Τι σημαίνει το μεγάλο άνοιγμα για την Κίνα και τον κόσμο

Όταν άνοιξαν τα σύνορά της στις 8 Ιανουαρίου, η Κίνα είχε περάσει 1.016 ημέρες αποκλεισμένη από τον έξω κόσμο. Η πολιτική «μηδενικής covid» της χώρας ήταν κοινωνικό και οικονομικό πείραμα χωρίς προηγούμενο: μια τεράστια εκστρατεία για τη δημόσια υγεία που κυρίως καθιστούσε την ασθένεια ελεγχόμενη. Ήταν η περηφάνια και η χαρά του Σι Τζινπίνγκ, αλλά, στο τέλος, κατέστη ζωντανός εφιάλτης για πολλούς από τους 1,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους της Κίνας.

Στρατιές ολόκληρες ενδεδυμένες με λευκές στολές hazmat [αντιμετώπισης τοξικών] αναπτύχθηκαν για να συλλέξουν δεκάδες δισεκατομμύρια επιχρίσματα από λαιμούς και μύτες. Εκατομμύρια μπήκαν σε καραντίνα ή μεταφέρθηκαν σε καταυλισμούς πυρετού, συχνά με τρόπο αυθαίρετο. Ο φόβος της απομόνωσης οδήγησε τους ανθρώπους σε φυγή από γραφεία και εργοστάσια όπου εντοπίστηκαν κρούσματα. Ερασιτεχνικά βίντεο απαθανάτισαν κατοίκους να πηδούν στο κενό από πολυκατοικίες μετά από εβδομάδες απομόνωσης. Στις μεγάλες πόλεις η καθημερινή ζωή σταμάτησε για μήνες. Η κοσμοπολίτικη τάξη νέων, πλουσίων Κινέζων αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει τη ζωή χωρίς ταξίδια στο εξωτερικό. Απαγορεύτηκε σε ξένους επιχειρηματίες και στελέχη να επιστρέψουν στα σπίτια και τις επιχειρήσεις τους στη χώρα.

Προτού τα εμβόλια γίνουν ευρέως διαθέσιμα, οι αξιωματούχοι μπορούσαν να υποστηρίζουν ότι αυτή η προσέγγιση ήταν απαραίτητη για να σωθούν ζωές. Στο τέλος, το πείραμα έκανε την ύπαρξη ζοφερή και μάλιστα με εξαιρετικό κόστος. Η οικονομία της Κίνας πιθανότατα αναπτύχθηκε λιγότερο από 3% το 2022. Τους τελευταίους 18 μήνες, έχει χάσει περίπου 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ΑΕΠ, σύμφωνα με την ερευνητική εταιρεία Oxford Economics, σε σύγκριση με αυτό που θα παρήγαγε αν η επαναλειτουργία της έμοιαζε με το του υπόλοιπου κόσμου. Οι περιορισμοί στις μετακινήσεις κατέστρεψαν τις πιο προηγμένες παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Τον Νοέμβριο τα κέρδη των βιομηχανικών επιχειρήσεων μειώθηκαν κατά 9% σε ετήσια βάση. Εν τω μεταξύ, οι συναλλαγές μεταξύ της Κίνας και του εξωτερικού κόσμου έπεσαν στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών. Λίγοι ξένοι φοιτητές παραμένουν. Ο τουρισμός στο εξωτερικό έχει καταρρεύσει. Ο κ. Σι μόλις πρόσφατα επανέλαβε τα δικά του ταξίδια στο εξωτερικό αφού παρέμεινε στην Κίνα για δυόμισι χρόνια.

