Κρασί: Λευκό, ροζέ ή κόκκινο; Η μάχη των… χρωμάτων

Σε δύσκολα μονοπάτια …πορεύεται το κόκκινο κρασί σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς τις δύο τελευταίες δεκαετίες τόσο η παραγωγή όσο και η κατανάλωση έχει στραφεί στα λευκά και ροζέ.

Στον κλάδο της οινοποιίας έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια σημαντικές αλλαγές, ενώ οι καταναλωτικές προτιμήσεις, οι οποίες επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες, αλλάζουν και διαμορφώνουν νέες συνθήκες στις αγορές. Χαρακτηριστικό είναι ότι τις τελευταίες δεκαετίες ο αμπελοοινικός τομέας σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει στραφεί στην παραγωγή και την κατανάλωση λευκών και ροζέ κρασιών, ενώ στα κόκκινα κρασιά παρατηρείται μείωση.

Κρασί: Μειωμένη παραγωγή και κατανάλωση την επόμενη 12ετία

Πού οφείλεται όμως αυτό; Μια επισκόπηση της εξέλιξης της παγκόσμιας παραγωγής και κατανάλωσης κρασιού ανά χρώμα κατά την περίοδο 2000-2021, έχει εκπονήσει το Τμήμα Στατιστικής του Διεθνούς Οργανισμού Αμπέλου και Οίνου (OIV), σύμφωνα με την οποία οι αυξομειώσεις στις παραγωγές, μπορεί να αποδοθεί κυρίως στις συνολικές αλλαγές στις προτιμήσεις των καταναλωτών.

Κόκκινο κρασί

Σημαντικό έδαφος φαίνεται ότι έχασε το κόκκινο κρασί την τελευταία 20ετία, καθώς η παγκόσμια προσφορά και ζήτηση έχει μειωθεί σημαντικά. Το 2021 η παραγωγή μειώθηκε κατά 25% συγκριτικά με το 2004, έτος που έφτασε στην κορύφωσή της. Η μείωση αυτή, σύμφωνα με την έκθεση, είναι αξιοσημείωτη καθώς στις αρχές του αιώνα, τα κόκκινα κρασιά αντιπροσώπευαν κατά μέσο όρο το 48% της συνολικής παραγωγής κρασιού, ενώ τα τελευταία χρόνια υποχώρησαν στο 43%.

Αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης κατά την περίοδο 2000-2021 παρατηρούνται σε όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες παραγωγής κόκκινου κρασιού, με πρώτες στη λίστα τη Γαλλία (η οποία στις μέρες μας παράγει 50% λιγότερο κόκκινο κρασί από ό,τι στις αρχές του αιώνα) και στην Ιταλία.

Οι μειώσεις αυτές φαίνεται ότι αντισταθμίζονται μόνο εν μέρει από μη ευρωπαϊκές χώρες παραγωγής, όπως η Χιλή, η Αργεντινή, η Αυστραλία, οι ΗΠΑ και η Νότια Αφρική, οι οποίες παρουσιάζουν θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης στην παραγωγή κόκκινου κρασιού. Μεταξύ των 10 κορυφαίων χωρών, με το υψηλότερο ποσοστό κόκκινου κρασιού στην εθνική τους παραγωγή κρασιού, οι εφτά είναι εκτός Ευρώπης.

Την ίδια στιγμή, η ζήτηση για κόκκινο κρασί τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει μειωθεί κυρίως σε μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές – ιδίως στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία, χώρες στις οποίες έχουν καταγραφεί ρυθμοί ανάπτυξης με αρνητικό πρόσημο από το 2000.

Αντίθετα, θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης τα τελευταία είκοσι χρόνια καταγράφονται στην Κίνα, τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και τη Βραζιλία. Οι έξι κορυφαίες χώρες, οι οποίες καταναλώνουν περισσότερο κόκκινο κρασί βρίσκονται εκτός Ευρώπης, ιδίως στη Νότια Αμερική και την Ανατολική Ασία.

