Ρωσικό φυσικό αέριο: Κινδυνεύει η Ελλάδα μετά τη διακοπή του;

Το ρωσικό φυσικό αέριο έρχεται εκ νέου στο προσκήνιο.

«Χωρίς το ρωσικό φυσικό αέριο μπορεί η Ελλάδα να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες»; Είναι το κύριο ερώτημα που κυριαρχεί μετά τις χθεσινές εξελίξεις ανάμεσα σε Μόσχα και Κίεβο.

Η διακοπή διέλευσης του από το σύστημα των αγωγών μεταφοράς της Ουκρανίας ξυπνά τις μνήμες της ενεργειακής κρίσης όταν η Μόσχα αποφάσιζε να κλείσει τις στρόφιγγες των αγωγών για το ρωσικό φυσικό αέριο που καταναλώνει η Ευρώπη.

Ρωσικό αέριο: Τέλος εποχής για την Ευρώπη – «Μεγάλη ήττα της Μόσχας», δηλώνει ο Ζελένσκι

Στην Ευρώπη θα λείψουν 15 δισ. κυβικά μέτρα σε ρωσικό αέριο, που μεταφέρονται μέσα από το σύστημα των αγωγών της Ουκρανίας, αλλά όπως διαβεβαιώνουν οι Βρυξέλλες, η Ε.Ε. είναι έτοιμη να καλύψει τις ανάγκες της

Η εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο

Η Ευρώπη καταναλώνει 330 δισ. κυβικά μέτρα σε φυσικό αέριο κάθε χρόνο.

Από τις ποσότητες αυτές τα 15 δισ. κυβικά μέτρα είναι ρωσικής προέλευσης που έρχεται σε χώρες της κεντρικής Ευρώπης και των Βαλκανίων μέσω των αγωγών που διασχίζουν την Ουκρανία.

Το Κίεβο διέκοψε τη διέλευση του αερίου της Gazprom. Τη σχετική απόφαση ενεργοποίησε χθες το πρωί της Πρωτοχρονιάς καθώς δεν ανανέωσε τη σχετική συμφωνία με τη Ρωσία.

Άρα στην Ευρώπη θα λείψουν τα 15 δισ. κυβικά μέτρα σε ρωσικό φυσικό αέριο. Ωστόσο, όπως διαβεβαιώνουν οι Βρυξέλλες, η Ε.Ε. είναι έτοιμη να καλύψει τις ανάγκες της.

Ο εφοδιασμός της Ελλάδας με ρωσικό φυσικό αέριο γίνεται από τον αγωγό TurkStream που διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα, περνάει την Τουρκία για να καταλήξει στη Βουλγαρία και από εκεί το καύσιμο φτάνει στην Ελλάδα μέσω του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου

Το ρωσικό φυσικό αέριο μέσω του TurkStream

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η Ελλάδα επηρεάζεται από αυτήν την εξέλιξη.

Αν δηλαδή, το ρωσικό φυσικό αέριο που καταναλώνει αφενός φτάνει στη χώρα μας μέσω του δικτύου των αγωγών που βρίσκονται στην ουκρανική επικράτεια και αν αφετέρου συνολικά είναι εξαρτημένη ενεργειακά από την Gazprom. Και αν τελικά παραμένει ενεργειακά ασφαλής.

H Ελλάδα είναι από τις χώρες με τις περισσότερες διαφοροποιημένες πηγές ενεργειακού εφοδιασμού. Ο εφοδιασμός της με ρωσικό φυσικό αέριο γίνεται από τον αγωγό TurkStream που διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα, περνάει την Τουρκία για να καταλήξει στη Βουλγαρία και από εκεί το καύσιμο φτάνει στην Ελλάδα, μέσω του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου από το σημείο εισόδου στο Σιδηρόκαστρο.

Ο σταθμός LNG στη Ρεβυθούσα

Πέραν αυτού του αγωγού, μικρότερες ποσότητες παραλαμβάνει και από τον αγωγό TAP, ο οποίος φέρνει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, ενώ σε κύρια πηγή εφοδιασμού έχει αναδειχτεί ο τερματικός σταθμός LNG στη Ρεβυθούσα.

