H χρήση της τεχνολογίας για την προσέλκυση του ενδιαφέροντος των πολιτών στα οικονομικά δεδομένα των Δήμων

Η κρίση που προκάλεσε ο COVID έθεσε τις σχέσεις μεταξύ πολιτών και κυβέρνησης καθώς και τα δημόσια οικονομικά υπό μεγάλη πίεση. Η παγκόσμια πανδημία ανέδειξε, μεταξύ άλλων, τη σημασία της εμπιστοσύνης των πολιτών στις κυβερνήσεις για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής ακόμη και κάτω από δύσκολες συνθήκες, καθώς και τη σημασία της λογοδοσίας των κυβερνητικών επιλογών αναφορικά με τη χρήση και τη διαχείριση των πόρων.

Η λογιστική ως μέσο απεικόνισης των επιπτώσεων των χρηματοοικονομικών συναλλαγών στη χρηματοοικονομική απόδοση και χρηματοοικονομική κατάσταση των δημοσίων φορέων παίζει σημαντικό ρόλο στη λογοδοσία. Μπορούν όμως οι πολίτες πραγματικά να κατανοήσουν τις λογιστικές πληροφορίες που παράγονται από τη κυβέρνηση αλλά και άλλους δημόσιους φορείς όπως είναι οι δήμοι; Παρόλο που εξασφαλίζεται η διαφάνεια μέσω της δημοσίευσης αυτών των καταστάσεων, είναι η μορφή των καταστάσεων αυτών τέτοια που να επιτρέπει στους πολίτες να αντιληφθούν την οικονομική κατάσταση των φορέων καθώς και την οικονομική τους απόδοση;

Η ανάγνωση των λογιστικών καταστάσεων απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και τεχνογνωσία που δεν διαθέτουν όλοι οι πολίτες. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα τα τελευταία χρόνια ένα σύνολο τοπικών κυβερνήσεων και δήμων στο εξωτερικό συντάσσει απλοποιημένες λογιστικές καταστάσεις (popular reports). Οι καταστάσεις αυτές παρουσιάζουν με εκλαϊκευμένο τρόπο βασικές οικονομικές πληροφορίες που αφορούν τα οικονομικά δεδομένα των δήμων με τρόπο απλό και κατανοητό για το μέσο πολίτη. Με τη χρήση γραφημάτων και πινάκων οι καταστάσεις επικεντρώνεται συνοπτικά σε βασικές χρηματοοικονομικές πληροφορίες. Ωστόσο ακόμα και αυτή η μορφή παρουσίασης της χρηματοοικονομικής πληροφορίας δεν φαίνεται να προσελκύει ιδιαίτερα τους πολίτες.

Η χρήση της τεχνολογίας και του internet σε συνδυασμό με τις απλοποιημένες λογιστικές καταστάσεις ίσως θα μπορούσε να αυξήσει το ενδιαφέρον των πολιτών. Σε μια έρευνα που έγινε στην Ελλάδα το 2016 (1) και στην οποία συμμετείχαν 165 άτομα, πολίτες κλήθηκαν να αξιολογήσουν απλοποιημένες λογιστικές καταστάσεις που παρουσιάζονταν υπό τη μορφή αρχείου pdf

(Παράδειγμα 1)

ενός βιβλίου με κινητές σελίδες (flipping book)

(Παράδειγμα 2)

ή δυναμικής ιστοσελίδας

(Παράδειγμα 3)

που επέτρεπε παρουσίαση συνοπτικών πληροφοριών που αναλύονταν σε μεγαλύτερο βαθμό στην περίπτωση που ο χρήσης έκανε σχετική αναζήτηση, σε όρους πληρότητας και σαφήνειας των πληροφοριών, οπτικής παρουσίασης, πλοήγησης και ευκολίας χρήσης. Τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι οι ερωτώμενοι προτιμούσαν τη δυναμική ιστοσελίδα από τις άλλες μορφές παρουσίασης.

Το συμπέρασμα αυτό ανοίγει το δρόμο στην παρουσίαση πληροφοριών απλοποιημένων λογιστικών καταστάσεων σε δυναμικές ιστοσελίδες με στόχο την μεγαλύτερη προσέλκυση του ενδιαφέροντος των πολιτών γεγονός που αναμένεται να έχει οφέλη τόσο σε θέματα δημοκρατικής συμμετοχής όσο και λογοδοσίας των δημοσίων φορέων. Εάν μάλιστα σε αυτές τις καταστάσεις περιληφθούν και μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες όπως αυτές που αφορούν τους Δείκτες Βιώσιμης Ανάπτυξης οι πολίτες θα μπορούν να έχουν εύκολη πρόσβαση σε χρήσιμη και κατανοητή πληροφορία με φιλικό τρόπο για το χρήστη. Τέτοιες πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στη δημοσιονομική διαχείριση και να τους παρακινήσουν να κινητοποιηθούν προκειμένου να παρακολουθούν αποτελεσματικά και να συμμετέχουν στη δημόσια διοίκηση προς την επίτευξη ενός βιώσιμου μέλλοντος.

(1) Cohen, S. X. Mamakou and S. Karatzimas, (2017), “IT- enhanced popular reports: Analysing citizens preferences”, Government Information Quarterly, Vol. 34, Iss. 2, pp. 283-295.

* Η Σάνδρα Κοέν είναι καθηγήτρια Λογιστικής στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

* Η Ξένια Μαμάκου είναι ΕΔΙΠ στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

* Ο Σωτήρης Καρατζήμας είναι επίκουρος καθηγητής Λογιστικής στο Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Παράδειγμα1: Αρχείο pdf.

Παράδειγμα 2: Flipping book

Παράδειγμα 3: Δυναμική ιστοσελίδα