Λευκό κρασί

Στον αντίποδα η ζήτηση και η προσφορά λευκού κρασιού σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν αυξηθεί από το 2000. Η παραγωγή λευκού κρασιού αυξήθηκε το 2021 κατά 13% από το χαμηλότερο επίπεδό της το 2002, ξεπερνώντας το κόκκινο κρασί από το 2013. Στις αρχές του αιώνα, το λευκό κρασί αντιπροσώπευε κατά μέσο όρο το 46% του παγκόσμιου συνόλου, ενώ τα τελευταία χρόνια το μερίδιο αυτό ανήλθε στο 49%. Μία από τις κύριες κινητήριες δυνάμεις πίσω από αυτή την αύξηση είναι η άνθηση του αφρώδους οίνου.

Οι κύριες χώρες που συνέβαλαν στην ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η Ιταλία (καθοδηγούμενη από την παγκόσμια επιτυχία της Prosecco), οι ΗΠΑ, η Νότια Αφρική και η Αυστραλία. Αντίθετα, ορισμένες άλλες μεγάλες χώρες παραγωγής λευκού κρασιού, όπως η Γαλλία και η Ισπανία (δεύτερη και τρίτη χώρα παραγωγής λευκού κρασιού σε παγκόσμιο επίπεδο, αντίστοιχα), καταγράφουν σταθερά νούμερα από τις αρχές του αιώνα.

Την ίδια στιγμή η αύξηση της ζήτησης για λευκό κρασί οφείλεται κυρίως σε τρεις σημαντικές αγορές αφρώδους οίνου: τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η άνοδος της κατανάλωσης σε αυτές τις χώρες, αντιστάθμισαν τη μείωση που καταγράφηκε σε μεγάλες οινοκαταναλωτικές χώρες, όπως η Γαλλία και η Ισπανία.

Ροζέ κρασί

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, το ροζέ κρασί έχει αυξηθεί σημαντικά τόσο από πλευράς ζήτησης όσο και προσφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο. Η παγκόσμια παραγωγή σημείωσε αύξηση κατά 25% μεταξύ 2001 και 2021. Στις αρχές του αιώνα, τα ροζέ κρασιά αντιπροσώπευαν μεταξύ 6 και 7% της παγκόσμιας παραγωγής, ενώ τα τελευταία χρόνια αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 8% κατά μέσο όρο.

Στην περίπτωση του ροζέ, οι χώρες του βορείου ημισφαιρίου, είναι αυτές που οδηγούν στην ανάπτυξη (ιδίως η Γαλλία), παρόλο που χώρες όπως η Χιλή και η Νότια Αφρική έχουν επίσης παρουσιάσει πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης τα τελευταία είκοσι χρόνια.

Όπως και στην περίπτωση των λευκών κρασιών, η ανάπτυξη της αγοράς ροζέ μπορεί να αποδοθεί κυρίως στην αύξηση της ζήτησης στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ. Η Γαλλία είναι μακράν η κύρια αγορά σε παγκόσμιο επίπεδο, αντιπροσωπεύοντας περισσότερο από το ένα τρίτο της παγκόσμιας ζήτησης.

Τι κρύβεται πίσω από τα χρώματα

Το κρασί, αιώνες τώρα αποτελεί σημείο αναφοράς για τις αγροτικές περιοχές σε όλες τις κοινωνίες στο κόσμο, δρώντας δυναμικά στην οικονομία, την ανάπτυξη, τον τουρισμό ακόμα και στην κουλτούρα των λαών που τις απαρτίζουν.

Με μια πρώτη ματιά η διαφοροποίηση των κρασιών, επικεντρώνεται στο χρώμα. Λευκό, κόκκινο, ροζέ. Όμως πίσω από κάθε χρώμα κρύβονται πολλοί παράγοντες. Το πιο σημαντικό είναι η ποικιλία που χρησιμοποιείται – κάθε είδος σταφυλιού παράγει κρασί με ξεχωριστή απόχρωση. Άλλοι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν το χρώμα του κρασιού περιλαμβάνουν τον βαθμό οξείδωσης (έκθεση σε οξυγόνο), τη διάρκεια παλαίωσης του κρασιού και το εάν έχει φιλτραριστεί ή όχι.

Διαφορετικές περιοχές παράγουν κρασί με διαφορετικά χαρακτηριστικά, και αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό του χρώματος του κρασιού. Για παράδειγμα, τα κρασιά από πιο ψυχρές περιοχές θα είναι συνήθως πιο ανοιχτόχρωμα, ενώ τα κρασιά από θερμότερες περιοχές τείνουν να είναι πιο σκούρα.