Κομισιόν – «Πόρτα» στην πρότασή της για τα εναλλακτικά καύσιμα

«Πόρτα» έφαγε η φιλόδοξη πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «για χρήση ανανεώσιμων ναυτιλιακών καυσίμων και καυσίμων χαμηλών εκπομπών άνθρακα στις θαλάσσιες μεταφορές (FuelEU Maritime)».

Η συγκεκριμένη πρόταση αποτελεί μέρος της περιβαλλοντικής στρατηγικής «Fit for 55» που προβλέπει τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990 και την κλιματική ουδετερότητα της ΕΕ μέχρι το 2050.

Το περιεχόμενο της εξετάσθηκε στο χθεσινό συμβούλιο Υπουργών Μεταφορών και αποφασίσθηκε να συνεχισθεί η συζήτηση καθώς εκφράσθηκαν πολλές και διαφορετικές αντιρρήσεις από τα κράτη μέλη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι διαφορές  είναι τόσες πολλές  που η Σλοβενική προεδρία απέφυγε την διαμόρφωση συμβιβαστικού κειμένου. Την όλη «εμπλοκή» εξέτασαν οι Υπουργοί Μεταφορών  της ΕΕ και έδωσαν  ορισμένες κατευθύνσεις προκειμένου οι ομάδες εργασίας (working group) να επανεξετάσουν τα θέματα.

Διαβάστε επίσης: Intercargo – Χρειάζονται επενδύσεις σε εναλλακτικά καύσιμα για να μειωθούν στο μηδέν οι εκπομπές ρύπων από τα πλοία

Η πρόταση «FuelEU Maritime» ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στις 14 Ιουλίου του τρέχοντος έτους και έχει σχηματοποιηθεί ήδη σαν σχέδιο κανονισμού το οποίο συζητείται στα διάφορα κοινοτικά όργανα. Το σχέδιο   θεσπίζει κανόνες για τη μείωση της έντασης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ενέργειας που χρησιμοποιείται επί του πλοίου από πλοία που καταπλέουν, βρίσκονται εντός λιμένων ή αποπλέουν από λιμένες που υπάγονται στη δικαιοδοσία των κρατών μελών της ΕΕ, προωθώντας παράλληλα την αυξημένη χρήση ανανεώσιμων καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών στις θαλάσσιες μεταφορές. Σύμφωνα ωστόσο με εσωτερικό έγγραφο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου οι συζητήσεις κατέδειξαν ότι η πρόταση θεωρείται περίπλοκη, τόσο από τεχνική όσο και από πολιτική άποψη, και ότι θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να εξεταστεί δεόντως από τα κράτη μέλη. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά «κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, πολλές αντιπροσωπίες ανέφεραν τακτικά τις γενικές ή κοινοβουλευτικές επιφυλάξεις τους σχετικά με την πρόταση».

Πληροφορίες του Ot.gr αναφέρουν ότι πολλά κράτη ζητούν τροποποιήσεις στην πρόταση. Μεταξύ αυτών είναι τα ναυτιλιακά έθνη της Ελλάδος, Μάλτας Κύπρου αλλά και χώρες του Βορρά όπως η Γερμανία, Δανία κ.λ.π..

Όπως αναφέρεται τα «αγκάθια» για την αποδοχή της εντοπίζονται κυρίως στις πολλές ευθύνες που επιρρίπτονται στις ναυτιλιακές εταιρείες και το πλοίο για τον έλεγχο της ποιότητας των καυσίμων, τα οποία πολλές φορές τα πλοία θα έχουν προμηθευθεί από λιμάνια εκτός ΕΕ. Όπως τονίζεται είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο το πλοίο να είναι σίγουρο για το καύσιμο που έχει προμηθευθεί σε τρίτη χώρα για το κατά πόσο αυτό είναι συμβατό με τις απαιτήσεις της ΕΕ.

Διαβάστε επίσης: Ναυτιλία – Δεν ζητάμε χρήματα, αλλά την δημιουργία ενός Ταμείου για τα εναλλακτικά καύσιμα που θα χρηματοδοτήσουμε εμείς

Επίσης καταγράφονται επιφυλάξεις, αντιρρήσεις και διαφωνίες και σε άλλα θέματα όπως στους στόχους μείωσης της έντασης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, στις απαιτήσεις για την ηλεκτρική τροφοδότηση των πλοίων από ξηράς, κ.λ.π. Επιπλέον τέθηκε το θέμα της αναγνώρισης της ευθύνης του ναυλωτή στην αγορά καυσίμων κ.λ.π.

