Big 4: Αντιμέτωπες με τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην ιστορία τους

Μακριά από τα χρόνια της ταχύτατης επέκτασης, της εδραίωσης και του πλουτισμού, μια σειρά από δαπανηρά σκάνδαλα δεοντολογίας έχουν αναγκάσει τον ευρύτερο κλάδο της συμβουλευτικής να περικόπτει προϋπολογισμούς και χιλιάδες θέσεις εργασίας. Τελευταία, η McKinsey ανακοίνωσε μια σειρά από περικοπές, που ελπίζει ότι θα προστατέψουν τις αμοιβές των εταίρων της, όπως έχει αναφέρει στο παρελθόν το Bloomberg News, προκαλώντας φυσικά τη δυσαρέσκεια στελεχών της σε όλο τον κόσμο.

Ο κλάδος όμως έχει καταβάλει ήδη εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε πρόστιμα και διακανονισμούς και οι εκκλήσεις για μεγαλύτερη εποπτεία αυξάνονται. Οι κίνδυνοι για τη φήμη του κλάδου και η παγκόσμια οικονομική αβεβαιότητα ωθούν ορισμένες εταιρείες και κυβερνητικές υπηρεσίες να επανεξετάσουν την εξάρτησή τους από τον κλάδο.

EY: Λάθη και παραλείψεις σε ελέγχους της, οδηγούν σε αναδιάρθρωση στρατηγικής

Ο κλάδος όμως βάλλεται πανταχόθεν. Και νέες αποκαλύψεις συνεχίζουν να έρχονται. Πρόσφατα ο αυστραλιανός βραχίονας της PricewaterhouseCoopers (PwC) διέρρευσε εμπιστευτικά κυβερνητικά φορολογικά σχέδια σε πελάτες, συμπεριλαμβανομένης της Google της Alphabet Inc. Αυτόν τον μήνα, η Ernst & Young δήλωσε ότι θα προβεί σε αλλαγές στις επιχειρήσεις της στις ΗΠΑ, αφού οι ρυθμιστικές αρχές διαπίστωσαν επανειλημμένα ελαττώματα στους ελέγχους της.

Οι κολοσσοί

Κατά την τελευταία δεκαετία, η παροχή συμβουλών από το αμερικανικό Πεντάγωνο, την αυστραλέζικη κυβέρνηση έως την κινεζική Ping An Insurance (Group) Co., έχει αποδειχθεί εξαιρετικά επικερδής. Υπό την ηγεσία της McKinsey, της Boston Consulting Group και της Bain & Co., ο κλάδος των συμβούλων γνώρισε μεγάλη άνθηση. Δεν είναι τυχαίο ότι τα έσοδα αναμένεται να δουν άνοδο κατά 8% φέτος σε σχεδόν 94 δισεκατομμύρια δολάρια μόνο στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της εταιρείας ερευνών Source Global Research. Τα ετήσια έσοδα της McKinsey εκτιμάται ότι θα αυξηθούν σε υψηλό μονοψήφιο ποσοστό και να φτάσουν περίπου τα 16 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023.

Οι τέσσερις μεγάλες λογιστικές εταιρείες – PwC, EY, Deloitte και KPMG – έχουν επίσης επωφεληθεί από το συμβουλευτικό έργο. Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες της PwC κατέγραψαν έσοδα ύψους 22,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατά το έτος που έληξε στις 30 Ιουνίου, ενώ οι φορολογικές και νομικές εργασίες απέφεραν περίπου το μισό ποσό. Η πανδημία εκτίναξε τη ζήτηση, καθώς οι εταιρείες αναζητούσαν καθοδήγηση σε θέματα όπως η απομακρυσμένη εργασία και η διακοπή της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ως αποτέλεσμα, οι προσλήψεις αυξήθηκαν εκρηκτικά. Ο αριθμός των 45.000 υπαλλήλων της McKinsey αυξήθηκε σε σχέση με τις 28.000 πριν από πέντε χρόνια.

Οι κυρίαρχες εταιρείες «σίγουρα πραγματοποίησαν υπερβολικές προσλήψεις το 2021 και στις αρχές του 2022, λόγω της εξαιρετικά υψηλής ζήτησης για συμβουλευτικές υπηρεσίες», δήλωσε η Fiona Czerniawska, διευθύνουσα σύμβουλος της Source Global Research. Η McKinsey έχει περίπου 750 ανώτερους εταίρους, αριθμός που έχει διογκωθεί τα τελευταία χρόνια – συνολικά οι εταίροι αγγίζουν τους 3.000.

