Κεντρικές τράπεζες: Γιατί ανησυχούν με τις αυξήσεις μισθών

Οι εργαζόμενοι βλέπουν με χαρά αυξήσεις στους μισθούς τους. Αλλά για τους κεντρικούς τραπεζίτες που σκέφτονται περισσότερο σαν τον χαρακτήρα Σκρουτζ του Ντίκενς, οι μεγάλες αυξήσεις μισθών προκαλούν ανησυχία. Ο ΟΟΣΑ αναμένει ότι το 2023 οι απολαβές ανά εργαζόμενο στη Βρετανία θα αυξηθούν κατά περισσότερο από 7%, σε σύγκριση με 5,5% στην ευρωζώνη (εξαιρουμένης της Λετονίας, της Λιθουανίας και της Κροατίας) και 3,7% στην Αμερική. Το ερώτημα που προκύπτει είναι πόσο ανησυχητικό είναι πραγματικά αυτό;

Κεντρικές τράπεζες: Σε κλοιό πιέσεων για αλλαγή πορείας

Οι μισθοί μπορεί να αυξηθούν για πολλούς λόγους. Το προφανές είναι ότι αποτελούν μέρος της γενικής ανοδικής μετατόπισης των τιμών, η οποία συνήθως είναι περίπου 2% ετησίως. Το καλύτερο είναι όταν οι εργαζόμενοι ανταμείβονται για υψηλότερη παραγωγικότητα. Αυτό θα μπορούσε να υποστηρίξει ανάπτυξη ίσως ακόμη και κατά 1-1,5 ποσοστιαίες μονάδες, σύμφωνα με τους Financial Times.

Άλλες πηγές ενίσχυσης των πραγματικών μισθών μπορεί να περιλαμβάνουν την πτώση των τιμών των εισαγωγών, ή οι εργαζόμενοι μπορεί να διαπραγματεύονται για μεγαλύτερο μερίδιο της οικονομικής πίτας, μειώνοντας τα περιθώρια κέρδους των εταιρειών. Ωστόσο, είναι επικίνδυνο να βασιστεί κανείς σε ένα από τα δύο για να προσφέρει μισθολογικά κέρδη επ’ αόριστον, καθώς το διεθνές περιβάλλον είναι άστατο και τελικά τα κέρδη θα εξαντληθούν.

Τρόπος διατήρησης εργαζομένων

Μια άλλη ομάδα παραγόντων που ωθεί την άνοδο των μισθών μπορεί να αποκληθεί «μη βιώσιμη». Οι κεντρικοί τραπεζίτες συνοφρυώνονται με τη δυναμική των εργοδοτών που αυξάνουν μισθούς απλώς για να εξασφαλίσουν δυσεύρετους εργαζόμενους. Συνοφρυώνουν επίσης με τους εργαζόμενους που απαιτούν υψηλότερους μισθούς για να καλύψουν το αυξανόμενο κόστος των εισαγωγών, το οποίο ούτε τα αφεντικά τους θέλουν να απορροφήσουν. Απλά, αν ανεβούν οι τιμές των εισαγόμενων προϊόντων, κάποιος πρέπει να υποφέρει. Πάνω απ ‘όλα, φοβούνται «δευτερογενείς επιπτώσεις», όπου οι υψηλότεροι μισθοί ανατροφοδοτούν τις υψηλότερες τιμές, ωθώντας τον πληθωρισμό πάνω από το 2%, που σε ακραία περίπτωση θα μπορούσε να προκαλέσει μια σπείρα μισθών-τιμών.

Είναι δύσκολο να αποκρυπτογραφήσουμε τι σημαίνει όλο αυτό για τον πληθωρισμό σήμερα. Στην Αμερική, την ευρωζώνη και τη Βρετανία, οι πραγματικές αποδοχές ανά εργαζόμενο έχουν μειωθεί τα τελευταία δύο χρόνια. Αλλά δεν είναι σαφές πόσο ακριβώς από αυτό είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα πραγματικών κραδασμών, όπως οι υψηλότερες τιμές εισαγωγών ή η χαμηλότερη παραγωγικότητα, και πόσο είναι μόνο προσωρινό καθώς οι μισθοί φτάνουν τις τιμές σε βάρος των κερδών.

