ING: Η «επαναφορά» της Ελλάδας και μια… άβολη αλήθεια για τις κεντρικές τράπεζες

Μπορεί η ING να μην έχει προχωρήσει σε εκτίμηση για την πορεία της οικονομίας της Ελλάδας, μετά τις καταστροφές που υπέστη μια μεγάλη και παραγωγική περιοχή της τον Σεπτέμβριο, αλλά στο συνολικό σχόλιο της για τον Οκτώβριο, συνοψίζοντας τις προβλέψεις της για τις επιδόσεις των χωρών, βλέπει το ελληνικό ΑΕΠ μόλις στο +1,1% το τρίτο τρίμηνο του έτους. Δεδομένου ότι δύο μήνες από τρεις είναι η καρδιά του ελληνικού καλοκαιριού, με το μεγαλύτερο μέρος της τουριστικής συμβολής, η χαμηλή επίδοση προφανώς συνδέεται με ότι συνέβη στη Θεσσαλία, αν και κάποιο σχόλιο της απουσιάζει.

Άλλωστε, η επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το δ’ 3μηνο του 2023 είναι της τάξεως του 3%, υποδηλώνοντας ότι η ING βλέπει κάποια ομαλοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας, αν όχι επαναφορά. Για το 2024, βλέπει ένα αδύναμο πρώτο τρίμηνο, με τα υπόλοιπα τρία να κινούνται με ρυθμούς 1,5% – 1,7%.

Πώς θα σταματήσει η κατρακύλα των ομολόγων – Το «αντίδοτο» της Barclays

Μια άβολη αλήθεια για τις κεντρικές τράπεζες

Η πρόσφατη άνοδος των μακροπρόθεσμων επιτοκίων τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην ευρωζώνη δείχνει μια άβολη αλήθεια για τους κεντρικούς τραπεζίτες: μόλις οι χρηματοπιστωτικές αγορές αρχίσουν να πιστεύουν ότι οι μειώσεις των επιτοκίων δεν θα έρθουν σύντομα, οι κινήσεις της αγοράς θα μπορούσαν να ωθήσουν τις οικονομίες και τα επιτόκια πολιτικής σε πολύ δυσάρεστες κατευθύνσεις. Αυτό αναφέρει επίσης ο Carsten Brzeski, ο οποίος και υπογράφει την εν λόγω ανάλυση.

Τα πιο μακροπρόθεσμα επιτόκια είναι πλέον το «κλειδί»

Όπως εξηγεί ο Brzeski χρειάζεται λίγος χρόνος μέχρι τα υψηλότερα επιτόκια πολιτικής να βρουν τον δρόμο τους στην πραγματική οικονομία. Ορισμένοι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν συζητήσει ανοιχτά ότι αυτή τη φορά, η μετάδοση της νομισματικής πολιτικής είναι ταχύτερη και ισχυρότερη από ό,τι στο παρελθόν. Αυτό, ωστόσο, δεν μειώνει τις ενδείξεις ότι τα πιο μακροπρόθεσμα επιτόκια έχουν ακόμη ισχυρότερο αντίκτυπο στην οικονομία από τα επιτόκια πολιτικής. Σύμφωνα με καθιερωμένα μοντέλα, τουλάχιστον στην ευρωζώνη, η αύξηση των πιο μακροπρόθεσμων επιτοκίων έχει τέσσερις φορές ισχυρότερο αντίκτυπο στην ανάπτυξη από ό,τι μια ανάλογου μεγέθους αύξηση των επιτοκίων.