Η Ecsa

Ενόψει της συνόδου του Συμβουλίου Υπουργών Μεταφορών η ένωσης των εφοπλιστικών φορέων της ΕΕ, η Ecsa εξέδωσε μια ανακοίνωση με την οποία μεταξύ άλλων προτείνει τη συνυπευθυνότητα μεταξύ των προμηθευτών καυσίμων της ΕΕ και του ναυτιλιακού κλάδου. «Οι Ευρωπαίοι πλοιοκτήτες έχουν προτείνει εφαρμόσιμες λύσεις που μειώνουν τις  εκπομπές και προστατεύουν την ανταγωνιστικότητα της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Η κοινή ευθύνη μεταξύ των προμηθευτών καυσίμων της ΕΕ και των ναυτιλιακών εταιρειών θα αντιμετωπίσει σημαντικά κενά εφαρμογής και θα ενισχύσει τη ζήτηση για καθαρότερα καύσιμα στην ΕΕ. Η χρήση των εσόδων του συστήματος εμπορίας ρύπων  στο πλαίσιο ενός κλαδικού ταμείου θα μειώσει τη διαφορά τιμών και θα συμβάλει στην εμπορική διάθεση καθαρότερων καυσίμων στην αγορά», δήλωσε ο Σωτήρης Ράπτης, εκτελών χρέη Γενικός Γραμματέα της ECSA.

H Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών

Σε παλαιότερη ανακοίνωση της η ‘Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών είχε επισημάνει μεταξύ άλλων ότι: «η πρόταση FuelEU Maritime, η οποία στοχεύει στην προώθηση της χρήσης καθαρότερων ναυτιλιακών καυσίμων, φαίνεται ότι έχει αγνοήσει τα εγγενή χαρακτηριστικά της διεθνούς ναυτιλίας και την αλληλεπίδραση διαφορετικών φορέων της ναυτιλιακής μεταφορικής αλυσίδας». Ο πρόεδρος της ΕΕΕ κ. Θεόδωρος Βενιάμης είχε σχολιάσει: «Αντί να επιβάλει την υποχρέωση στους προμηθευτές καυσίμων, όπως συμβαίνει σε άλλους κλάδους των μεταφορών, καθιστώντας τους υπεύθυνους για την ένταση άνθρακα του καυσίμου που παρέχουν στα πλοία, οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στοχοποιούν άδικα και αδικαιολόγητα τα πλοία και τους διαχειριστές τους, οι οποίοι δε μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για την ποιότητα ή τη διαθεσιμότητα καυσίμων καθορισμένων προδιαγραφών. Η ένταση του άνθρακα στα ναυτιλιακά καύσιμα θα πρέπει να ρυθμίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο και υπό την προϋπόθεση της επαρκούς διαθεσιμότητας μη ορυκτών εναλλακτικών καυσίμων, τα οποία δεν είναι επί του παρόντος διαθέσιμα για την ποντοπόρο ναυτιλία και δε θα είναι ούτε στο άμεσο μέλλον. Χωρίς σημαντικές επενδύσεις στην Έρευνα και Ανάπτυξη από εμπλεκόμενους φορείς εκτός τομέα, όπως κατασκευαστές μηχανών, παραγωγούς καυσίμων και προμηθευτές ενέργειας, η ναυτιλιακή βιομηχανία θα παραμείνει εξαρτημένη από τον άνθρακα».

Το Συμβούλιο Υπουργών

Το όλο θέμα συζητήθηκε στο χθεσινό συμβούλιο Υπουργών Μεταφορών της ΕΕ στο οποίο από ελληνικής πλευράς συμμετείχε ο Υπουργός Ναυτιλίας Γιάννης Πλακιωτάκης. Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις κατά τη συζήτησή της πρότασης «FuelEU Maritime» στο συμβούλιο, οι υπουργοί συμφώνησαν σε μεγάλο βαθμό στους περισσότερους από τους στόχους, όμως ορισμένοι υπουργοί τόνισαν τη σημασία της παγκόσμιας διάστασης, τόσο για τις φιλοδοξίες που πρέπει να επιδιωχθούν, ιδίως στο πλαίσιο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO), ενώ εξέφρασαν ανησυχία για την διαρροή άνθρακα που θα μπορούσε να προκληθεί, όπως επίσης και την αλλαγή των δρομολογίων των πλοίων προκειμένου να αποφύγουν τα ευρωπαϊκά λιμάνια λόγω των υποχρεώσεων που αυτά θα επιβάλλουν.

Διαβάστε επίσης: Έκθεση ΕΕ – Στα 89,7 δισ. ευρώ το κόστος προσαρμογής στα εναλλακτικά καύσιμα για τους διαχειριστές πλοίων

Επιπλέον ορισμένοι υπουργοί τόνισαν την πολυπλοκότητα της πρότασης και τον ισχυρό δεσμό της με άλλες πρωτοβουλίες Fit for 55, ιδίως την οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ και τους κανόνες που υποστηρίζουν την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, τονίζοντας την ανάγκη ύπαρξης σαφούς εικόνας των συνολικών επιπτώσεων στον τομέα της ναυτιλίας. Αρκετοί υπουργοί εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με πτυχές διακυβέρνησης, όπως η επιβολή κυρώσεων και η χρήση τους, καθώς και τον ρόλο των δημοσίων αρχών στην επιβολή του κανονισμού. Εν κατακλείδι εκτιμήθηκε από το Συμβούλιο ότι το όλο περιεχόμενο πρέπει να επανεξετασθεί

Η ανακοίνωση του Υπουργείου Ναυτιλίας

Η πρόοδος επί των προτάσεων της νομοθετικής δέσμης «Fit for 55» που αφορούν στον τομέα των μεταφορών, συμπεριλαμβανομένης της ναυτιλιακού περιεχομένου πρότασης Κανονισμού «για τη χρήση ανανεώσιμων και χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα καυσίμων από τον τομέα των θαλασσίων μεταφορών (FuelEU Maritime), εξετάσθηκε σήμερα (σ.σ. χθες) στο Συμβούλιο Υπουργών Μεταφορών της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες στο οποίο συμμετείχε και ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Γιάννης Πλακιωτάκης.