Η πολιτική μηδενικής covid διήρκεσε περισσότερο από ό,τι αναμενόταν αρχικά. Στη συνέχεια κατέρρευσε πιο γρήγορα από ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Σε λίγες εβδομάδες η Κίνα έχει περάσει από ορισμένους από τους πιο αυστηρούς περιορισμούς στον κόσμο σε σχεδόν κανέναν. Για τον πληθυσμό γενικότερα, ο φόβος για lockdown και καραντίνα έχει εξαφανιστεί. Μετά από περίοδο αναταράξεων, η οικονομική δραστηριότητα είναι πιθανό να ανακάμψει απότομα. Η αυξημένη ζήτηση για ενέργεια και εμπορεύματα θα γίνει αισθητή σε όλο τον κόσμο. Επενδυτές και στελέχη πολυεθνικών θα μπορούν σύντομα να επισκέπτονται γραφεία και εργοστάσια. Η μεγάλη επανασύνδεση της Κίνας με τον έξω κόσμο σηματοδοτεί το τέλος εποχής: εκείνης της παγκόσμιας πανδημίας.

Η κανονικότητα δεν θα φτάσει αμέσως. Σύμφωνα με εκτίμηση, 37 εκατομμύρια άνθρωποι την ημέρα κολλάνε Covid. Τα νοσοκομεία κατακλύζονται. Το ίδιο και τα κρεματόρια. Οι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν λίγους θανάτους – και αντιμετωπίζουν τεράστια πρόκληση να διατηρήσουν τις γραμμές παραγωγής σε λειτουργία. Η αυτοκινητοβιομηχανία Tesla διέκοψε τη λειτουργία στο εργοστάσιό της στη Σαγκάη στις 24 Δεκεμβρίου. Τοπικοί αξιωματούχοι μπορεί να αποκλείσουν πόλεις για να κρατήσουν τα κρούσματα σε χαμηλό επίπεδο, ανησυχεί ένα στέλεχος. Η οικονομία θα μπορούσε να συρρικνωθεί τους πρώτους τρεις μήνες του ανοίγματος, λέει ο Τόμι Γου της Commerzbank. Όμως η ανάκαμψη θα φτάσει νωρίτερα από ό,τι περίμεναν οι αναλυτές. Πολλοί πιστεύουν ότι η περίοδος αστάθειας θα κλείσει μέχρι τα τέλη Μαρτίου. Σε εκείνο το σημείο, θα ξεκινήσει ανάκαμψη που θα δυναμώνει όσο προχωρά η χρονιά.

Ο Λι Πενγκφέι, μέχρι πρόσφατα διευθυντής προϊόντων σε εταιρεία βιομηχανικού λογισμικού στο Πεκίνο, είναι μεταξύ εκείνων που απελπίζονται για επιστροφή στην κανονικότητα. Ο κ. Λι έχασε τη δουλειά του τον Φεβρουάριο, όταν οι περιορισμοί κατέστησαν σχεδόν αδύνατες τις βασικές υποχρεώσεις, όπως το ταξίδι για να συναντήσει πελάτες. Πέρασε μέρος του περασμένου έτους ζώντας με την αδερφή του, αλλά αναγκάστηκε να επιστρέψει στο σπίτι στην επαρχία Τζιλίν στα βορειοανατολικά της Κίνας, όπου οι οικονομικές προοπτικές ήταν θλιβερές ακόμη και πριν από την πανδημία. «Τα πράγματα φαίνονται τόσο ασταθή που ακόμη και οι μεγάλες εταιρείες κάνουν μειώσεις προσωπικού», λέει.

Αλλού στον κόσμο, τα αφεντικά ανησυχούν για πιθανή «μεγάλη παραίτηση», με τους εργαζόμενους να εγκαταλείπουν τις εργασίες τους ή να εγκαταλείπουν εντελώς το εργατικό δυναμικό. Αυτό προκαλεί λιγότερη ανησυχία στην Κίνα. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η κινεζική κυβέρνηση δεν μοίρασε επιταγές τόνωσης αδιάκριτα, όπως έκανε η Αμερική. Οι άνθρωποι που έχασαν δουλειά, όπως ο κ. Λι, θα επιστρέψουν στη δουλειά όταν παρουσιαστεί η ευκαιρία, πιστεύουν οι οικονομολόγοι, συμβάλλοντας στη σταθερή εργοστασιακή παραγωγή.

