Δολάριο: Ερχεται η ώρα της κρίσης για το δολάριο – Τι ζητούν οι BRICS

Αργά ή γρήγορα θα έρθει η ώρα της κρίσης για την κυριαρχία του δολαρίου, με το άτυπο μπλοκ των BRICS, των ισχυρών δηλαδή αναδυόμενων χωρών, να δρομολογεί πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν σύντομα να καταρρίψουν έναν βασικό πυλώνα της κυριαρχίας του δολαρίου.

Ενώ η δημιουργία ενός κοινού νομίσματος είναι πρακτικά αδύνατη, το μπλοκ — το οποίο περιλαμβάνει τις χώρες Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική που αποτελούν το ακρωνύμιό του, και τα νέα μέλη Ιράν, Αίγυπτο, Αιθιοπία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα — έχουν ζητήσει περισσότερο εμπόριο και δανεισμό σε τοπικά νομίσματα ως τρόπο αποδέσμευσής τους με το δολάριο.

ΗΠΑ: Θα μπορούσαν να συνεργαστούν με τους συμμάχους τους για να αποδυναμώσουν το δολάριο;

Η ώρα της κρίσης μάλιστα μπορεί να έρθει όταν το μπλοκ των BRICS συναντηθεί στη ρωσική πόλη Καζάν από τις 22 έως τις 24 Οκτωβρίου, έγραψε ο Christopher Granville, διευθύνων σύμβουλος της παγκόσμιας πολιτικής έρευνας στην TS Lombard.

Η σύνοδος κορυφής θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της ολοένα και πιο επιθετικής στάσης των ΗΠΑ και των συμμάχων τους απέναντι στις κινεζικές εξαγωγές, οι οποίες υποστηρίζουν ότι έχουν υπερβεί τα εσκαμμένα. Μάλιστα, η Ουάσιγκτον επιβάλλει δευτερεύουσας σημασίας αλλά κρίσιμες κυρώσεις κατά των τραπεζών που επεξεργάζονται πληρωμές από και προς τη Ρωσία, ακόμη και αν είναι σε τοπικά νομίσματα, όπως το κινεζικό γουάν.

Ο ρόλος των ψηφιακών νομισμάτων των κεντρικών τραπεζών

Την ίδια ώρα, μια πιο συστημική λύση βρίσκεται στα σκαριά: μια πλατφόρμα ψηφιακών νομισμάτων των Κεντρικών Τραπεζών από την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) που επιτρέπει τον άμεσο διακανονισμό εμπορικών τιμολογίων και συναλλαγών συναλλάγματος στα ψηφιακά νομίσματα της κεντρικής τράπεζας των συμμετεχουσών χωρών, προειδοποίησε ο Granville. Αυτά τα νομίσματα είναι παρόμοια με τα κρυπτονομίσματα, αλλά εκδίδονται και υποστηρίζονται από κεντρικές τράπεζες.

Οι κεντρικές τράπεζες της Κίνας, του Χονγκ Κονγκ, των ΗΑΕ και της Ταϊλάνδης συμμετείχαν σε μια δοκιμή του συστήματος ψηφιακών νομισμάτων το 2022 της BIS, αλλά δεν είναι ακόμα ενεργή.

Παρόλα αυτά, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Sergey Lavrov διαφήμισε πρόσφατα στα τοπικά μέσα ενημέρωσης ένα σύστημα διακανονισμού που βασίζεται σε ψηφιακό νόμισμα – ένα μήνυμα ότι οι κεντρικές τράπεζες κοιτάζουν μια λύση πέραν από τις ΗΠΑ, έγραψε ο Granville.

«Το σήμα Lavrov βέβαια δεν προκάλεσε έκπληξη δεδομένης της πιεστικής ανάγκης της ίδιας της Ρωσίας», Granville ο Γκράνβιλ. «Ενώ άλλες χώρες εκτός του συστήματος συμμαχίας των ΗΠΑ δεν θα αισθάνονται τον ίδιο επείγοντα χαρακτήρα, αυτή η πέραν από τις ΗΠΑ λύση για CBDC εξακολουθεί να φαίνεται να είναι προς το συμφέρον τους».

