Εργασία: Τι εμποδίζει τις γυναίκες να μπουν στην αγορά εργασίας – Ουραγός η Ελλάδα

Σε μια σκληρή αγορά εργασίας και ταραχώδη οικονομία, οι γυναίκες αναζητούν δουλειές κατά μάζα.

Όπως επισημαίνει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο της report για την ελληνική οικονομία, παρά την άνοδο που έχει επιτευχθεί, από τα μέσα της περασμένης δεκαετίας μέχρι σήμερα, το ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι το δεύτερο χαμηλότερο στην ΕΕ-27, υπερτερώντας μόνο έναντι της Ιταλίας.

Γυναίκες: Μεγαλύτερη συμμετοχή στα διοικητικά συμβούλια – Τι προβλέπει το υπό ψήφιση ν/σ

Τα χαμηλά ποσοστά απασχόλησης σε επιμέρους κατηγορίες, όπως στις γυναίκες, στους νέους και στους ηλικιωμένους, διαμορφώνουν την υφιστάμενη κατάσταση.

Συγκεκριμένα, ενώ στους άνδρες το ποσοστό απασχόλησης βρίσκεται κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο (78,2% έναντι 80,9% στην ΕΕ-27), στις γυναίκες το αντίστοιχο ποσοστό υπολείπεται σημαντικά (59,8% έναντι 70,9% στην ΕΕ-27).

Αυτό έχει αποτέλεσμα το χάσμα απασχόλησης μεταξύ των φύλων στην Ελλάδα (gender employment gap) να είναι το τρίτο μεγαλύτερο στην ΕΕ-27 μετά το αντίστοιχο της Ρουμανίας και της Ιταλίας, με τις επιδόσεις των εν λόγω χωρών να υστερούν σημαντικά σε σύγκριση με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ-27.

Η συμμετοχή γυναικών στην εργασία

Ένας από τους παράγοντες που λειτουργούν αποτρεπτικά για τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας -σύμφωνα και με την έκθεση Πισσαρίδη- είναι η έλλειψη οργανωμένων υπηρεσιών και παροχών αναφορικά με τη φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων. Αυτό αποτυπώνεται στα επιμέρους ποσοστά απασχόλησης των γυναικών ανά αριθμό παιδιών που κυμαίνονται από 68,3% στις γυναίκες χωρίς παιδιά, έως 56,1% σε αυτές που έχουν τρία ή περισσότερα παιδιά . Ο Προϋπολογισμός για το 2025 περιλαμβάνει μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση, όπως τα προγράμματα για επιπλέον θέσεις ή παροχή “voucher” σε βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, θεσμικά μέτρα για τις τρίτεκνες οικογένειες, π.χ. αύξηση της ποσόστωσης στις προσλήψεις στον δημόσιο τομέα, κ.λπ.

Εκτός όμως από την παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, είναι εξίσου κρίσιμο να αντιμετωπιστούν και θέματα ανισότητας εν γένει. Σύμφωνα με την έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (“Global Gender Gap Report 2024”, World Economic Forum), οι ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να έχουν πολύ καλές επιδόσεις σε σχέση με άλλες γεωγραφικές περιοχές του πλανήτη, καλύπτοντας σήμερα πάνω από τα ¾ του έμφυλου χάσματος (75,1% με το 100% να αντανακλά την τέλεια ισότητα).

Συγκεκριμένα, καταλαμβάνουν επτά θέσεις από τις δέκα πρώτες θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη, με την Ισλανδία να βρίσκεται στην πρώτη θέση και να ακολουθούν η Φινλανδία (2η), η Νορβηγία (3η), η Σουηδία (5η), η Γερμανία (7η), η Ιρλανδία (9η) και η Ισπανία (10η).

Η χώρα μας κατατάσσεται στην 73η θέση σε σύνολο 146 χωρών -με βαθμολογία 71,4%-, η οποία έχει βελτιωθεί σε σύγκριση με το 2023 κατά 20 θέσεις. Από τις επιμέρους συνιστώσες του δείκτη, σημαντική βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά καταγράφηκε στις κατηγορίες εκπαίδευση (educational attainment) και πολιτική (political empowerment), αν και η βαθμολογία στην τελευταία αυτή κατηγορία παραμένει χαμηλή.

Στον τομέα της οικονομίας (economic participation and opportunity) η επίδοση είναι ίση με 68%, λόγω κυρίως της χαμηλότερης συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό, όπως αναλύθηκε ανωτέρω, των μισθολογικών ανισοτήτων (με βαθμολογία 63,8%) αλλά και του χαμηλού ποσοστού των γυναικών που κατέχουν θέση ευθύνης (ανώτεροι αξιωματούχοι, διευθυντικά στελέχη, με βαθμολογία 45,6%). Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί η υψηλή βαθμολογία της Ελλάδας (ίση με 100%) στην κατηγορία επαγγελματίες και τεχνικό προσωπικό, η οποία εκφράζει την αναλογία των εργαζόμενων γυναικών σε αυτές τις θέσεις.

Το χάσμα ανδρών – γυναικών

Η διαφορά των ποσοστών απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών στην Ελλάδα μπορεί να αναλυθεί περαιτέρω στους ακόλουθους δύο παράγοντες:

Πρώτον, στο υψηλότερο ποσοστό ανεργίας των γυναικών. Παρά το γεγονός ότι, βάσει των πιο πρόσφατων στοιχείων, είναι το χαμηλότερο που έχει καταγραφεί την τελευταία δεκαπενταετία, εξακολουθεί να είναι σημαντικά υψηλότερο από το ποσοστό ανεργίας των ανδρών. Το τρίτο τρίμηνο του 2024 η ανεργία των γυναικών διαμορφώθηκε σε 11,9% του ενεργού πληθυσμού, όταν το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών ήταν ίσο με 7,6% και ο μέσος της ΕΕ-27 ίσος με 5,8%.

Δεύτερον, στο χαμηλό ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας. Το ποσοστό αυτό ακολουθεί σταθερά ανοδική τροχιά από το 2009 μέχρι σήμερα (με εξαίρεση την πανδημία) και σταδιακά ανήλθε σε 67,9% το τρίτο τρίμηνο του 2024, από 60,1% το πρώτο τρίμηνο του 2009. Αν και η απόστασή του σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ-27 κυμαίνεται την τελευταία τριετία περίπου στις 7,2 ποσοστιαίες μονάδες, η διαφορά του από το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών παραμένει σημαντική, καθώς το τελευταίο διαμορφώθηκε το τρίτο τρίμηνο του 2024 σε 84,6%.

Η αύξηση του χαμηλού ποσοστού απασχόλησης των γυναικών στην Ελλάδα, όπως και των νέων και των ηλικιωμένων, είναι βασική προϋπόθεση για την αύξηση των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας -δεδομένων και των δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων- αλλά και για την αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού σε διάφορους τομείς, όπως ο τουρισμός.

Παράλληλα, η μείωση του χάσματος απασχόλησης μεταξύ των φύλων είναι εκπεφρασμένος στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του πληροφοριακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ για τις ροές απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, το ποσοστό των γυναικών εργαζομένων με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ανήλθε το 2024 στο 48,15% επί του συνόλου των εργαζομένων, αυξημένο σε σύγκριση με το 2023 (47,96%).