Δολάριο: Πώς οι ΗΠΑ υπονομεύουν την κυριαρχία του- Η απουσία εναλλακτικής

Με τη μακρά συζήτηση για την αμφισβήτηση της παντοδυναμίας του δολαρίου να συνεχίζεται σε έντονους τόνους, έρευνα του Reuters έρχεται να φωτίσει διαστάσεις που δεν είναι αμιγώς οικονομικές ωστόσο διαβρώνουν την αξιοπιστία του αμερικανικού νομίσματος.

H καταδίκη του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ οδήγησε ισχυρούς Αμερικανούς να επιτεθούν στο νομικό σύστημα και να αμφισβητήσουν το κράτους δικαίου δημιουργώντας ρωγμές στην εικόνα των ΗΠΑ ως δημοκρατική χώρα.

Δολάριο: Ερχεται η ώρα της κρίσης για το δολάριο – Τι ζητούν οι BRICS

Επιπλέον η σημαντική αύξηση των κυρώσεων ως τιμωρητικό εργαλείο της εξωτερικής πολιτικής πλήττει την αξιοπιστία των ΗΠΑ ως ασφαλές καταφύγιο, ένα «αυτογκόλ αλαζονείας». Παράλληλα, η χώρα συνεχίζει να διογκώνει το δημόσιο χρέος της στο οποίο καταφεύγουν οι ξένοι επενδυτές αναζητώντας ασφάλεια στο βάθος των αγορών της αλλά ταυτόχρονα ανησυχούν για την πορεία του, μια οξύμωρη κατάσταση «ομηρίας»…

Πηγές που επιθυμούν να διατηρήσουν την ανωνυμίας τους, όπως αναφέρει το δημοσιογραφικό πρακτορείο, δεν έκρυψαν ότι η ανησυχία αυξάνεται, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, για τις συνέπειες, αυτού που το χαρακτήρισαν ως αμερικανική ύβρης. Όμως, παρά τις προσπάθειες, κανείς μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει να βρει μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση ή να αναμένει ότι θα εμφανιστεί σύντομα, μια κατάσταση για την οποία εν μέρει φταίνε και οι ίδιοι.

Η ανυπαρξία εναλλακτικής επιλογής

Στην Ασία, για παράδειγμα, οι άνθρωποι ρωτούν όλο και πιο έντονα ποια είναι η «Αμερική συν 1» τους, καθώς αναζητούν τρόπους να μειώσουν την έκθεσή τους στις ΗΠΑ και να ενισχύσουν τις εμπορικές ροές εκτός δολαρίου.

Πλούσιοι άνθρωποι όπως ένας Ταϊβανέζος δισεκατομμυριούχος διαφοροποιούν τα περιουσιακά τους στοιχεία και την έκθεσή τους μακριά από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι εταιρείες αναζητούν πρόσθετες πηγές χρηματοδότησης από άλλα μέρη του κόσμου, όπως η Μέση Ανατολή και χτίζουν εργοστάσια σε μέρη όπως η Νοτιοανατολική Ασία. Και σκέφτονται πώς να μειώσουν την εξάρτησή τους από το δολάριο, σύμφωνα με τις πηγές.

Ωστόσο, ο αυξανόμενος αυταρχισμός, οι απειλές για τα ατομικά και ιδιοκτησιακά δικαιώματα και οι γεωπολιτικές εντάσεις σημαίνουν ότι ακόμη και αν τα περιουσιακά στοιχεία των ΗΠΑ είναι λιγότερο ελκυστικά από ό,τι ήταν πριν οι άλλες επιλογές είναι χειρότερες.

Πρόσφατη έρευνα ανέδειξε ότι οι διαχειριστές αποθεματικών των κεντρικών τραπεζών σχεδιάζουν να αυξήσουν τις τοποθετήσεις τους σε δολάρια τους επόμενους 12-24 μήνες, καθώς η αύξηση των παγκόσμιων γεωπολιτικών εντάσεων και η ανάγκη για ρευστότητα τους οδηγούν στην κλασική επιλογή του δολαρίου ως ασφαλούς καταφυγίου.

«Ίσως ειρωνικά, η ισχύς του δολαρίου ΗΠΑ οφείλεται, εν μέρει, στο σχεδόν αδιαμφισβήτητο καθεστώς ασφαλούς καταφυγίου του» σημειώνει ο Steve H. Hanke, καθηγητής εφαρμοσμένων οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, ο οποίος διετέλεσε μέλος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του πρώην προέδρου Ρόναλντ Ρέιγκαν. «Τούτου λεχθέντος, οι περισσότεροι επενδυτές δεν κατανοούν τη γεωπολιτική και τους κινδύνους που παραμονεύουν κάτω από την επιφάνεια  μέχρι να είναι πολύ αργά»

Η κυριαρχία του δολαρίου

Στον πυρήνα του ο κυρίαρχος ρόλος του δολαρίου στον κόσμο πηγάζει από τις δημοκρατικές αρχές των Ηνωμένων Πολιτειών. Υποστηρίζεται από το τεράστιο μέγεθος της οικονομίας τους, το βάθος των αγορών τους και τη δύναμη των θεσμών και του κράτους δικαίου.