Σκάνδαλα και απολύσεις

Καθώς το πανδημικό κύμα έχει μειωθεί, οι απολύσεις σε ολόκληρο τον κλάδο κινούνται… αντιστρόφως ανάλογα. Η PwC και η EY συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων εταιρειών που απολύουν συλλογικά χιλιάδες υπαλλήλους. Ακόμα και η McKinsey ξεκίνησε έναν σπάνιο γύρο απολύσεων στις αρχές του έτους, με σχέδια περικοπής περίπου 1.400 θέσεων, στο πλαίσιο του «Project Magnolia» όπως ονομάζεται, ως ένας τρόπος προστασίας των αποζημιώσεων για τις ελίτ τάξεις.

«Συνεχίζουμε να κάνουμε δυναμικές προσλήψεις και τα ποσοστά αποχώρησης βρίσκονται κοντά σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα», δήλωσε ο DJ Carella εκπρόσωπος Τύπου της McKinsey, προσθέτοντας ότι η εταιρεία έλαβε περισσότερες από ένα εκατομμύριο αιτήσεις για θέσεις εργασίας μόνο φέτος.

Ορισμένες άλλες εταιρείες παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών θα μειώσουν τις αμοιβές των μελών της γενικής τους εταιρίας. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι εταίροι της PwC θα δουν την αποζημίωσή τους να πέφτει κάτω από 1 εκατ. λίρες (1,27 εκατ. δολάρια) φέτος, μετά από μείωση των κερδών.

Εν τω μεταξύ, η ευρύτερη συνεργασία της ΕΥ στο Ηνωμένο Βασίλειο είδε το μερίδιο των κερδών της να μειώνεται για πρώτη φορά μετά από τρία χρόνια. Οι εταίροι έλαβαν κατά μέσο όρο 761.000 λίρες πέρυσι, σε σύγκριση με 803.000 λίρες το προηγούμενο έτος. Η εταιρεία μείωσε επίσης την αύξηση των μισθών και των μπόνους της κατά λίγο λιγότερο από το ένα τρίτο σε 155 εκατομμύρια λίρες.

Wild wild West

Οι επιχειρήσεις παροχής συμβουλών και ελέγχου δέχονται εδώ και καιρό πολλές επικρίσεις, διαφορετικές από τις καταγγελίες για τις υπέρογκες τιμές τους που μετρούν δεκαετίες. Μια σειρά από ηθικές αποτυχίες υψηλού προφίλ έχουν αλλάξει τη συζήτηση. Τώρα, οι ακτιβιστές ζητούν περισσότερη ρύθμιση και διαφάνεια, ενώ ορισμένοι προτείνουν πως ήρθε η στιγμή οι εταιρείες που προσφέρουν ελεγκτικές και φορολογικές υπηρεσίες παράλληλα με τις συμβουλευτικές, να διαλυθούν εντελώς.

Σε εξέλιξη εξάλλου βρίσκεται ποινική έρευνα για τη διαρροή από την PwC Australia εμπιστευτικών κυβερνητικών φορολογικών σχεδίων. «Αποτελεί μια μοναδική περίπτωση στα παγκόσμια χρονικά», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Allan Fels, πρώην πρόεδρος της Αυστραλιανής Επιτροπής Ανταγωνισμού και Καταναλωτών. «Πρέπει να υπάρξει ένα σύνολο απαιτήσεων γνωστοποίησης για την επίλυση συγκρούσεων συμφερόντων και άλλων ηθικών ζητημάτων».

Οι Αυστραλοί νομοθέτες ανακοίνωσαν ότι σχεδιάζουν να ενισχύσουν την εξουσία των ρυθμιστικών αρχών και να αυξήσουν τα πρόστιμα για τους συμβούλους και τις επιχειρήσεις που «προωθούν συστήματα φορολογικής εκμετάλλευσης» σε περισσότερα από 511,2 εκατομμύρια δολάρια.

«Η PwC άνοιξε την πόρτα», δήλωσε η Αυστραλή γερουσιαστής Deborah O’Neill, η οποία έπαιξε βασικό ρόλο στην σχετική κοινοβουλευτική έρευνα. «Βρεθήκαμε μπροστά στην αποκάλυψη ενός συνόλου εξωφρενικών πρακτικών».

Εν τω μεταξύ, η γερμανική επιχείρηση της ΕΥ υπέστη διετή απαγόρευση αποδοχής νέων μεγάλων ελεγκτικών εντολών, αφού απέτυχε να αποκαλύψει απάτη στην Wirecard AG. Και οι ρυθμιστικές αρχές στις ΗΠΑ ανακάλυψαν ελαττώματα σχεδόν στους μισούς από τους 2022 ελέγχους της ΕΥ πάνω σε μια σειρά δειγματοληπτικών ελέγχων – σημαντική επιδείνωση σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα.

