Το σκληρό καλοκαίρι του Μπάιντεν

Project Syndicate

Η απόδοση και η υστεροφημία ενός πολιτικού ηγέτη δεν καθορίζονται αποκλειστικά από το εάν εκπληρώνει τις υποσχέσεις του, στις οποίες είχε προβεί κατά την προεκλογική περίοδο ή από το εάν προσπαθεί να υλοποιήσει τα οράματά του για τη δημιουργία της «Γης της επαγγελίας». Το μάθημα αυτό έγινε αντιληπτό από τον Αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, ήδη από το πρώτο του καλοκαίρι της θητείας του, με την πραγματικότητα να παρεμβαίνει στα σχέδιά του και να τα καταστρέφει.

Υπάρχουν πολλά προβλήματα που μας αιφνιδίασαν, όπως έγινε και με τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου το 2001 ή και με την πανδημία του κορωνοϊού, ενώ άλλα τα περιμέναμε πιο εύκολα, όπως ο επίμονος πληθωρισμός ή οι μακροχρόνιοι πόλεμοι. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Μπάιντεν, αυτό το καλοκαίρι, ανήκουν σε αυτά που θα μπορούσαμε να πούμε ότι υα περιμέναμε. Η ριζοσπαστική οικονομική του ατζέντα έχει απροσδόκητα προβάλει το χάσμα μεταξύ των Δημοκρατικών του Κογκρέσου και αύξησε τον κίνδυνο οι κεντρώοι και ανεξάρτητοι ψηφοφόροι να βιώσουν τη μετάνοια του αγοραστή. Οι Δημοκρατικοί ανησυχούν, τώρα, ότι οι Ρεπουμπλικανοί θα ξαναπάρουν τη Βουλή των Αντιπροσώπων στις ενδιάμεσες εκλογές του 2022.

Υπάρχει χρόνος ο Μπάιντεν να ανακάμψει πολιτικά. Ωστόσο, τα εύκολα για αυτόν τελείωσαν, με την απόφασή του να αποσύρει τις τελευταίες αμερικανικές δυνάμεις από το Αφγανιστάν, χωρίς κάποιο σχέδιο, ώστε να εξασφαλισθεί η ασφάλεια των Αμερικανών, των συμμάχων τους και των χιλιάδων Αφγανών, οι οποίοι έθεσαν τη ζωή τους σε κίνδυνο, υποστηρίζοντας τις αμερικανικές επιχειρήσεις στην περιοχή.

Ο Μπάιντεν αγνόησε τις συμβουλές στρατιωτικών ηγετών και διπλωματών, οι οποίοι υποστήριζαν τη διατήρηση μιας μικρής δύναμης, για την παροχή πληροφοριών και αεροπορικής υποστήριξης στον αφγανικό στρατό, ο οποίος είχε εξασφαλίσει τη σταθερότητα στην περιοχή, για ενάμιση χρόνο, χωρίς να υπάρξει ούτε ένας θάνατος από συγκρούσεις με τις ΗΠΑ. Επίσης, ο Μπάιντεν δεν συμβουλεύτηκε ούτε τους συμμάχους του στο ΝΑΤΟ, οι δυνάμεις των οποίων ξεπερνούσαν σε αριθμό τις δυνάμεις των ΗΠΑ.

Οι Δημοκρατικοί ελπίζουν ότι η ήττα στο Αφγανιστάν θα έχει ξεχαστεί μέχρι τον Νοέμβριο του 2022. Ωστόσο, η πτώση της Καμπούλ ενισχύει την αντίληψη ότι ο Μπάιντεν και οι σύμβουλοί του είναι αδύναμοι και δεν μπορούν να διαχειριστούν τον σημερινό επικίνδυνο κόσμο, ενώ, ταυτόχρονα απειλεί και την ατζέντα της οικονομικής του πολιτικής.