Οι σπατάλες δαπανών του Σι

Θα αυξηθεί και η κατανάλωση. Τα εισοδήματα έχουν μειωθεί, αλλά η πολιτική μηδενικής covid μείωσε επίσης τις δαπάνες, καθώς οι άνθρωποι απέφευγαν να ταξιδεύουν και να τρώνε έξω. Συνολικά, τα νοικοκυριά εξοικονόμησαν το ένα τρίτο του εισοδήματός τους πέρυσι. Πολλοί θα σταθούν ξανά στα πόδια τους μετά από απώλειες θέσεων εργασίας, στάσιμους μισθούς και μείωση της αξίας των σπιτιών τους, πράγμα που σημαίνει ότι η υπερβολή θα περιοριστεί. Ωστόσο, η Ζακλίν Ρονγκ της τράπεζας BNP Paribas εκτιμά ότι η κατανάλωση των νοικοκυριών θα αυξηθεί κατά περίπου 9% το 2023 – μεγάλη βελτίωση σε σχέση με τον ρυθμό ανάπτυξης του προηγούμενου έτους, αν όχι πλήρες αντιστάθμισμα για την επιβεβλημένη αποχή των τελευταίων ετών.

Η επαναλειτουργία θα ωφελήσει επίσης τον προβληματικό τομέα ακινήτων της Κίνας αν και το κατά πόσο εξαρτάται από πολιτικές αποφάσεις. Τον Νοέμβριο, καθώς οι περιορισμοί Covid χαλαρώθηκαν, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής διευκόλυναν την πρόσβαση των κατασκευαστών ακινήτων στη χρηματοδότηση. Αυτό θα βοηθήσει τις ισχυρότερες εταιρείες να αποφύγουν τη χρεοκοπία και επιτέλους να ολοκληρώσουν την κατασκευή διαμερισμάτων που έχουν ήδη πουλήσει σε αγοραστές. Στη Κεντρική Διάσκεψη Εργασίας Οικονομικών της Κίνας τον Δεκέμβριο, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής υποσχέθηκαν να στηρίξουν τη «θεμελιώδη ζήτηση», σε αντίθεση με τις κερδοσκοπικές αγορές. Για το σκοπό αυτό, ενδέχεται να προβούν σε περαιτέρω περικοπές στα επιτόκια των στεγαστικών δανείων και στις απαιτήσεις προκαταβολής.

Οι προβλέψεις για την απόδοση του τομέα ακινήτων, που ορίζονται ευρέως ώστεα να περιλαμβάνουν κατασκευές, υπηρεσίες και επίπλωση, κυμαίνονται ευρέως. Η δραστηριότητα στον κλάδο θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 3% φέτος, σύμφωνα με τον Τζινγκ Λιου της τράπεζας HSBC, αρκετή για να προσθέσει 0,9 ποσοστιαίες μονάδες στην αύξηση του ΑΕΠ της Κίνας. Ένα πιο αισιόδοξο σενάριο προβλέπει η δραστηριότητα να αυξάνεται κατά 5%, προσθέτοντας 1,5 μονάδα στην ανάπτυξη. Ορισμένα νοικοκυριά μπορεί να αποφασίσουν ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να «αγοράσουν καθώς η αγορά πέφτει», προτού αναβιώσουν οι τιμές ή επιστρέψουν οι κανονιστικοί περιορισμοί στις αγορές κατοικιών.

Οι οικονομικές επιπτώσεις της επαναλειτουργίας επεκτείνονται μακρύτερα. Το πολιτική μηδενικής covid έβαλε καπάκι στη ζήτηση της Κίνας για παγκόσμια αγαθά, υπηρεσίες και εμπορεύματα. Κατά τη διάρκεια του lockdown της Σαγκάης το πρώτο εξάμηνο του περασμένου έτους, για παράδειγμα, η ζήτηση πετρελαίου της χώρας μειώθηκε κατά 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Στο παρελθόν, τέτοιες μειώσεις στις κινεζικές δαπάνες θα είχαν στερήσει από την παγκόσμια οικονομία κρίσιμη μηχανή ανάπτυξης. Η ύφεση της Covid ήταν διαφορετική. Συνέπεσε με υπερθέρμανση της οικονομίας στην Αμερική και διακοπή παροχής ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρώπη. «Τουλάχιστον αυτή τη φορά η Κίνα δεν συμβάλλει στον πληθωρισμό», λέει ο Λούις Κούιντζς του οίκου αξιολόγησης S&P Global.

