H πράσινη καινοτομία της ναυτιλίας κρίσιμη για το κλίμα

Η ναυτιλία διανύει μια περίοδο αξιοσημείωτης καινοτομίας, με στόχο τη μείωση του αποτυπώματος του άνθρακα της βιομηχανίας. Η διασφάλιση της επιτυχίας αυτού του θεμελιώδους μετασχηματισμού έχει σημασία για όλους μας, καθώς η απαλλαγή των θαλασσίων μεταφορών από τον άνθρακα θα είναι κρίσιμη για την επίτευξη της μείωσης των εκπομπών που χρειάζεται ο πλανήτης.

Οι θαλάσσιες μεταφορές αποτελούν από καιρό την αόρατη ραχοκοκαλιά της παγκόσμιας οικονομίας με κρίσιμο και συχνά παραβλεπόμενο ρόλο στην καθημερινή μας ζωή. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν ανέβει ποτέ σε εμπορικό πλοίο, ωστόσο η ναυτιλία μεταφέρει περίπου το 90% των αγαθών που διακινούνται παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου μέρους των τροφίμων που καταναλώνουμε, της ενέργειας που θερμαίνει τα σπίτια μας και κινεί τα αυτοκίνητά μας, των πρώτων υλών που επιτρέπουν στα εργοστάσιά μας να λειτουργούν καθώς και μια μεγάλη γκάμα καταναλωτικών αγαθών που κάνουν τα νοικοκυριά μας άνετα και τη ζωή μας ευχάριστη.

Η άλλη πλευρά της ναυτιλίας είναι η συμβολή της στην κλιματική αλλαγή: επί του παρόντος, οι θαλάσσιες μεταφορές αντιστοιχούν μόλις στο 3% του συνόλου των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG). Δίχως παρέμβαση, η ποσότητα άνθρακα που εκπέμπεται από τα πλοία προβλέπεται να αυξηθεί τις επόμενες δεκαετίες καθώς ο παγκόσμιος στόλος αυξάνεται προκειμένου να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση. Η αντιστροφή αυτής της τάσης και η πιο βιώσιμη ναυτιλία είναι μια από τις βασικές προκλήσεις για τη σημερινή γενιά πλοιοκτητών, διαχειριστών και ναυλωτών. Πρόκειται δε για ένα ζήτημα με ιδιαίτερη βαρύτητα για την Ελλάδα, καθώς παραμένει η μεγαλύτερη δύναμη στην εμπορική ναυτιλία παγκοσμίως, με στόλο που αγγίζει τα 5.000 πλοία. Η υποστήριξη του κλάδου σε αυτή τη μετάβαση αποτελεί βασική αποστολή για εμάς στο Bureau Veritas, κορυφαίο νηογνώμονα και πάροχο συμβουλευτικών και υποστηρικτικών υπηρεσιών για τους ναυτιλιακούς και υπεράκτιους τομείς.

Οι όροι ανταγωνισμού της αγοράς και των κανονισμών έχουν αλλάξει αμετάκλητα για τη ναυτιλία: οι καταναλωτές απαιτούν ολοένα και περισσότερη βιωσιμότητα και λογοδοσία όσον αφορά στον τρόπο που παράγονται και μεταφέρονται τα αγαθά που αγοράζουν. Οι νομοθέτες επίσης ζητούν από τη ναυτιλία να κάνει περισσότερα. Ο παγκόσμιος ρυθμιστικός φορέας του κλάδου, ο Διεθνής Οργανισμός Ναυτιλίας, έχει υιοθετήσει έναν στόχο μείωσης των εκπομπών από τις θαλάσσιες μεταφορές κατά τουλάχιστον 50% έως το 2050 συγκριτικά με το 2008. Η ναυτιλία ήταν για καιρό εκτός πρώτου πλάνου αλλά όχι πλέον όσον αφορά στις δράσεις που σχετίζονται με το κλίμα.

Αφοσιωμένοι στην αλλαγή

Τα σπουδαία νέα είναι ότι η ναυτιλία διαχειρίζεται πρακτικά και ενεργά τη μετάβαση στην εποχή της απανθρακοποίησης. Μεγάλο μέρος της ώθησης για τη μείωση των εκπομπών προέρχεται από την ίδια τη ναυτιλία, με πολυάριθμους πρωτοπόρους να ξεπερνούν ήδη τον ρυθμό των ρυθμίσεων και να δεσμεύονται για φιλόδοξους καθαρούς στόχους. Η επιδίωξη της ναυτιλίας να συνεισφέρει σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον έγινε εμφανής ήδη σε πρόσφατες συναντήσεις του κλάδου και το θέμα αυτό θα είναι σίγουρα στο επίκεντρο των συζητήσεων στην έκθεση Ποσειδώνια 2022 που θα λάβει χώρα μεταξύ 6 και 10 Ιουνίου, με τη διεθνή ναυτιλιακή κοινότητα να συγκεντρώνεται στην Αθήνα προκειμένου να ανταλλάξει απόψεις σχετικά με τις νέες προκλήσεις του κλάδου.

