Η δημογραφική παρακμή της Κίνας μπορεί να είναι ευλογία, και όχι καταστροφή

Επί δεκαετίες ξένες εταιρείες και επενδυτές συρρέουν στη Λαϊκή Δημοκρατία αναζητώντας φθηνό εργατικό δυναμικό, νέες αγορές και, ορισμένοι, χαλαρότερο καθεστώς προστασίας των εργαζομένων και του περιβάλλοντος. Καθώς η χώρα φαίνεται στα πρόθυρα του να χάσει τον τίτλο του πολυπληθέστερου κράτους στον κόσμο από την Ινδία, ορισμένοι καπιταλιστές αναρωτιούνται αν η επόμενη Κίνα θα είναι η Ινδία, ή η Ινδονησία ή το Μεξικό. Ωστόσο, η δημογραφική καταστροφή της Κίνας δεν είναι βέβαιη.

Ο πληθυσμός της χώρας συρρικνώθηκε κατά 850.000 πέρυσι και οι προβλέψεις των Ηνωμένων Εθνών προμηνύουν τώρα ότι θα χάσει 109 εκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το 2050. Ενώ οι περισσότερες κοινωνίες της Ανατολικής Ασίας γερνούν επίσης, τα μειούμενα ποσοστά γεννήσεων και γάμων στην Κίνα συνεπάγονται μια σιωπηρή ψήφο δυσπιστίας στο μέλλον – και κατηγορητήριο για επίσημες απόπειρες μικροδιαχείρισης του μεγέθους της οικογένειας.

Πριν από την πανδημία, το κύριο εθνικό συνταξιοδοτικό ταμείο προβλεπόταν ότι θα ήταν αφερέγγυο έως το 2035. Η ανεπαρκής επένδυση στο πλέγμα κοινωνικής ασφαλείας σημαίνει ότι τα κινέζικα ζευγάρια πρέπει να υποστηρίζουν παππούδες και απογόνους. Μια ανάλυση από την Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών της Σαγκάης έδειξε ότι οι οικογένειες χαμηλού εισοδήματος στην πόλη ξοδεύουν περισσότερα από τα δύο τρίτα του εισοδήματός τους για το μοναχοπαίδι τους. Η κοινωνική πίεση για έντονα εμφανή κατανάλωση και εργασία ατελείωτων ωρών στο γραφείο είναι αντίθετη με τις θυσίες που ενέχει η ανατροφή των παιδιών. Λίγα ζευγάρια της μεσαίας τάξης βλέπουν οικονομικό χώρο για ένα δεύτερο παιδί.

Ωστόσο, τεχνικά τίποτα δεν εμποδίζει αυτήν την αυταρχική κυβέρνηση, που επιβλέπει την πιο ισχυρή εξαγωγική «μηχανή» του κόσμου με τεράστια χρηματοοικονομικά αποθέματα και μερίδια σε κρατικές επιχειρήσεις που κατέχουν περίπου 30 τρισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία, να προσφέρει πιο δίκαιη κατανομή πλούτου και καλύτερες κοινωνικές υπηρεσίες. Η παραγωγικότητα ενός γηράσκοντος εργατικού δυναμικού μπορεί να αναβαθμιστεί με την αυτοματοποίηση και την τεχνητή νοημοσύνη. Η ενθάρρυνση της μετανάστευσης θα βοηθούσε επίσης.

Με λίγη προσπάθεια, το «παγκόσμιο εργοστάσιο» θα μπορέσει να διατηρήσει το πλεονέκτημά του έναντι των αναδυόμενων οικονομιών όπως η Ινδία, η οποία μοιράζεται πολλά από τα μειονεκτήματα της Κίνας σε σχέση με τη δικαιοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τους ελέγχους κεφαλαίων και τον προστατευτισμό, χωρίς να έχει την ποιότητα υποδομών, τις αλυσίδες εφοδιασμού ή τους θεσμούς πνευματικής ιδιοκτησίας. Το ακαθάριστο κατά κεφαλήν εισόδημα της Κίνας, ένα στατιστικό μέτρο που προτιμάται από εταιρείες όπως τα Starbucks και η Tesla, ξεπέρασε το Μεξικό το 2018 και υπερβαίνει κατά πέντε φορές αυτό της Ινδίας. Αυτές τις μέρες τα εταιρικά στελέχη είναι επιφυλακτικά στο κάλεσμα των σειρήνων για χαμηλό κόστος. δεν θέλουν να επαναλάβουν τα λάθη που έκαναν στην Κίνα.

Ο σεξισμός, η τσιγκουνιά και η αδεξιότητα είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια. Η απόφαση των υπαλλήλων το 2021 να θέσουν εκτός λειτουργίας τον τομέα των διαδικτυακών φροντιστηρίων βάση της υπόθεσης ότι αυτό θα μείωνε το κόστος της ανατροφής των παιδιών και ως εκ τούτου θα αύξανε τα μεγέθη των οικογενειών ήταν απλώς ανόητη. Οι αξιωματούχοι που καλούν νεαρά ζευγάρια να κάνουν παιδιά, απλώς μεγαλώνουν τη δυσαρέσκειά τους. Είναι δύσκολο να αυξηθούν τα ποσοστά γεννήσεων, αλλά η Γαλλία και η Σκανδιναβία δείχνουν ότι μπορεί να γίνει. Εάν η βουτιά του πληθυσμού του περασμένου έτους εμπνεύσει το Πεκίνο να βελτιώσει την πολιτική του, το δημογραφικό άγχος δεν χρειάζεται να προμηνύει οικονομική πτώση.

REUTERS BREAKINGVIEWS