Ωστόσο, η διοίκηση Μπάιντεν βρίσκεται αντιμέτωπη και με άλλα σημαντικά ζητήματα. Ο πληθωρισμός αυξήθηκε απότομα, με τον κύριο δείκτη τιμών καταναλωτή να έχει σημειώσει αύξηση πάνω από 4,3% τους τελευταίους 12 μήνες (μέχρι τον Ιούλιο) – επίπεδο που το 1971 ανάγκασε τον συντηρητικό πρόεδρο, Ρίτσαρντ Νίξον, να επιβάλλει ελέγχους σε μισθούς και τιμές. Επιπλέον, το μέτρο για τον βασικό πληθωρισμό περιορίζει τις ασταθείς τιμές των τροφίμων και της ενέργειας, οι οποίες αυξάνονται ακόμη πιο γρήγορα και θα επηρεάσουν, αναμφίβολα, τις απόψεις όσων ψηφοφόρων αγχώνονται για τον πληθωρισμό.

Αληθεύει ότι, εν μέρει, ο σημερινός πληθωρισμός αντικατοπτρίζει την ανάκαμψη από τις μειωμένες τιμές του περασμένου έτους, ενώ, παράλληλα, πηγάζει και από τις «προσωρινές» διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού (για παράδειγμα, οι ελλείψεις ημιαγωγών παρακωλύουν την παραγωγή αυτοκινήτων). Εάν, όμως, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θεωρήσει ότι πρέπει να αντιμετωπίσει τους κινδύνους πληθωρισμού νωρίτερα από ό,τι περίμενε, το κόστος των επιτοκίων για τα τεράστια ελλείμματα του Μπάιντεν (μαζί με τα μεγάλα ελλείμματα που δημιούργησαν οι Ντόναλντ Τραμπ και Μπαράκ Ομπάμα) θα αυξηθεί, κάνοντας μη βιώσιμη την ατζέντα του για τις ακριβές εγχώριες δαπάνες.

Το χειρότερο όλων, όμως, είναι ότι η μετάλλαξη Δέλτα εξαπλώνεται ανεξέλεγκτα σε ολόκληρη τη χώρα και οι εμβολιασμοί υστερούν σε σχέση με τις προβλέψεις της κυβέρνησης (παρά τις τεράστιες δαπάνες και τις καθημερινές προσπάθειες του Μπάιντεν να προτρέψει τον λαό να εμβολιαστεί). Όλοι αυτοί οι παράγοντες, στο σύνολό τους, απειλούν να επιβραδύνουν την ισχυρή οικονομική ανάκαμψη που κληρονόμησε ο Μπάιντεν.

Οι επιδόσεις της διοίκησης σε άλλα θέματα αποδείχθηκαν εξίσου κακές. Αφού περιόρισε την εγχώρια παραγωγή ενέργειας σε μια κακώς μελετημένη προσπάθεια να επισπεύσει τη μετάβαση από ορυκτά καύσιμα σε «καθαρή» ενέργεια, βρέθηκε, πρόσφατα, στη δύσκολη θέση να υποχρεώσει τον ΟΠΕΚ να αντλήσει περισσότερο πετρέλαιο.

Οι κίνδυνοι του περιορισμού παραγωγής ορυκτών καυσίμων θα έπρεπε να ήταν προφανείς: η Γερμανία εξακολουθεί να χρησιμοποιεί πολύ λιγνίτη (βρώμικη μορφή άνθρακα) για να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο κόστος και το επιβαρυμένο δίκτυο ηλεκτροδότησής της. Ο Μπάιντεν έχει, παράλληλα, ανοίξει τον δρόμο για την ολοκλήρωση του αγωγού Nord Stream 2, ο οποίος θα κάνει την Ευρώπη να εξαρτάται από το φυσικό αέριο της Ρωσίας.