Η McKinsey έχει καταβάλει περίπου 640 εκατ. δολάρια για την επίλυση εν εξελίξει αγωγών σχετικά με τη συμβουλευτική της Purdue Pharma LP για τις πωλήσεις οπιοειδών – εργασία που έκανε ενώ ταυτόχρονα συμβούλευε την αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων – και είναι έτοιμη να καταβάλει άλλα 230 εκατ. δολάρια. Το υποκατάστημά της στη Νότια Αφρική έχει εμπλακεί σε σκάνδαλο διαφθοράς της κυβέρνησης και η εταιρεία αντιμετώπισε έντονη κριτική επειδή άργησε πολύ να διακόψει τους δεσμούς της με τη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Ορισμένα από αυτά τα σκάνδαλα έχουν αναζωπυρώσει τη συζήτηση σχετικά με ένα επιχειρηματικό μοντέλο που εξαρτάται από τους εταίρους που αποκτούν τεχνογνωσία από τη συνεργασία με έναν πελάτη και εφαρμόζουν αυτές τις ανακαλύψεις στον επόμενο. Άλλα αναδεικνύουν πόσο περιορισμένη είναι η εποπτεία ενός κλάδου που απασχολεί 6 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.

Περί ελέγχου ο λόγος

Στις ΗΠΑ, οι Big Four δεν μπορούν να παρέχουν τόσο ελεγκτικές όσο και συμβουλευτικές υπηρεσίες στον ίδιο πελάτη και οι εταιρείες πρέπει να πληρούν τα πρότυπα ελέγχου. Αλλά οι περισσότερες εταιρείες παροχής συμβουλών δεν είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο και δεν διαθέτουν άδειες τραπεζικής ή διαχείρισης χρημάτων. Η εποπτεία των συμβουλευτικών υπηρεσιών παρέχεται σε μεγάλο βαθμό από οργανισμούς επαγγελματικών προτύπων και όχι από κυβερνητικές υπηρεσίες.

Το μοντέλο συνεργασίας μπορεί επίσης να καταστήσει δύσκολη την εκτέλεση δύσκολων αποφάσεων σχετικά με επικίνδυνους πελάτες ή την επιβολή ελέγχων. Τον Απρίλιο, η EY αναγκάστηκε να απορρίψει έναν προτεινόμενο διαχωρισμό των ελεγκτικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών της, αφού δεν κατάφερε να κερδίσει την έγκριση των περισσότερων από 13.000 εταίρων της σε ψηφοφορίες ανά χώρα.

Η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης εκτρέπει επίσης ορισμένους προϋπολογισμούς προς εξειδικευμένες εταιρείες συμβούλων, αν και οι μονάδες που επικεντρώνονται στην τεχνητή νοημοσύνη, όπως η QuantumBlack της McKinsey, αναπτύσσονται επίσης με ταχείς ρυθμούς. Υπάρχει επίσης ανησυχία ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι σύντομα σε θέση να κάνει «αυτό που έκαναν προηγουμένως οι νεαροί σύμβουλοι», επισήμανε ο Nick Lovegrove, καθηγητής στη Σχολή Επιχειρήσεων McDonough του Πανεπιστημίου Georgetown και πρώην ανώτερος συνεργάτης της McKinsey. Η PwC εφαρμόζει ήδη ένα σύστημα που τροφοδοτείται από το OpenAI και έχει ως στόχο να προσφέρει συμβουλές που δημιουργούνται με τεχνητή νοημοσύνη.

Ορισμένες από τις εταιρείες παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών προσπαθούν να ενισχύσουν την εικόνα τους. Σε ανοικτή επιστολή του τον Σεπτέμβριο, ο διευθύνων σύμβουλος της PwC Australia, Kevin Burrowes, δήλωσε ότι «λυπάται βαθύτατα» για τη συμπεριφορά που παρέμενε ανεξέλεγκτη για «πολλά χρόνια». Ο πρόεδρος της EY στο Ηνωμένο Βασίλειο Hywel Ball παραδέχθηκε τον Οκτώβριο ότι η κυβερνητική νομοθεσία θα βοηθήσει στην αναμόρφωση του κλάδου των ελεγκτών. Και η McKinsey έχει δαπανήσει σχεδόν 700 εκατομμύρια δολάρια για την ενίσχυση των λειτουργιών κινδύνου και νομικής συμμόρφωσης τα τελευταία πέντε χρόνια, ενώ έχει ενισχύσει και το τμήμα δεοντολογίας της.

«Ως επί το πλείστον, με τη συμβουλευτική δεν υπάρχουν πιστοποιήσεις, δεν υπάρχουν άδειες – είναι ένα είδος νοοτροπίας της… Άγριας Δύσης», εξήγησε ο Tom Rodenhauser, διευθύνων σύμβουλος της Kennedy Research Reports, η οποία παρακολουθεί τις εταιρείες συμβούλων. «Η μόνη φορά που έχουν πρόβλημα, είναι όταν τους πιάνουν».