Επομένως, η εξέταση των κινήσεων των επιτοκίων τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην ευρωζώνη εξηγεί γιατί ο αρνητικός αντίκτυπος των ενεργειών των κεντρικών τραπεζών ήταν μέχρι στιγμής περιορισμένος. Στην ευρωζώνη, οι αυξήσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ κατά 450 μονάδες βάσης ώθησαν μόνο τις αποδόσεις των 10ετών γερμανικών ομολόγων κατά 150 μονάδες βάσης υψηλότερα, τουλάχιστον μέχρι τη συνεδρίαση της ΕΚΤ του Σεπτεμβρίου. Στις ΗΠΑ, η Fed αύξησε τα επιτόκια κατά 525 μονάδες βάσης, αυξάνοντας τις αποδόσεις των 10ετών ομολόγων των ΗΠΑ κατά 250 μονάδες βάσης, και πάλι μέχρι τη συνεδρίαση της Fed τον Σεπτέμβριο.

Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, οι αποδόσεις των ομολόγων στην ευρωζώνη και τις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά περίπου 50 μονάδες βάσης. Εάν τα τυπικά οικονομετρικά μοντέλα εξακολουθούν να δείχνουν κάτι, η πρόσφατη άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων από μόνη της θα έχει ήδη τον ίδιο αντίκτυπο στην οικονομική δραστηριότητα με τις μισές από τις μέχρι τώρα αυξήσεις των επιτοκίων πολιτικής, εξηγεί ο Brzeski.

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για την τελευταία αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων. Απλά σκεφτείτε την πρόσφατη αύξηση των τιμών του πετρελαίου και τους φόβους ότι ο πληθωρισμός μπορεί να είναι πιο επίμενος από ό,τι αναμενόταν. Αλλά σκεφτείτε επίσης τα νέα ζητήματα βιωσιμότητας του χρέους τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην ευρωζώνη. Τέλος, ρόλο έπαιξαν οι τεράστιες προσπάθειες των κεντρικών τραπεζών να μεταδώσουν το μήνυμα ότι τα επιτόκια θα είναι υψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα.

«Ξύπνησαν» οι αγορές

Με την πρώτη ματιά, οι κεντρικοί τραπεζίτες θα πρέπει να είναι χαρούμενοι κοιτάζοντας τις οθόνες τους όσον αφορά τα επιτόκια της αγοράς, σχολιάζει ο Brzeski. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές ξυπνούν επιτέλους με το σενάριο του «υψηλότερου για περισσότερο».

Αλλά κατά τον ίδιο, το βασικό σενάριο της ING, εξακολουθεί να είναι «υψηλό» και όχι «υψηλότερο» για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, καθώς αναμένει τουλάχιστον η Fed και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να έχουν ήδη φτάσει στην κορύφωση των επιτοκίων πολιτικής. Ωστόσο, κρίνοντας μόνο από τα επίσημα σχόλια, ο κίνδυνος περαιτέρω πρόσθετων αυξήσεων επιτοκίων παραμένει υψηλός. Ομολογουμένως, αυτός δεν είναι ο μακροπρόθεσμος τύπος κεντρικής τραπεζικής που διδάσκονται οι φοιτητές στο πανεπιστήμιο, παραδέχεται ο Brzeski.

Ωστόσο, κοιτάζοντας πιο προσεκτικά, οι κεντρικοί τραπεζίτες θα πρέπει να ανησυχούν περισσότερο ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές εξοικειώνονται επιτέλους με το σενάριο «υψηλού για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα». Η αύξηση των πιο μακροπρόθεσμων επιτοκίων έχει τη δυνατότητα να ωθήσει τόσο τις οικονομίες των ΗΠΑ όσο και τις οικονομίες της ευρωζώνης, όχι μόνο σε ύφεση αλλά και σε κρίση. Η ειρωνεία ενός τέτοιου σεναρίου θα ήταν ότι όσο περισσότερο πιστεύουν οι χρηματοπιστωτικές αγορές στο «υψηλό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα», τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες οι κεντρικές τράπεζες να μειώσουν πραγματικά τα επιτόκια.

Και αυτό θα είναι μια πολύ άβολη αλήθεια για τους κεντρικούς τραπεζίτες, καταλήγει ο Brzeski.