Ταυτόχρονα, η χαλάρωση της πολιτικής μετανάστευσης και της πολιτικής συνόρων επί Τραμπ από τον Μπάιντεν προκάλεσε ένα νέο ρεκόρ μεταναστευτικών ροών, που κατευθύνονταν στα νότια σύνορα των ΗΠΑ. Οι τοπικές φιλανθρωπικές οργανώσεις, τα νοσοκομεία και οι κοινότητες είναι αρκετά επιβαρυμένες και πολλοί παράνομοι μετανάστες φέρονται να έχουν περάσει τα σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών, παρόλο που βρέθηκαν θετικοί στον κορωνοϊό.

Το να διοικείς δεν είναι εύκολο, ειδικά σε μεγάλες, ποικιλόμορφες και πολύπλοκες κοινωνίες. Χρειάζεται να προβείς σε επιλογές και συμβιβασμούς που δεν είναι πάντα εύκολο να καταλάβεις. Αφού υποσχέθηκε ρητά την αποκατάσταση της κανονικότητας, η διοίκηση Μπάιντεν αποδείχθηκε, μέχρι στιγμής, ακατάλληλη και ανίκανη να βγάλει εις πέρας τις υποσχέσεις της.

Ο πρώην υπουργός Άμυνας και διευθυντής της CIA, Λέον Πανέτα, παρομοίασε την επανάκτηση του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν με το φιάσκο του κόλπου των χοίρων υπό τον Τζον Κένεντι. Ωστόσο, θα ήταν πιο επιτυχής η συσχέτιση με την αποτυχημένη προσπάθεια του Προέδρου των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ, να σώσει τους Αμερικανούς που ήταν όμηροι στην Τεχεράνη, το 1979. Ο Κάρτερ, σε αντίθεση με τον Κένεντι, δεν ανέκαμψε ποτέ πολιτικά. Συνέχισε να επιχειρεί το τέλος της κρίσης πυραύλων στην Κούβα, μέσω μιας συμφωνίας να βγάλει τους σοβιετικούς πυραύλους από την Κούβα, με αντάλλαγμα την απομάκρυνση των πυραύλων των ΗΠΑ από την Τουρκία.

Μπορεί ο Μπάιντεν να ανακάμψει από τα φιάσκο του φετινού καλοκαιριού και να σώσει την οικονομική του ατζέντα; Θα προκαλέσει αυτή του η αδυναμία νέες κρίσεις εξωτερικής πολιτικής; Η ιστορία μάς δίνει μαθήματα που αντιφάσκουν. Όταν ο Πρόεδρος, Ρόναλντ Ρίγκαν, κληρονόμησε τον πληθωρισμό-ρεκόρ από τον άτυχο Κάρτερ, υποστήριξε τις προσπάθειες καταπολέμησης του πληθωρισμού από τον Πρόεδρο της Fed, Πολ Βόλκερ. Η ύφεση που ήρθε ως αποτέλεσμα καταδίκασε το κόμμα του στις ενδιάμεσες εκλογές του 1982. Ωστόσο, η ισχυρή ανάκαμψη, στη συνέχεια, έφερε ως αποτέλεσμα την τεράστια νίκη του στις εκλογές, αλλά και τις μετέπειτα νομοθετικές του νίκες, όπως τη φορολογική μεταρρύθμιση του 1986.

Ο Τραμπ είχε σίγουρη την επανεκλογή του, το 2019, παρεμποδίστηκε, όμως, από την πανδημία του κορωνοϊού και τη μετέπειτα ύφεση, παρά την επιτυχία της επιχείρησης υπό το όνομα “Operation Warp Speed, το πρόγραμμά του, δηλαδή, να διευκολύνει την ανάπτυξη αποτελεσματικών εμβολίων. Με το ρυθμό που πηγαίνει ο Μπάιντεν, τα πράγματα θα μπορούσαν να είχαν εξελιχθεί ακόμη χειρότερα.

O Michael Boskin, Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και Ανώτερο Στέλεχος στο Ίδρυμα Hoover, ήταν Πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του Προέδρου του του Τζορτζ Μπους από το 1989 μέχρι το 1993.