Η κλίμακα της πρόκλησης είναι σημαντική. Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει μαγικός τρόπος να φτάσει η ναυτιλία στο καθαρό μηδέν εν μία νυκτί. Τελικά, η ναυτιλία θα χρειαστεί να υιοθετήσει νέα καύσιμα μηδενικών εκπομπών άνθρακα και να επενδύσει στην εκτεταμένη υποδομή της εφοδιαστικής αλυσίδας που απαιτείται για να τα παραδώσει σε περισσότερα από 50.000 εμπορικά πλοία που εμπορεύονται αυτή τη στιγμή διεθνώς. Βραχυπρόθεσμα, ο κλάδος χρειάζεται επίσης «καθαρές τεχνολογίες» που θα τον βοηθήσουν να αυξήσει την αποτελεσματικότητά του και να μειώσει τις εκπομπές άμεσα. Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι το ταξίδι της ναυτιλίας προς την απανθρακοποίηση συνδέεται εγγενώς με την καινοτομία.

Ο ναυτιλιακός τομέας σφύζει από νέες τεχνολογίες, φρέσκες ιδέες και καινοτόμες λύσεις. Οδεύουμε προς έναν κόσμο στον οποίο θα συνυπάρχουν πολλαπλές επιλογές καυσίμων και ενέργειας – συμπεριλαμβανομένων των βιοκαυσίμων, του LNG και τελικά της αμμωνίας, της μεθανόλης, του υδρογόνου και άλλων εναλλακτικών μορφών ενέργειας όπως η αιολική, η ηλιακή και η ενέργεια των κυμάτων. Μερικές από αυτές τις λύσεις είναι το αποτέλεσμα δεκαετιών εμπειρίας στον κλάδο. Αλλοι εμπνέονται από φρέσκες ιδέες εκτός του κλάδου μας.

Χρειαζόμαστε περισσότερους πρωτοπόρους και καινοτόμους για να συμμετέχουν σε αυτούς που έχουν ήδη εμπλακεί στην πρόκληση της απανθρακοποίησης της ναυτιλίας. Ωστόσο, για να αναπτυχθεί επιτυχώς και με ασφάλεια, ο κίνδυνος πρέπει να αξιολογηθεί αυστηρά και να αντιμετωπιστούν ορισμένες προκλήσεις, η χαμηλή ενεργειακή πυκνότητα ορισμένων καυσίμων καθώς και οι προκλήσεις σχεδιασμού που σχετίζονται με την ενσωμάτωση των συστημάτων αιολικής πρόωσης, για παράδειγμα.

Εδώ μπορούν να βοηθήσουν οι νηογνώμονες όπως το Bureau Veritas. Ο ρόλος μας είναι να πιστοποιούμε τη συμμόρφωση με κανόνες και κανονισμούς και αυτό είναι το πλέον σημαντικό όταν πρόκειται για νέες τεχνολογίες. Συνεργαζόμαστε στενά με πλοιοκτήτες, με ναυπηγεία και με προγραμματιστές τεχνολογίας, βοηθώντας τους να αξιολογήσουν και να μετριάσουν τον κίνδυνο, επικυρώνοντας τη συμμόρφωσή τους με κανόνες και κανονισμούς. Με άλλα λόγια, η κλάση είναι ο καταλύτης στη μετάβαση στη βιώσιμη ναυτιλία παρέχοντας την εμπιστοσύνη, την τεχνογνωσία και την επικύρωση που απαιτούνται για την υποστήριξη της ασφαλούς καινοτομίας.

Προσβλέπουμε στα Ποσειδώνια ως μια ακόμα ευκαιρία για τον κλάδο να ενισχύσει το πνεύμα συνεργασίας που είναι απαραίτητο για την προώθηση της μετάβασης στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Δεδομένου του επείγοντος χαρακτήρα της κλιματικής κρίσης, η βιομηχανία πρέπει να ενωθεί για να διαμορφώσει έναν καλύτερο θαλάσσιο κόσμο που προστατεύει και διαφυλάσσει τον αέρα, τη γη και τους ωκεανούς για τις επόμενες γενιές.

Η κυρία Παγιέτ Παλαιολόγου είναι αντιπρόεδρος Bureau Veritas της Ζώνης της Ελλάδος, της Αδριατικής & της Μαύρης Θάλασσας.