ΕΚΤ: Οι αποφάσεις της λύνουν το γόρδιο δεσμό επιτοκίων – πληθωρισμού – στασιμότητας για την Ευρώπη [γραφήματα]

Μια δύσκολη εξίσωση καλούνται οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι να λύσουν τους επόμενους μήνες, με τις εκλογές για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο να δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο τη λύση της στασιμότητας στην οποία βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας. Τα ιστορικά υψηλά των επιτοκίων, ο επίμονος δομικός πληθωρισμός περίπου μιας ποσοστιαίας μονάδας πάνω από τον στόχο, αλλά και μια υποτονική οικονομική δραστηριότητα, καθιστά τη λύση της εξίσωσης ένα δύσκολο εγχείρημα μεταξύ των αντίθετων απόψεων που κυριαρχούν στο ίδρυμα της Φρανκφούρτης, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Στουρνάρας στο Bloomberg: Η ΕΚΤ πρέπει να μειώσει τα επιτόκια δύο φορές πριν από τον Αύγουστο

Η οικονομική δραστηριότητα τόσο στη ζώνη του ευρώ όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε στασιμότητα το τελευταίο τρίμηνο του 2023, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία. Αλλά οι διαφορές είναι τεράστιες. Η Δανία προηγήθηκε με αξιοσημείωτη αύξηση του ΑΕΠ 2,0%, ακολουθούμενη από την Κροατία με 1,3% και τη Σλοβενία με 1,1%. Από την άλλη πλευρά, η Ιρλανδία σημείωσε τη σημαντικότερη πτώση στο -3,4%, ακολουθούμενη από την Εσθονία και τη Φινλανδία, και οι δύο στο -0,7%.

Την ίδια ώρα, ο πληθωρισμός δείχνει καλύτερα σημάδια προς τον στόχο το επόμενο έτος, καθώς οι προοπτικές ανάπτυξης της ΕΕ παραπαίουν. Οι επικαιροποιημένες προβλέψεις του προσωπικού της ΕΚΤ προβλέπουν τώρα ότι ο πληθωρισμός θα είναι κατά μέσο όρο 2,3% το 2024, από 2,7% στην προηγούμενη εκτίμηση, 2,0% το 2025 και 1,9% το 2026. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΚΤ, ο πληθωρισμός αναμένεται όχι μόνο να φτάσει τον στόχο του 2% το επόμενο έτος, αλλά και να μειωθεί ελαφρώς κάτω από αυτό το όριο το 2026.

Την ίδια ώρα, οι προβλέψεις για την ανάπτυξη για τη ζώνη του ευρώ αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω από 0,8% σε 0,6% για το 2024, με την οικονομική δραστηριότητα να προβλέπεται να παραμείνει υποτονική βραχυπρόθεσμα. Ωστόσο, αναμένεται μέτρια ανάκαμψη με ανάπτυξη να φθάσει στο 1,5% το 2025 και στο 1,6% το 2026.

Πότε θα αρχίσει η ΕΚΤ να μειώνει τα επιτόκια;

Οι προσδοκίες της αγοράς, όπως αντανακλώνται στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης βραχυπρόθεσμων επιτοκίων, υποδηλώνουν πιθανή μείωση των επιτοκίων κατά 110 μονάδες βάσης μέχρι το τέλος του έτους, υποδηλώνοντας έτσι την πιθανότητα τέσσερις μειώσεων των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης, ίσως και λίγο παραπάνω σε μία τουλάχιστον συνεδρίαση.

Σύμφωνα με τον οικονομολόγο της Bank of America, Ruben Segura-Cayuela, η ΕΚΤ προσβλέπει σε μια πρώτη περικοπή τον Ιούνιο. “Χρειάζεται περισσότερη εμπιστοσύνη στα δεδομένα για να λάβουν την απόφαση. Πιθανότατα θα έχουν ελάχιστα νέα δεδομένα κατά τη συνεδρίαση του Απριλίου, αλλά πολύ περισσότερα τον Ιούνιο. Το μήνυμα είναι δυνατό και ξεκάθαρο, ο Ιούνιος είναι ο μήνας της πρώτης αλλαγής”, εκτίμησε ο Segura-Cayuela.

Ωστόσο, ο ίδιος τόνισε επίσης τον κίνδυνο επιτάχυνσης του πληθωρισμού λόγω του εορτασμού του Πάσχα. Πιστεύει ότι η περίοδος του Πάσχα που αρχίζει από τα τέλη Μαρτίου ενδέχεται να δημιουργήσει πολυπλοκότητα στην ακριβή μέτρηση του υποκείμενου πληθωρισμού και, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ενδέχεται να υπάρχει μια αντίληψη για επίμονο πληθωρισμό στις υπηρεσίες. Κατά συνέπεια, τα στοιχεία για τον πληθωρισμό του Μαΐου θα μπορούσαν να προσφέρουν μια σαφέστερη εικόνα των τάσεων του πληθωρισμού.

Η Bank of America προβλέπει ότι η ΕΚΤ θα εφαρμόσει τριμηνιαίες μειώσεις επιτοκίων μετά τον Ιούνιο, με ταχύτερο ρυθμό που οδηγεί σε επιτόκιο 2% έως τα μέσα του 2025, καθώς ο πυρήνας αποπληθωρισμού θα ξεπεράσει τις αρχικές προσδοκίες της ΕΚΤ.

