Big Four: Λάθη και σκάνδαλα οδηγούν σε επανεξέταση της διοικητικής δομής

Ελλείψεις στο μοντέλο διακυβέρνησης των τεσσάρων μεγάλων λογιστικών και συμβουλευτικών εταιρειών αποκάλυψε το τελευταίο διάστημα μια σειρά σκανδάλων και λανθασμένων βημάτων στρατηγικής, οδηγώντας σε επανεξέταση του τρόπου λογοδοσίας της διοίκησης.

Ασφαλιστικές: 6 στους 10 χρειάζονται συνταξιοδοτική αποταμίευση – Οι μισοί δεν μπορούν να την πληρώσουν

Οι εξελίξεις στην ΕΥ

Όπως αναφέρουν οι Financial Times, οι εταίροι της EY στις ΗΠΑ υπερψήφισαν πριν τα Χριστούγεννα την εισαγωγή ενός νέου συστήματος διακυβέρνησης που περιλαμβάνει ένα συμβούλιο για την εποπτεία της διοίκησης και την έγκριση της στρατηγικής, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα. Η ρύθμιση αυτή, που θα τεθεί σε ισχύ τον Ιούλιο, συμφωνήθηκε αφότου η σημερινή ομάδα διοίκησης της EY στις ΗΠΑ άσκησε βέτο σε ένα σχέδιο απόσχισης της παγκόσμιας συμβουλευτικής επιχείρησης της εταιρείας, προκαλώντας την οργή πολλών εταίρων.

Από την πλευρά της η αρμόδια αμερικανική ρυθμιστική αρχή έχει ξεκινήσει να επανεξετάζει την κουλτούρα των εταιρειών, για να εντοπίσει την αιτία της αύξησης του αριθμού των ελέγχων που δεν πληρούν τα ρυθμιστικά πρότυπα. Η επανεξέταση αυτή θα θέσει επίσης υπό έλεγχο την οργανωτική δομή των εταιρειών.

Η συζήτηση σχετικά με τη διακυβέρνηση των Big Four, οι οποίες απασχολούν συνολικά 1,5 εκατ. εργαζόμενους και ελέγχουν τις περισσότερες από τις μεγαλύτερες εισηγμένες εταιρείες σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει καθυστερήσει λόγω πολλών συναπτών ετών «μεθυστικής ανάπτυξης» σύμφωνα με τη Laura Empson, καθηγήτρια που ειδικεύεται στη διαχείριση των εταιρειών επαγγελματικών υπηρεσιών στο Bayes Business School του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.

«Η σημερινή διακυβέρνηση των Big Four περιλαμβάνει τις χειρότερες πτυχές της διακυβέρνησης των εταιρικών σχέσεων και τις χειρότερες πτυχές της εταιρικής διακυβέρνησης», λέει η ίδια.

Πώς λειτουργούν οι Big Four

Οι εταιρείες των Big Four λειτουργούν ως παγκόσμια δίκτυα εταιρειών τοπικής ιδιοκτησίας, γεγονός που τις καθιστά αρκετά διαφορετικές από τις πολυεθνικές εισηγμένες εταιρείες, όπου τα διοικητικά συμβούλια έχουν σημαντική επιρροή.

Συχνά η διοίκηση εποπτεύεται από ένα διοικητικό συμβούλιο που αποτελείται από μακροχρόνιους εταίρους από διαφορετικά τμήματα της εταιρείας, το οποίο έχει την ευθύνη του διορισμού του διευθύνοντος συμβούλου ή του ανώτερου εταίρου και κάποιο ρόλο στην έγκριση της στρατηγικής. Οι επικριτές επισημαίνουν ότι με αυτόν τον τρόπο ακόμη και οι μακροχρόνιοι εταίροι οφείλουν την εργασία τους εν όλω ή εν μέρει στον διευθύνοντα σύμβουλο.

Αυτό, όπως επισημαίνουν οι Financial Times, αποκαλύφθηκε στην καυστική έκθεση για την κουλτούρα της PwC στην Αυστραλία, όπου ένας εταίρος της PwC χρησιμοποίησε μυστικά που είχε συλλέξει εργαζόμενος ως σύμβουλος για την κυβέρνηση για να βοηθήσει στη δημιουργία υπηρεσιών φορολογικού σχεδιασμού για πολυεθνικές εταιρείες τεχνολογίας. Η έκθεση ανέφερε ότι η δομή διακυβέρνησης δημιούργησε μια ατμόσφαιρα «κλαμπ» που έδινε υπερβολική εξουσία στον διευθύνοντα σύμβουλο. Σε απάντηση, η PwC Australia δήλωσε ότι θα ενισχύσει το διοικητικό συμβούλιο που επιβλέπει τη διοίκηση και θα φέρει τουλάχιστον τρία ανεξάρτητα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, συμπεριλαμβανομένου ενός ως προέδρου.