Ο τερματικός σταθμός LNG στη Ρεβυθούσα

Μάλιστα ο τερματικός σταθμός LNG της Ρεβυθούσας εφοδιάζει και βαλκανικές χώρες στις οποίες η Μόσχα έχει κλείσει τις βάνες των αγωγών που φτάνουν μέσω Ουκρανίας από τον καιρό μάλιστα της κήρυξης του πολέμου. Το φυσικό αέριο που φτάνει στην βαλκανική αγορά μέσω Ελλάδας μεταφέρεται μέσω του αγωγού IGB (ελληνοβουλγαρικός) αλλά και από το σημείο του Σιδηροκάστρου.

Πέραν του τερματικού σταθμού LNG στη Ρεβυθούσα τη χρονιά που μας πέρασε, ξεκίνησε τη λειτουργία του και το FSRU Αλεξανδρούπολης, το οποίο επίσης υποδέχεται ποσότητες LNG και στη συνέχει γίνεται η αεριοποίηση του για να μεταφερθεί μέσω του IGB στη βαλκανική αγορά.

Το FSRU Αλεξανδρούπολης

Ως προς το βαθμό εξάρτησης της χώρας από το ρωσικό φυσικό αέριο στο ενδεκάμηνο έφτασε να αποτελεί το 56,9% των συνολικών ποσοτήτων του ορυκτού καυσίμου που εισάγονται και καταναλώνονται στην ελληνική αγορά.

Άρα ο βαθμός εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο είναι υψηλός αν και στην εποχή της ενεργειακής κρίσης η χώρα μας κατάφερε και είχε περιορίσει σημαντικά τις εισαγωγές του.

Σημαντικό εφόδιο για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας μας αποτελούν οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας οι οποίες καταλαμβάνουν το 55% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Η χώρα μας, όμως, έχει κι άλλο ένα σημαντικό εφόδιο που θωρακίζει την ενεργειακή ασφάλεια της.

Πρόκειται για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Παράγουν το 55% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις.

Ο βαθμός διείσδυσης τους τα τελευταία χρόνια ήταν σημαντικός με αποτέλεσμα συνολικά να έχει περιορίσει την εξάρτηση από το φυσικό αέριο.

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας έχει προσφύγει στη διαιτησία για τη σύμβαση προμήθειας που έχει με την Gazprom

Η διαιτησία ΔΕΠΑ Εμπορίας – Gazprom

Από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς σε ρωσικό φυσικό αέριο είναι οι ΔΕΠΑ Εμπορίας και η Metlen.

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας έχει προσφύγει στη διαιτησία για τη σύμβαση προμήθειας σε ρωσικό φυσικό αέριο που διατηρεί με την Gazprom.

Η απόφαση εκτιμάται ότι θα εκδοθεί προς το δεύτερο εξάμηνο του 2025, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει απαραίτητα και την διακοπή των όποιων συναλλαγών μεταξύ των δύο εταιρειών.

Με δεδομένο ότι ο μεγαλύτερος καταναλωτής σε φυσικό αέριο είναι οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, περίπου τα 3 δισ. κυβικά μέτρα από τα 5 δισ. που εισάγει συνολικά η Ελλάδα κατευθύνονται στα εργοστάσια φυσικού αερίου, οι αυξήσεις επηρεάζουν τις τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα

Οι τιμές στο ρεύμα και το φυσικό αέριο

Η μόνη επίπτωση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα από τις τελευταίες εξελίξεις με το ρωσικό φυσικό αέριο είναι οι τιμές.

Η ανησυχία των αγορών για την όποια έκβαση της διένεξης Μόσχας – Κιέβου, οδήγησε σε ράλι της τιμής του TTF με αποτέλεσμα να ανέβει στα 49 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.

Με δεδομένο ότι ο μεγαλύτερος καταναλωτής σε φυσικό αέριο είναι οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, περίπου τα 3 δισ. κυβικά μέτρα από τα 5 δισ. που εισάγει συνολικά η Ελλάδα κατευθύνονται στα εργοστάσια φυσικού αερίου, οι αυξήσεις επηρεάζουν τις τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα.

Οι επιπτώσεις θα ήταν σημαντικότερες αν δεν υπήρχαν οι ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα και φυσικά θα ήταν ηπιότερες αν είχαν αναπτυχθεί και τα συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά πάρκα.