Όλα δείχνουν τον Ιούνιο…

Από τη μεριά της, η ING, αναδεικνύει τη θέση των αξιωματούχων της ΕΚΤ, καθώς όλο και περισσότεροι υποστηρίζουν τις προσδοκίες για μειώσεις επιτοκίων τον Ιούνιο. Ο Γιάννης Στουρνάρας της Τράπεζας της Ελλάδος, έφτασε στο σημείο να εκτιμήσει δύο μειώσεις επιτοκίων μέχρι τον Ιούλιο, ενώ το “γεράκι” Klaas Knot πιστεύει ότι ο Ιούνιος μπορεί να είναι η κατάλληλη στιγμή, αλλά βλέπει την αύξηση των μισθών ως πηγή αβεβαιότητας. Οι αγορές συγκλίνουν επίσης προς τον Ιούνιο με μια πιθανότητα μείωσης των επιτοκίων σχεδόν κατά 90% να έχει τιμολογηθεί. Ταυτόχρονα όμως, η ING τονίζει ότι τα επιτόκια του ευρώ παραμένουν ευαίσθητα στη χρονική στιγμή της πρώτης μείωσης των επιτοκίων, κάτι που φαίνεται να αποτελεί αντικείμενο περισσότερης συζήτησης.

Το ίδιο εκτιμά και η Societe Generale, βλέποντας επίσης τον Ιούνιο ως τον πρώτο μήνα της μείωσης. Παρόλα αυτά επισημαίνει ότι “ενώ ο χρόνος της πρώτης μείωσης των επιτοκίων θα μπορούσε να παραμείνει άγνωστος, η έναρξη των μειώσεων επιτοκίων έχει νόημα σε μια οικονομία όπου κυριαρχούν οι καθοδικοί κίνδυνοι για την ανάπτυξη. Αυτό είναι πιο ξεκάθαρο στην περίπτωση της Ευρώπης από τις ΗΠΑ.

Επιπλέον, ενώ ο πληθωρισμός θα μπορούσε να είναι πιο επίμονος από το αναμενόμενο, πιστεύουμε ότι απέχουμε πολύ από την αναζωπύρωση του πληθωρισμού από την πλευρά της ζήτησης”, αναφέρει η Societe Generale. Το πιο σημαντικό είναι ότι οι πρόσφατες ομιλίες των μελών του κυβερνητικού συμβουλίου φαίνεται να συγκλίνουν όλες στην αρχή του Ιουνίου, ακόμη και από το στρατόπεδο των “γερακιών”

Μια αργή έναρξη των μειώσεων των επιτοκίων φαίνεται εύλογος συμβιβασμός στο διοικητικό συμβούλιο, συνεπής με τις ανησυχίες μετάβασης από τον πληθωρισμό στην ανάπτυξη και πώς να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει μια στάσιμη Γερμανία και τους διαφαινόμενους γεωπολιτικούς κινδύνους, αναφέρει η Societe Generale.

Στο ίδιο στρατόπεδο περί Ιουνίου βρίσκονται επίσης και οι αναλυτές της Barclays και της Goldman Sachs, αν και μέχρι πρότινος είχαν εκτιμήσει την πρώτη μείωση να έρχεται τον Απρίλιο. Επίσης, ο Martin Wolburg, οικονομολόγος στην ιταλική Generali Investments, εξηγεί με τη σειρά του τις νέες εκτιμήσεις ότι η ΕΚΤ θα θέλει «να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο να κάνει λάθος μετά από μια ανοδική έκπληξη του πληθωρισμού».

Το “κλειδί” των μισθών

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ έχουν δηλώσει σε κάθε τόνο την ανησυχία τους ότι η ταχεία αύξηση των μισθών μπορεί να διατηρήσει τις τιμές υψηλά, ειδικά στον τομέα των υπηρεσιών έντασης εργασίας, ο οποίος είναι ιδιαίτερα σημαντικός καθώς αντιπροσωπεύει το 45% όλων των τιμών που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του πληθωρισμού.

Οι ετήσιες αυξήσεις στους συλλογικά διαπραγματευόμενους μισθούς, που καλύπτουν την πλειοψηφία των εργαζομένων της ευρωζώνης, επιβραδύνθηκαν από το υψηλό ρεκόρ του 4,7% το τρίτο τρίμηνο σε 4,5% το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους. Αλλά αυτό εξακολουθεί να είναι πολύ πάνω από το επίπεδο του 3% τοις εκατό που η ΕΚΤ λέει ότι είναι απαραίτητο για να πετύχει ο πληθωρισμός τον στόχο του 2%.

Η ισχύς της αγοράς εργασίας της περιοχής, με την ανεργία να παραμένει σε ιστορικό χαμηλό του 6,4% τον Ιανουάριο, είναι καθοριστικός παράγοντας πίσω από την υπομονετική προσέγγιση της ΕΚΤ για χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, εκτιμούν οι αναλυτές. «Το κλειδί για όλα αυτά είναι η συνεχής ανθεκτικότητα στην αγορά εργασίας», δήλωσε η Katharine Neiss, επικεφαλής οικονομολόγος στην επενδυτική PGIM Fixed Income.

Ορισμένοι ευρωπαίοι πολιτικοί, ωστόσο, ήδη ζητούν από την ΕΚΤ να κάνει περισσότερα για να στηρίξει την ταλαιπωρημένη οικονομία της ευρωζώνης, η οποία πιέστηκε σταδιακά  και παρέμεινε στάσιμη για μεγάλο μέρος του περασμένου έτους.

«Οι συνθήκες υπάρχουν τώρα για μια μείωση», υποστήριξε η Annalisa Piazza, αναλύτρια έρευνας σταθερού εισοδήματος στην MFS Investment Management. «Αλλά αναμένω ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να τονίζει την ανάγκη να δούμε περισσότερα στοιχεία για τους μισθούς».