Η ιδιομορφία της ΕΥ

Η EY αποτελεί εξαίρεση, καθώς δεν έχει διοικητικό συμβούλιο που να επιβλέπει την παγκόσμια διοίκησή της. Αυτό, σύμφωνα πάντα με τους Financial Times, οδήγησε στο ασυνήθιστο θέαμα του διευθύνοντος συμβούλου Carmine Di Sibio να παίζει ρόλο βασιλικού παράγοντα στον διορισμό του διαδόχου του, ο οποίος επιλέχθηκε από την 18μελή παγκόσμια εκτελεστική επιτροπή της EY τον Νοέμβριο. Το συμβούλιο διακυβέρνησης της EY επικύρωσε τον διορισμό, αλλά η ομάδα αποτελείται από 38 άτομα – πολύ δυσκίνητη για την ενεργό λήψη αποφάσεων, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες σε θέματα διακυβέρνησης. Ανώτερα στελέχη της EY έχουν επεξεργαστεί προτάσεις για τη μεταρρύθμιση της διακυβέρνησης.

Οι ΗΠΑ ήδη έχουν εγκρίνει τη δημιουργία ενός νέου διοικητικού συμβουλίου που θα επιλέγεται από εκλεγμένους εταίρους και θα έχει εξουσία πρόσληψης και απόλυσης του επικεφαλής της EY στις ΗΠΑ. Το τοπικό διοικητικό συμβούλιο θα μπορούσε τελικά να περιλαμβάνει μέλη εκτός της εταιρείας, σύμφωνα με πρόσωπο που γνωρίζει το σχέδιο.

Αποκλίνουσες απόψεις

Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές έχουν αποκλίνουσες απόψεις για το πώς θα πρέπει να διοικούνται οι Big Four. Στην Ευρώπη, ορισμένες χώρες έχουν επιβάλει τη δημιουργία εποπτικών συμβουλίων και τον διορισμό τουλάχιστον ορισμένων ανεξάρτητων μελών του διοικητικού συμβουλίου.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Συμβούλιο Χρηματοοικονομικής Αναφοράς συνέστησε για πρώτη φορά την εισαγωγή ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών εκτός της εταιρείας το 2010 για εταιρείες που ελέγχουν 20 ή περισσότερες εισηγμένες.

Ο πιο πρόσφατος κώδικας διακυβέρνησης των ελεγκτικών εταιρειών της ρυθμιστικής αρχής, ο οποίος λειτουργεί στη βάση «συμμόρφωση ή εξήγηση», συνιστά στις μεγαλύτερες εταιρείες να διαθέτουν τουλάχιστον τρία ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη που αποτελούν την πλειοψηφία σε ένα εποπτικό όργανο το οποίο επιβλέπει «θέματα δημοσίου συμφέροντος».

Οι Big Four καλούνται να αποκτήσουν ξεχωριστό ελεγκτικό συμβούλιο με πλειοψηφία μη εκτελεστικών στελεχών που θα επιβλέπει την ποιότητα του ελέγχου και τις δραστηριότητες των ελεγκτικών τους βραχιόνων.

ΗΠΑ και Κάτω Χώρες

Από την πλευρά τους, από το 2018 οι Κάτω Χώρες απαιτούν από τις εταιρείες που ελέγχουν οντότητες δημοσίου συμφέροντος να διαθέτουν ανεξάρτητο εποπτικό συμβούλιο για την εποπτεία των εσωτερικών τους δραστηριοτήτων.

Στις ΗΠΑ, το Συμβούλιο Λογιστικής Εποπτείας των Εταιρειών Δημοσίου Ενδιαφέροντος πρότεινε να απαιτείται από τις ελεγκτικές εταιρείες να διαθέτουν τουλάχιστον ένα πρόσωπο που δεν είναι εταίρος στο διοικητικό τους συμβούλιο ή σε άλλου είδους συμβουλευτικό όργανο. Παραδέχεται πάντως ότι οι Big Four πληρούν ήδη αυτά τα περιορισμένα κριτήρια.