θα ήταν ακραία. Αλλά «τα απελπισμένα οικονομικά απαιτούν απελπισμένα μέτρα». Η εναλλακτική, άλλωστε, είναι να θιγεί το υπερπολύτιμο Medicare ή το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Αν, μάλιστα, η κρίση στις σχέσεις με την Κίνα οξυνθεί, οι δαπάνες θα εκτοξευτούν.

Θα φτάσουν οι ΗΠΑ σε αυτό το σημείο;

Δεν μπορεί να προβλεφθεί με ασφάλεια το πότε οι ΗΠΑ θα αναγκαστούν να προχωρήσουν σε μια τέτοια ενέργεια. Η πορεία θα εξελιχθεί από διάφορες μεταβλητές, με βασικότερες τα πραγματικά επιτόκια και την οικονομική ανάπτυξη. Όπως σημειώνει το αμερικανικό έντυπο, εάν τα πραγματικά επιτόκια σέρνονται πάνω από την ανάπτυξη, το αμερικανικό Δημόσιο μπαίνει πολύ γρήγορα σε μπελάδες.

Εάν οι εκτιμήσεις του Καλομοίρη είναι σωστές, αυτό σημαίνει ότι τα μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα, που σήμερα αποδίδουν 4%, αποτελούν μια κακή επιλογή. Ένα άλλο συμπέρασμα είναι ότι οι τραπεζικές μετοχές αναμένεται να υποχωρήσουν περαιτέρω.

«Οι καταθέτες θα προσπαθήσουν να βγουν από το τραπεζικό σύστημα», προβλέπει ο Καλομοίρης. «Θα υπάρξει χρηματοοικονομική καινοτομία. Οι τράπεζες θα γίνουν λιγότερο κερδοφόρες.»