Μεσοπρόθεσμα, οι κεντρικοί τραπεζίτες φαίνονται βέβαιοι ότι η αύξηση των ονομαστικών μισθών θα πρέπει να είναι χαμηλότερη εάν θέλουν να επιτύχουν τους στόχους τους για τον πληθωρισμό. Καθησυχαστικά, η αύξηση των ονομαστικών αμοιβών φαίνεται να έχει κορυφωθεί και στην Αμερική μπορεί να μην χρειαστεί να μειωθεί πολύ περισσότερο. Παρόλα αυτά, οι κεντρικοί τραπεζίτες προσπαθούν να χαλαρώσουν.

Σπιράλ αυξήσεων μισθών – τιμών

Ο βασικός φόβος είναι ότι, παρόλο που οι στενές αγορές εργασίας δεν ήταν η πηγή του αρχικού πληθωρισμού, θα μπορούσαν να παρεμβαίνουν στη δουλειά της επιστροφής των μισθών και των τιμών σε μια βιώσιμη πορεία.

Φέτος, οι οικονομολόγοι Μπεν Μπερνάνκε και Ολιβιέ Μπλανσάρντ εκτίμησαν ότι στην Αμερική το φαινόμενο «catch-up» των εργαζομένων που προσπαθούσαν να διατηρήσουν το πραγματικό τους εισόδημα ενόψει του σοκ στις τιμές ήταν αρκετά αδύναμο. Αλλά μετά την εξάλειψη του αρχικού πληθωριστικού σοκ, μια υψηλή αναλογία κενών θέσεων εργασίας προς ανέργους είχε μια παρατεταμένη επίδραση στην ικανότητα των εργαζομένων να αυξήσουν τις αμοιβές τους.

Μια σχετική προειδοποίηση προέρχεται από οικονομολόγους της Goldman Sachs, οι οποίοι προειδοποίησαν για μια ιστορική αλληλεπίδραση μεταξύ του υψηλού πληθωρισμού και των στενών αγορών εργασίας στην αύξηση των μισθών.

Στην ευρωζώνη τα καλά νέα είναι ότι οι τιμές των εισαγωγών μειώθηκαν πρόσφατα. Σε μια ομιλία της στις 2 Νοεμβρίου, η Ιζαμπέλ Σνάμπελ της ΕΚΤ προειδοποίησε για «αποθησαύριση εργασίας», σύμφωνα με την οποία οι εταιρείες ενδέχεται να προσπαθήσουν να συγκρατήσουν τους εργαζομένους, αυξάνοντας το κόστος εργασίας και τον πληθωρισμό.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην Τράπεζα της Αγγλίας αισθάνονται πιθανώς μεγαλύτερο άγχος. Μια πρόσφατη μελέτη από τον Τζόναθαν Χάσκελ και άλλους επανέλαβε την ανάλυση των Μπερνάνκε και Μπλάνσαρντ και διαπίστωσε ότι η αύξηση των μισθών στη Βρετανία φαινόταν να είναι πιο εμμονική από ό, τι στην Αμερική.

Η πρόσφατη ετήσια αύξηση των μισθών κατά σχεδόν 8 % ήταν ακόμη ισχυρότερη από ό,τι αναμενόταν – και από ό,τι προέβλεπαν τα τυπικά μοντέλα της τράπεζας.

Τα καλά νέα

Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει μονοπάτι για κάτι πιο βιώσιμο. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι ενώ η αύξηση των ονομαστικών μισθών θα μειωθεί σε Βρετανία, ευρωζώνη και Αμερική, ο πληθωρισμός θα μειωθεί ταχύτερα.

Αυτό σημαίνει κάποια ανάκαμψη των πραγματικών αμοιβών ανά εργαζόμενο τα επόμενα δύο χρόνια, σε συμφωνία με άλλες περιόδους που ξεκίνησαν με υψηλή αύξηση μισθών και πληθωρισμό. Δεν είναι λόγος επανάπαυσης. Αλλά υπάρχει ακόμα  ευκαιρία για ένα αίσιο τέλος.