Η ανάκαμψη της Κίνας θα ωθήσει την παγκόσμια ανάπτυξη για τον απλό λόγο ότι η χώρα αποτελεί μεγάλο μέρος της παγκόσμιας οικονομίας. Η HSBC εκτιμά ότι σε ένα χρόνο από τώρα, το πρώτο τρίμηνο του 2024, το ΑΕΠ της Κίνας θα μπορούσε να είναι έως και 10% υψηλότερο από ό,τι θα ήταν τους τρεις πρώτους προβληματικούς μήνες του 2023 (βλ. διάγραμμα 1). Σύμφωνα με τον πρόχειρο υπολογισμό μας, η ανακάμπτουσα Κίνα θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα της παγκόσμιας ανάπτυξης εκείνη την περίοδο.

Με τον καιρό, ωστόσο, η ανάκαμψη της Κίνας μπορεί να έχει ατυχείς παρενέργειες. Σε άλλες μεγάλες οικονομίες, ο δεσμευτικός περιορισμός στην οικονομική επέκταση είναι η νομισματική πολιτική, καθώς οι κεντρικές τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια για να καταστείλουν τον πληθωρισμό. Εάν η επαναλειτουργία της Κίνας μοιάζει με αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης και ως εκ τούτου πίεσης των τιμών σε δυσάρεστο βαθμό, οι κεντρικές τράπεζες άλλων χωρών μπορεί να χρειαστεί να απαντήσουν αυστηροποιώντας την πολιτική για να αντισταθμίσουν την απειλή. Σε τέτοιο σενάριο, ο αντίκτυπος της επαναλειτουργίας της Κίνας στον υπόλοιπο κόσμο μπορεί να εμφανιστεί όχι με υψηλότερη ανάπτυξη αλλά με υψηλότερο πληθωρισμό ή επιτόκια.

Το πιο άμεσο κανάλι επιρροής της Κίνας είναι μέσω των εμπορευμάτων. Καταναλώνει σχεδόν το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πετρελαίου, πάνω από το μισό εξευγενισμένο χαλκό, νικέλιο και ψευδάργυρο και περισσότερα από τα τρία πέμπτα σιδηρομεταλλεύματος. Στις 4 Νοεμβρίου η απλή φήμη για επαναλειτουργία προκάλεσε αύξηση 7% στην τιμή του χαλκού μέχρι το τέλος της ημέρας. Καθώς οι φήμες γίνονται πραγματικότητα, η ζήτηση της Κίνας για μέταλλα, γεωργικά προϊόντα και ενέργεια θα βοηθήσει τους εξαγωγείς εμπορευμάτων, θα βλάψει τους εισαγωγείς και θα προσθέσει στις κεντρικές τράπεζες του κόσμου επιπλέον πονοκέφαλο στη μάχη κατά του πληθωρισμού.

Ζήτηση βαρέων μετάλλων

Η όρεξη της Κίνας για μέταλλα παρέμεινε έντονη κατά τη διάρκεια της πολιτικής μηδενικής covid, καθώς η κυβέρνηση ενθάρρυνε τις δαπάνες για ηλεκτρικά οχήματα, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και άλλες μορφές πράσινης υποδομής, οι οποίες απαιτούν πολύ αλουμίνιο, χαλκό και άλλα μέταλλα. Αλλά οι αγοραστές δεν είχαν την αυτοπεποίθηση να εφοδιαστούν με αυτά τα υλικά: τα αποθέματα χαλκού έπεσαν στα πιο πενιχρά επίπεδα των τελευταίων 15 ετών. Η επαναλειτουργία θα ενθαρρύνει την ανανέωση των αποθεμάτων. Τον Νοέμβριο η τράπεζα Goldman Sachs υπολόγισε ότι η τιμή του χαλκού θα αυξηθεί στα 9.000 δολάρια ανά τόνο μέσα σε 12 μήνες. Τώρα πιστεύει ότι η τιμή θα φτάσει τα 11.000 δολάρια.