Η πίστη στη δημοκρατία είναι βαθιά. Την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ Gary Gensler, ο οποίος κατέχει δημόσια αξιώματα από το 1997, αν η κομματική πολιτική έχει δυσκολέψει τη δουλειά αξιωματούχων όπως ο ίδιος. Ένα συντηρητικό εφετείο των ΗΠΑ είχε ακυρώσει μια από τις πρωτοβουλίες που είχε υπογράψει εκείνο το πρωί. «Πιστεύω σε αυτό το συνταγματικό σύστημα που έχουμε. Είναι ακατάστατο» είπε. «Είναι δημοκρατία».

Παρ’ όλα αυτά, η ακαταστασία δοκιμάζει ορισμένα από τα θεμέλια της παγκόσμιας ελκυστικότητας του δολαρίου.

Οι επιθέσεις κατά του νομικού συστήματος των ΗΠΑ έχουν αυξηθεί μετά την ετυμηγορία Τραμπ σε δικαστήριο της Νέας Υόρκης. Ο κυβερνήτης της Φλόριντα Ρον ΝτεΣάντις, για παράδειγμα, έκανε λόγο για «δικαστήριο καγκουρό» στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X, λέγοντας ότι «η ετυμηγορία αποτελεί το αποκορύφωμα μιας νομικής διαδικασίας που έχει καμφθεί στην πολιτική βούληση των εμπλεκόμενων φορέων».

Today’s verdict represents the culmination of a legal process that has been bent to the political will of the actors involved: a leftist prosecutor, a partisan judge and a jury reflective of one of the most liberal enclaves in America—all in an effort to “get” Donald Trump.

That…

— Ron DeSantis (@GovRonDeSantis) May 30, 2024

Ένας μεγάλος επενδυτής με έδρα την Ασία εξέφρασε τον φόβο  ότι οι πιθανές απειλές για τα αμερικανικά ιδρύματα είναι επίσης ανησυχητικές. Οποιαδήποτε υποβάθμιση της εξουσίας της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ,  όπως φέρεται να εξετάζουν οι σύμμαχοι του Τραμπ, θα επηρέαζε την αξιοπιστία του δολαρίου, είπε χαρακτηριστικά , προσθέτοντας ότι μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να οδηγήσει σε διψήφια υποτίμηση του νομίσματος.

Η φαρέτρα των κυρώσεων

Ανώτερο στέλεχος χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών με έδρα τη Νέα Υόρκη που ταξιδεύει  στην Ασία είπε ότι ακούει  πελάτες που πιστεύουν ότι η οικονομική πολιτική των ΗΠΑ και της Δύσης «υπονομεύει το δολάριο και το δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα ευρύτερα».

Επεσήμανε ως έναν από τους λόγους ένα «διαρκώς επεκτεινόμενο πλέγμα κυρώσεων».

Η συζήτηση ότι η Δύση μπορεί να κατάσχει περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια από κρατικά ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν μπλοκαριστεί λόγω της Ουκρανίας υπονομεύει το καθεστώς ασφαλούς καταφυγίου των Ηνωμένων Πολιτειών. «Η Δύση διέσχισε έναν Ρουβίκωνα εκεί» είπε χαρακτηριστικά.

Μια ανασκόπηση των κυρώσεων που πραγματοποίησε το Υπουργείο Οικονομικών τον Οκτώβριο του 2021 διαπίστωσε ότι οι εν λόγω χαρακτηρισμοί είχαν αυξηθεί σε 9.421 μέχρι το έτος αυτό από 912 το 2000. Σημείωσε  ότι «οι αντίπαλοι των Αμερικανών και ορισμένοι σύμμαχοι τους έχουν ήδη μειώσει» τη χρήση του δολαρίου.

Η δίκη του TikTok

Επενδυτής με έδρα την Ασία δήλωσε ότι παρακολουθεί στενά μια άλλη δικαστική υπόθεση για να δοκιμάσει τη δύναμη του κράτους δικαίου: Την αμφισβήτηση της απαγόρευσης του TikTok από τις ΗΠΑ από την ByteDance. Παρακολουθεί τα στοιχεία που θα προσκομίσει η αμερικανική κυβέρνηση για να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς ότι η εφαρμογή αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια.

Εάν δεν προσφερθούν δημόσια αποδείξεις, τότε θα «αισθανθεί ότι οι έλεγχοι και οι ισορροπίες, η ανεξαρτησία του νομικού συστήματος, μπορεί να μην υπάρχουν – τουλάχιστον σε αυτή την περίπτωση», είπε χαρακτηριστικά.

Αλλά στη συνέχεια πρόσθεσε ότι ακόμη και αυτό μπορεί να μην τον απομακρύνει από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εξακολουθούν να είναι πιο ανεξάρτητες και καλύτερες από πολλά άλλα μέρη, κατέληξε.