Η καταγραφή της προόδου αυτής είχε ως στόχο της να δοθεί στην τρέχουσα σλοβενική και την επόμενη γαλλική Προεδρία της Ε.Ε. η αναγκαία πολιτική καθοδήγηση, ενόψει της συνέχισης της εξέτασης της νομοθετικής πρότασης.

Η πρόταση Κανονισμού «για τη χρήση ανανεώσιμων και χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα καυσίμων από τον τομέα των θαλασσίων μεταφορών (FuelEU Maritime)» εντάσσεται στο πλέγμα της νομοθετικής δέσμης «Fit for 55».

Οι επιμέρους προτάσεις που περιλαμβάνονται στην εν λόγω νομοθετική δέσμη αποβλέπουν στην επίτευξη του ευρωπαϊκού κλιματικού στόχου, είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους και οι περισσότερες εξ αυτών αφορούν και τον τομέα των θαλασσίων μεταφορών, επιχειρώντας να λειτουργήσουν μερικώς ως καταλύτης και μερικώς ως μοχλός πίεσης προς τη σταδιακή απανθρακοποίηση του ναυτιλιακού τομέα (με χρονικό ορίζοντα επίτευξης της κλιματικής ουδετερότητας το έτος 2050).

Με την υπόψη πρόταση Κανονισμού, η οποία, κατά τη Σλοβενική Προεδρία (β’ εξάμηνο 2021), εξετάσθηκε από την Ομάδα Θαλασσίων Μεταφορών του Συμβουλίου της Ε.Ε., επιδιώκεται η προώθηση της χρήσης καθαρότερων ναυτιλιακών καυσίμων από τα πλοία, ανεξαρτήτως σημαίας, που καταπλέουν ή αποπλέουν από ευρωπαϊκούς λιμένες.

Κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου ο κ. Πλακιωτάκης, τόνισε το γεγονός ότι «οι θαλάσσιες μεταφορές αποτελούν μια κατεξοχήν παγκοσμιοποιημένη βιομηχανία, και ως εκ τούτου η αποτελεσματική και δίκαιη ενεργειακή μετάβαση του ναυτιλιακού τομέα, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης προτύπων έντασης των ναυτιλιακών καυσίμων σε άνθρακα που προωθεί η πρόταση FuelEU Maritime, θα πρέπει να έχει ως κεντρικό σημείο αναφοράς την προώθηση, φιλόδοξων και εφικτών λύσεων, στο πλαίσιο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)».

Παράλληλα, ο κ. Πλακιωτάκης αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η Ελλάδα συμμερίζεται τους στόχους της πρότασης Κανονισμού FuelEU Maritime, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι τα ευρωπαϊκά μέτρα θα πρέπει να είναι λειτουργικά, να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες όλων των τομέων της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας ναυτιλίας και να περιέχουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις για τους εμπλεκόμενους φορείς, εντός και εκτός του τομέα.

Στο πλαίσιο αυτό, τόνισε ιδιαίτερα τον καταλυτικό ρόλο των παραγωγών και προμηθευτών ναυτιλιακών καυσίμων στη διαδικασία απανθρακοποίησης της ναυτιλίας και στην αποτελεσματική εφαρμογή του υπόψη Κανονισμού, καθώς και στον βαθμό της ευθύνης συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις αυτού από πλευράς του εμπορικού διαχειριστή του πλοίου (ναυλωτή), στη βάση της θεμελιώδους αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει».

Επίσης, αναφέρθηκε στην ανάγκη ρεαλιστικής προσέγγισης της περίπτωσης που δεν είναι δυνατή η προμήθεια εναλλακτικών καυσίμων εκτός της Ε.Ε.

Τέλος, ο κ. ΥΝΑΝΠ κάλεσε τα Κράτη Μέλη και την Ευρ. Επιτροπή να αναγνωρίσουν έμπρακτα τον στρατηγικό ρόλο της ελληνικής ακτοπλοΐας στην εδαφική και κοινωνική της νησιωτικής μας χώρας, εξετάζοντας μία πιο ευέλικτη και ρεαλιστική προσαρμογή της στις απαιτήσεις της νομοθετικής δέσμης «Fit for 55», μέχρι να καταστεί εφικτή η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου που παρέχει ποιοτικές, ζωτικής σημασίας υπηρεσίες, στα νησιά μας.