Η ζήτηση για ενέργεια αποδείχθηκε λιγότερο ανθεκτική, ιδιαίτερα προς το τέλος της πολιτικής μηδενικής Covid. Οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) της Κίνας μειώθηκαν κατά περίπου ένα πέμπτο τους πρώτους 11 μήνες του 2022, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Αυτό επέτρεψε στην Ευρώπη να αυξήσει τις αγορές για να αντισταθμίσει την απώλεια ρωσικού φυσικού αερίου. Έτσι, η πολιτική της Κίνας για τον μηδενισμό της Covid λειτούργησε ως αντίβαρο στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία – η μία γκάφα βοηθούσε να σωθεί η Ευρώπη από την άλλη.

Οι αναλυτές υποθέτουν ότι θα υπάρξει μέτρια αύξηση των κινεζικών εισαγωγών LNG φέτος, με βάση τα συμβόλαια που έχουν ήδη υπογράψει οι αγοραστές και την απροθυμία της Κίνας να αγοράσει LNG όταν οι τιμές είναι υψηλές. Εάν οι εισαγωγές ανακάμψουν γρηγορότερα, η Ευρώπη θα μπορούσε να αισθανθεί την πίεση. Κατά τη διάρκεια ακραίων καταστάσεων τον Δεκέμβριο, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ), επίσημος «δείκτης» της αγοράς ενέργειας, υπέθεσε ότι η κινεζική ζήτηση θα αυξηθεί κατά περίπου ένα τέταρτο το επόμενο έτος, επιστρέφοντας στα επίπεδα του 2021, η Ρωσία θα διέκοπτε εντελώς το φυσικό αέριο προς την Ευρώπη, και ο χειμώνας θα άρχιζε στην ώρα του. Σε τέτοιο σενάριο η Ευρώπη θα αντιμετώπιζε έλλειμμα 27 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου, που αντιστοιχεί στο 7% της ετήσιας ζήτησης, ακόμη και αν ληφθούν υπόψη οι τρέχουσες προσπάθειές της για αύξηση της προσφοράς. Η ΙΕΑ προειδοποιεί ότι αν δεν γίνει τίποτα άλλο, η Ευρώπη μπορεί να αναγκαστεί να εισαγάγει παροχή με δελτίο.

Ο αντίκτυπος στο πετρέλαιο θα μπορούσε επίσης να είναι σημαντικός. Εάν η οικονομία της Κίνας πετύχει πλήρη ανάκαμψη το 2023, θα αυξήσει σταδιακά τις εισαγωγές αργού καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους μέχρι να προσθέσει κατά μέσο όρο 1 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα, υπολογίζει η Σόνι Κουμάρι της τράπεζας ΑΝΖ. Αυτό θα αντισταθμίσει τη μειωμένη ζήτηση στην Ευρώπη και την Αμερική, που βρίσκονται σε ύφεση. Πράγματι, η Goldman Sachs προβλέπει ότι η αυξημένη όρεξη της Κίνας θα μπορούσε να ανεβάσει τις τιμές του πετρελαίου κατά περίπου 15 δολάρια το βαρέλι. Η τιμή του Brent θα μπορούσε να ξεπεράσει και πάλι τα 100 δολάρια το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, εκτιμά, καθιστώντας την παγκόσμια μάχη ενάντια στον πληθωρισμό ακόμη πιο δύσκολη.