Συγκεκριμένα, θα είχε νόημα για την Κίνα εν μέσω εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ. Η κεντρική τράπεζα της Κίνας διαθέτει ήδη ένα από τα πιο ανεπτυγμένα ψηφιακά νομίσματα, το ψηφιακό κινεζικό γουάν, που χρησιμοποιείται στο εσωτερικό, μεταξύ άλλων για την πληρωμή ορισμένων μισθών του δημόσιου τομέα.

Βέβαια, η BIS ανέστειλε τη συμμετοχή της ρωσικής κεντρικής τράπεζας μετά την εισβολή της χώρας στην Ουκρανία το 2022, επομένως δεν είναι σαφές πώς η πλατφόρμα και η υποδομή που βασίζεται σε ψηφιακό νόμισμα από κεντρική τράπεζα σε κεντρική τράπεζα θα λειτουργούσε για τη Ρωσία.

Ακόμα κι έτσι, όμως, ο Granville υποστήριξε ότι η συμμετοχή άλλων κεντρικών τραπεζών στο σύστημα CBDC θα μπορούσε να αποδυναμώσει έναν βασικό πυλώνα του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος του δολαρίου ΗΠΑ: τις διεθνείς πληρωμές εκτός της ευρωζώνης.

Πεδίο ανταγωνισμού οι διεθνείς πληρωμές

Το δολάριο αντιπροσώπευε το 60% των διεθνών πληρωμών εκτός ευρωζώνης το 2023, σύμφωνα με την ανάλυση του Granville. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το μερίδιο του 80% στη χρηματοδότηση του εμπορίου — το οποίο καλύπτει ένα ευρύ φάσμα προϊόντων που χρησιμοποιούν οι τράπεζες και οι εταιρείες για το εμπόριο — και το 60% των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων.

Όπως ανέφερε πρόσφατα το Business Insider, η Δύση δεν έχει την πολυτέλεια να απομονώσει πλήρως τις ρωσικές τράπεζες από το δίκτυο ανταλλαγής μηνυμάτων SWIFT λόγω των καταστροφικών επιπτώσεων στη χρηματοδότηση του εμπορίου – έναν βασικό πυλώνα του διεθνούς εμπορίου. Όσον αφορά τα παγκόσμια αποθέματα συναλλάγματος, το δολάριο εξακολουθεί να είναι βασιλιάς.

Ωστόσο, η απομάκρυνση του μεριδίου του δολαρίου ΗΠΑ στις διεθνείς πληρωμές μέσω μιας πλατφόρμας CBDC «θα αποδυνάμωνε μία από τους τρεις πυλώνες του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος», έγραψε ο Granville. Το αποτέλεσμα θα διατηρηθεί παρόλο που το νόμισμα επιλογής για τις διασυνοριακές πληρωμές είναι λιγότερο σημαντικό συστημικά από τον ρόλο του δολαρίου στη χρηματοδότηση του εμπορίου και στα συναλλαγματικά αποθέματα, πρόσθεσε ο Granville.

Παρά τη συζήτηση για τα ψηφιακά νομίσματα της κεντρικής τράπεζας, θα υπήρχαν αναπόφευκτα προκλήσεις σε οποιαδήποτε εφαρμογή.

Ακόμη και η Κίνα, η οποία διαθέτει ένα από τα πιο προηγμένα ψηφιακά νομίσματα στον κόσμο, βασίζεται σε ένα σύστημα «δύο επιπέδων» που περιλαμβάνει τις τράπεζες ως πράκτορες διακράτησης πορτοφολιών. Αυτή η ρύθμιση αποφεύγει την υπερβολική διατάραξη του επιχειρηματικού μοντέλου του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος και τη δημιουργία οικονομικής αστάθειας, έγραψε ο Granville.