«Λευκή σημαία» Μπάιντεν για Nord Stream 2 – Η σημασία της Γερμανίας και η «ρεάλπολιτικ» με Ρωσία

«Η αναθέρμανση των διατλαντικών σχέσεων μοιάζει να είναι τόσο σημαντική για τον Τζο Μπάιντεν ώστε να μην θέλει πλέον να τορπιλίσει την ολοκλήρωση του αγωγού Nord Stream 2. Αυτό είναι κάτι που θα αρέσει στους υποστηρικτές του αγωγού. Όμως, η διαμάχη συνεχίζεται και το εάν και πότε θα ρεύσει ρωσικό φυσικό αέριο διαμέσου του παραμένει άγνωστο».

Αυτά έγραφε χθες στην Handelsblatt ο Κλάους Στράτμαν, θέλοντας προφανώς να υποστηρίξει πως η υπόθεση δεν τελείωσε μετά την απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να μην επιβάλουν κυρώσεις στην κοινοπραξία Nord Stream AG και τον επικεφαλής της, Ματίας Βάρνιγκ, που τυγχάνει να είναι και έμπιστος του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Η αλήθεια, ωστόσο, είναι πως σχεδόν όλοι κατάλαβαν σχεδόν το αντίθετο. Ειδικά καθώς η απόφαση ανακοινώθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με τη συνάντηση Άντονι Μπλίνκεν και Σεργκέι Λαβρόφ στο Ρέικιαβικ, που σφραγίστηκε από θετικό κλίμα.

Το παραδέχθηκε, άλλωστε, ο ίδιος ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, με τις δηλώσεις που έκανε: «Οι σημερινές μας ενέργειες αποτυπώνουν τη δέσμευση της κυβέρνησής μας για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, σε συνδυασμό με την υπόσχεση του προέδρου μας να ανοικοδομήσει τις σχέσεις με τους συμμάχους και εταίρους μας στην Ευρώπη».

Έπεσε σε «τοίχο»

Τι συνέβη, λοιπόν, πολύ απλά; Η εμμονή του Βερολίνου και ο φόβος των Αμερικανών μήπως τα σπάσουν μαζί του, ανάγκασαν τον Μπάιντεν να κάνει πίσω και να δώσει, εμμέσως πλην σαφώς, το πράσινο φως για την ολοκλήρωση ενός έργου το οποίο έχει ήδη προχωρήσει πολύ. Εξάλλου, όπως έδειξαν και οι πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις, η πλειοψηφία των Γερμανών ομονοεί ότι ο αγωγός έχει μεγάλη και στρατηγική σημασία για τη χώρα τους και πρέπει να τελειώσει και να λειτουργήσει.

Για του λόγου το αληθές, έρευνα που διενήργησε το ινστιτούτο Forsa έδειξε πως οι τρεις στους τέσσερις Γερμανούς υποστηρίζουν τον Nord Stream 2. Ακόμη και στις τάξεις των ψηφοφόρων των Πρασίνων οι θετικές απαντήσεις είναι πολύ υψηλές και φτάνουν στο 69% – διαλύοντας, έτσι, τις αυταπάτες ορισμένων ότι στην περίπτωση που το κόμμα της Αναλένα Μπέρμποκ έρθει πρώτο στις εκλογές του Σεπτεμβρίου και αναλάβει να ηγηθεί της νέας κυβέρνησης, τότε τα δεδομένα θα αλλάξουν.

Σε κάθε περίπτωση, οφείλουμε να διαπιστώσουμε ότι πρόκειται, αναμφίβολα, για την πρώτη σημαντική υποχώρηση του προέδρου των ΗΠΑ, απέναντι τόσο στους Γερμανούς όσο και τη Μόσχα. Πολύ περισσότερο καθώς είχε αφήσει να εννοηθεί πως στο θέμα αυτό θα ακολουθούσε την πολιτική του προκατόχου του.

Η επικράτηση της «ρεάλπολιτικ»

Φάνηκε, έτσι, ότι παρά τα όσα έχουν προηγηθεί – θα θυμούνται οι περισσότεροι ότι ο Μπάιντεν είχε χαρακτηρίσει «δολοφόνο» τον Πούτιν λίγο αφότου ορκίστηκε πρόεδρος – θα πρυτανεύσει η «ρεάλπολιτίκ». Το δόγμα, δηλαδή, που πρώτος υιοθέτησε ο Σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος της Γερμανίας, Βίλι Μπραντ – ενώ με τον τρόπο του είχε περιγράψει και ο Κινέζος ηγέτης Ντενγκ Χσιαοπίνγκ, με το γνωστό «δεν έχει σημασία αν η γάτα είναι άσπρη ή μαύρη, αρκεί να πιάνει ποντίκια».

Το ζητούμενο, πλέον, είναι πώς θα αιτιολογηθεί η στροφή τόσο στο εσωτερικό των ΗΠΑ και το Κογκρέσο όσο και προς τους συμμάχους τους, κυρίως ορισμένες χώρες της Ευρώπης, που ανέμεναν και ήλπιζαν κάτι διαφορετικό στο συγκεκριμένο θέμα.

Η κυβέρνηση της Ουκρανίας, για παράδειγμα, διαμαρτύρεται έντονα ότι με τη λειτουργία και του νέου αγωγού – που μαζί με τον εν λειτουργία Nord Stream, θα μπορούν να μεταφέρουν στην Ευρώπη 110 δις. κυβικά αερίου ετησίως – πρακτικά η χώρα «αχρηστεύεται» ως διαμετακομιστικός ενεργειακός κόμβος. Και έτσι, η θέση της αποδυναμώνεται απέναντι σε μια Ρωσία που επιδεικνύει ιδιαιτέρως επιθετικές διαθέσεις.

Η Πολωνία, από την πλευρά της, θεωρεί ότι με την κίνηση αυτή, η Ουάσιγκτον χάνει πόντους στην ανατολική Ευρώπη, καθώς εμφανίζεται απρόθυμη να σταθεί απέναντι στη Μόσχα. Κάτι που σημαίνει ότι οι υποσχέσεις της και σε άλλα θέματα, όπως την άμυνα και την ασφάλεια, θα επαναξιολογηθούν.

Αναζητώντας πειστικές δικαιολογίες

«Παραλάβαμε ένα έργο που είχε προχωρήσει κατά 90% (σήμερα έχει φτάσει στο 95%) και, κατά συνέπεια, το να το σταματήσουμε αποτελούσε πάντα έναν εξαιρετικά φιλόδοξο στόχο», δήλωσε χαρακτηριστικά στο Reuters υψηλόβαθμος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, προσπαθώντας να δικαιολογήσει τη στροφή.

Τα πράγματα, ωστόσο, δεν θα είναι τόσο απλά. Και το αίσθημα της ήττας είναι, πιθανότατα, αυτό που θα μείνει, όσο αμερικανικό LNG κι αν δεσμευτούν να αγοράσουν οι Γερμανοί και οι άλλοι Ευρωπαίοι. Εκτός και εάν ο Μπάιντεν αποσπάσει κάποια άλλα ασύμμετρη «παραχώρηση» από τον Πούτιν, εξίσου ή και περισσότερο σημαντική.

Είναι κάτι που μένει να αποδειχθεί στην πράξη.