Οι υψηλότερες τιμές εμπορευμάτων θα είναι ευλογία για εξαγωγείς όπως η Χιλή και η Βραζιλία, αλλά θα πλήξουν τους γείτονες της Κίνας που εισάγουν ενέργεια. Για την Ινδία, η απώλεια από τις υψηλότερες τιμές μπορεί να ακυρώσει τα κέρδη από τις αυξημένες εξαγωγές προς την Κίνα. Άλλες χώρες, πιο στενά συνδεδεμένες με την αλυσίδα εφοδιασμού της Κίνας, φαίνονται καλύτερα σε θέση να επωφεληθούν. Αλλά τα ακατέργαστα στατιστικά στοιχεία μπορεί να είναι παραπλανητικά. Αν και οι εξαγωγές εμπορευμάτων της Ταϊβάν στην Κίνα  ισοδυναμούσαν με περισσότερο από 15% του ΑΕΠ το 2021, πολλές ήταν συνιστώσες για προϊόντα που τελικά πωλούνται σε πελάτες εκτός Κίνας και, επομένως, ενδέχεται να μην επηρεαστούν από την αλλαγή πολιτικής.

Η μεγαλύτερη ώθηση στους γείτονες δεν θα προέλθει από την πώληση αγαθών στην Κίνα αλλά από την πώληση τουριστικών προορισμών σε Κινέζους πολίτες (βλ. διάγραμμα 2). Η Νι Να, μητέρα δύο παιδιών από τη Σαγκάη, ταξίδευε στο εξωτερικό περίπου πέντε φορές το χρόνο πριν από την πανδημία, περνώντας συχνά τρεις ή τέσσερις μήνες το χρόνο εκτός χώρας. Προσπάθησε να ταξιδέψει μία φορά εντός της Κίνας το 2022, για να τα παρατήσει λόγω περιορισμών. Όταν αρθούν οι απαιτήσεις καραντίνας, η κα Νι θα επιστρέψει στα ταξίδια. Έχει ανανεώσει το διαβατήριό της και τα ταξιδιωτικά έγγραφα των γιων της εν αναμονή.

Το άλμα της Κίνας προς τα εμπρός

Η Ταϊλάνδη, δημοφιλής προορισμός, θα μπορούσε να απολαύσει ώθηση τριών ποσοστιαίων μονάδων στην ανάπτυξη μόλις ανοίξει πλήρως η Κίνα, εκτιμά η Goldman Sachs. Αυτό θα εξαλείψει την αβεβαιότητα που επιβαρύνει τις τιμές των τοπικών περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένου του νομίσματος, λέει ο Αρούπ Ράχα της Oxford Economics, μειώνοντας την πίεση στην κεντρική τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια – ευπρόσδεκτη ελευθερία σε χώρα όπου η παραγωγή είναι ακόμα κάτω από το μέγιστο δυνατό. Αλλά ο μεγαλύτερος νικητής θα είναι το Χονγκ Κονγκ. Οι αυξημένες εξαγωγές, οι οποίες περιλαμβάνουν τον τουρισμό, θα μπορούσαν να ενισχύσουν το ΑΕΠ του κατά σχεδόν 8% μετά την πλήρη επαναλειτουργία. Η πόλη προσέλκυε περισσότερους από 4 εκατομμύρια επισκέπτες από την ηπειρωτική χώρα το μήνα. Χωρίς αυτά, αισθανόταν πιο άνετο αλλά και φτωχότερο.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα είναι επιδέξιο στο να ξαναγράφει την ιστορία. Ωστόσο, ο κ. Σι θα αγωνιστεί να αποσείσει τη ζημιά που έχει προκληθεί στη φήμη του το 2022. Η αδέξια επιβολή της πολιτικής μηδενικής covid, ακολουθούμενη από τη βιαστική εγκατάλειψή της, θα εγγραφεί ως ιστορικό σφάλμα. Πολλοί επενδυτικοί οίκοι προσάρμοσαν τις εκτιμήσεις κινδύνου για την Κίνα και θα διαθέσουν λιγότερα στη χώρα τα επόμενα τρία χρόνια, εκτός εάν αποζημιωθούν για αυτό. Περίπου 18 δισεκατομμύρια δολάρια συναλλάγματος διέρρευσαν από την Κίνα τον Νοέμβριο, έναντι 11 δισεκατομμυρίων δολαρίων τον Οκτώβριο. Αυτές οι εκροές αναμένεται να αντιστραφούν όταν η οικονομία της Κίνας σταθεροποιηθεί το 2023, αλλά η ταχεία επιστροφή στο μέγεθος των εισροών που παρατηρήθηκε πριν από την πανδημία είναι απίθανη.

Βαθιά ζημιά έχει προκληθεί σε τμήματα της αλυσίδας εφοδιασμού της Κίνας. Το ξέσπασμα Covid, το οποίο ακολούθησαν διαμαρτυρίες, σε εργοστάσιο κατασκευής του iPhone 14 της Apple στην κεντρική Κίνα, καθυστέρησε τις παραγγελίες για το κινητό. Για τις ξένες εταιρείες, η κρίση ήταν η πρώτη φορά που η κεντρική πολιτική παρενέβη στη δέσμευση των τοπικών αξιωματούχων να διατηρήσουν τη λειτουργία των εργοστασίων. Πολλές εταιρείες είναι πλέον διατεθειμένες να πληρώσουν περισσότερα για την παραγωγή αλλού. Ας πάρουμε για παράδειγμα την διαδικασία κυκλοφορίας νέων προϊόντων, η οποία απαιτεί σχεδόν συνεχή ροή ερευνητών και επιστημόνων μεταξύ των κεντρικών γραφείων, συνήθως στη Δύση, και των εργοστασίων στην Κίνα. Τα χρόνια της Covid κατέστησαν αυτό το πήγαινε-έλα αδύνατο. Οι μηχανικοί σταμάτησαν να επισκέπτονται την Κίνα και λιγότερα νέα προϊόντα κυκλοφόρησαν στη χώρα. Οι πολυεθνικές εταιρείες αναγκάστηκαν, συχνά απρόθυμα, να ξεκινήσουν εργασίες αλλού.

Αλλά μετά από χρόνια μηδενικής Covid, τα αφεντικά έχουν γίνει πιο άνετα με την απομάκρυνση από την Κίνα. Οι εισερχόμενες επενδύσεις σε νέα εργοστάσια «greenfield» [χωρίς κανονιστικές ρυθμίσεις] έχουν πέσει κατακόρυφα (βλ. διάγραμμα 3). Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των εταιρειών που μετακινούνται εκτός Κίνας έχει αυξηθεί, λέει ο Άλεξ Μπράιαντ της συμβουλευτικής εφοδιαστικών αλυσίδων East West Associates. Οι περισσότερες από τις κινήσεις στις οποίες βοήθησε η εταιρεία του κ. Μπράιαντ τον περασμένο χρόνο ήταν εξωστρεφείς. Πιστεύει ότι η επαναλειτουργία της Κίνας είναι απίθανο να οδηγήσει σε άμεση ανατροπή προς την κατεύθυνση της υπάρχουσας κυκλοφορίας.

Χίλιες συναντήσεις

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αφυπνίζονται για τον κίνδυνο. Αξιωματούχοι και επιχειρηματίες από το Fujian, το Guangdong, το Sichuan, το Zhejiang και αλλού σχεδιάζουν ταξίδια στο εξωτερικό για να κερδίσουν πίσω τους επενδυτές, σύμφωνα με έκθεση των κρατικών μέσων ενημέρωσης. «Μια συνάντηση αξίζει όσο χίλια email», ανέφερε. Τον Δεκέμβριο, οι ηγέτες της Κίνας ανακοίνωσαν ότι επικεντρώνονται στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων, τονίζοντας ότι οι τοπικές κυβερνήσεις θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην εύρεση επενδυτών. Τέτοια γλώσσα δεν έχει χρησιμοποιηθεί σε συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου εδώ και πολλά χρόνια, σημειώνει ο Ρόμπιν Ζινγκ της τράπεζας Morgan Stanley. «Είναι σαφές ότι θέλουν να διατηρήσουν τη θέση τους στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού», τονίζει. Ωστόσο, η αποκατάσταση του χάους του 2022 θα απαιτήσει πάρα πολλές συναντήσεις.