Σε παιχνίδι για γερά νεύρα εξελίσσεται η επιβολή ή μη των δασμών Τραμπ, με τους εξαγωγείς και τις επιχειρήσεις ελληνικών αγροτικών προϊόντων, να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, που μεταλλάσσονται καθημερινά και επηρεάζουν σημαντικά την αγροτική οικονομία.
Η αγορά των ΗΠΑ είναι μια από τις σημαντικότερες αγορές εμβληματικών ελληνικών αγροτικών προϊόντων όπως η επιτραπέζια ελιά, το ελαιόλαδο, η φέτα, το κρασί.
Το γεγονός, ότι ο πρόεδρος Τραμπ, δύο μόλις μέρες μετά την αρχική ανακοίνωση (στις 23/5/2025) για επιβολή δασμών 50% σε εισαγωγές από την ΕΕ, μετέθεσε την ημερομηνία από 1η Ιουνίου στην 9η Ιουλίου, καθόλου δεν εφησυχάζει τόσο τους παραγωγούς όσο και τους εξαγωγείς και τις επιχειρήσεις αγροδιατροφής.
Η απειλή επιβολής δασμών 50% στην ΕΕ διαμορφώνει ένα διαφορετικό τοπίο και για ελληνικά αγροτικά προϊόντα
«Η εμπορική αβεβαιότητα δεν είναι μια προσωρινή κατάσταση. Είναι η νέα κανονικότητα. Οι επιχειρήσεις που θα επιβιώσουν και θα αναπτυχθούν είναι εκείνες που θα επενδύσουν στην προσαρμοστικότητα, τη γνώση και τη στρατηγική διοίκηση. Μόνο έτσι οι απειλές μετατρέπονται σε ευκαιρίες», σχολιάζει στον ΟΤ, ο σύμβουλος αγροδιατροφικών θεμάτων Γιώργος Οικονόμου.
Δύσκολη πορεία
Στη δύσκολη πορεία που θα κληθούν να βαδίσουν οι ελληνικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων αναφέρεται στον ΟΤ ο σύμβουλος εξαγωγών Κώστας Πεϊμανίδης, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι η απειλή επιβολής δασμών 50% στην ΕΕ διαμορφώνει ένα διαφορετικό τοπίο.
Μάλιστα, επειδή φαινόταν απίθανο να υπάρξει συμφωνία με την ΕΕ πριν από την προθεσμία της 9/7/25, όπως επισημαίνει ο κ. Πεϊμανίδης «οι εισαγωγείς στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού προτείνουν στους εξαγωγείς μας την επίσπευση των μεταφορών φορτίων έως τις 8 Ιουλίου, ώστε σε περίπτωση που υπάρξει εξαίρεση για τα προϊόντα που είναι στη μέση της διαδρομής, αν και αυτό δεν θα ήταν δεδομένο, να επωφεληθούν με τα εν λόγω τους φορτία».
«Η απειλή επιβολής δασμών 50% στα ευρωπαϊκά προϊόντα θα είναι καταστροφική για τις επιχειρήσεις και πρέπει να υπάρξει πίεση ώστε οι ΗΠΑ να δείξουν αυτοσυγκράτηση και να παρατείνουν την παύση των αμοιβαίων δασμών, αναγνωρίζοντας ότι η διαπραγμάτευση με την ΕΕ είναι πιο περίπλοκη από ό,τι με μεμονωμένες χώρες», προειδοποιεί ο σύμβουλος εξαγωγών, σημειώνοντας ότι μαζί με την εξαίρεση των ΗΠΑ από άλλους δασμούς σε τρόφιμα, «μια πίεση από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική στην αποφυγή της τιμωρίας των αμερικανικών δασμών – αν όχι σε όλα τα προϊόντα της Ε.Ε, ίσως τουλάχιστον στα ελαιόλαδα, προϊόν με ελάχιστη σημασία για την οικονομία των ΗΠΑ».
Οι γεωπολιτικοί και εμπορικοί κίνδυνοι αποτελούν πλέον αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας του παγκόσμιου επιχειρηματικού περιβάλλοντος
Προστασία από τους εμπορικούς κλυδωνισμούς
Όμως ποιες κινήσεις μπορεί να θωρακίσουν τις ελληνικές επιχειρήσεις αγροδιατροφής, απέναντι στους κραδασμούς που θα προκληθούν από έναν ενδεχόμενο εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ και ΕΕ; Τι είναι αυτό που θα πρέπει να αλλάξει;
Στο ερώτημα αυτό απαντά στον ΟΤ, ο σύμβουλος – εμπειρογνώμων αγροδιατροφικού τομέα Γιώργος Οικονόμου, σημειώνοντας ότι «η πρόσφατη εξαγγελία του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τράμπ, για επιβολή δασμών 50% στις ευρωπαϊκές εισαγωγές – μεταξύ αυτών και στα βασικά μας γεωργικά προϊόντα όπως το ελαιόλαδο και οι επιτραπέζιες ελιές, συνιστά σαφή προειδοποίηση ότι οι γεωπολιτικοί και εμπορικοί κίνδυνοι αποτελούν πλέον αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας του παγκόσμιου επιχειρηματικού περιβάλλοντος».
Για τις ελληνικές επιχειρήσεις με διεθνή δραστηριότητα, όπως υπογραμμίζει στον ΟΤ – η αυξανόμενη «νευρικότητα» στη διεθνή εμπορική πολιτική – και ειδικά από μια αγορά στρατηγικής σημασίας όπως οι ΗΠΑ– επιβάλλει ριζική επανεξέταση του τρόπου διοίκησης και χάραξης στρατηγικής.
«Δεν αρκεί πλέον η συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα διαχείρισης και ποιότητας ή η αύξηση των εξαγωγών. Απαιτείται μια νέα, σύγχρονη διοικητική αρχιτεκτονική, που να στηρίζεται στην ανθεκτικότητα, την άμεση διαχείριση κινδύνων και λήψη αποφάσεων», λέει χαρακτηριστικά.
Τα 4+1 βήματα
Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Οικονόμου, καταθέτει συγκεκριμένο πλαίσιο προτάσεων, το οποίο συνοψίζεται σε πέντε βήματα, καθοριστικής σημασίας.
Πρώτο βήμα είναι η ενσωμάτωση της διαχείρισης κινδύνων σε στρατηγικό επίπεδο. «Οι επιχειρήσεις οφείλουν να γνωρίζουν την εξάρτησή τους από συγκεκριμένες αγορές και να έχουν εκπονήσει εναλλακτικά σενάρια αντιμετώπισης κρίσεων, όπως η απότομη αύξηση δασμών ή ο αποκλεισμός από βασικά κανάλια διανομής όπως αντιμετωπίσαμε κατά την περίοδο COVID», επισημαίνει.
Δεύτερο, η ευελιξία στη λήψη αποφάσεων πρέπει να ενισχυθεί, εξηγώντας ότι «οι στατικοί ετήσιοι προϋπολογισμοί και επιχειρησιακός σχεδιασμός, δεν επαρκούν. Οι στρατηγικές πρέπει να επαναξιολογούνται πιο τακτικά και από ικανά στελέχη, ώστε η εταιρεία να μπορεί να προσαρμόζεται στις επερχόμενες αλλαγές, σε πραγματικό χρόνο».
Τρίτο, η γεωγραφική διαφοροποίηση αποτελεί κανόνας: «Καμία ελληνική εξαγωγική επιχείρηση δεν μπορεί να βασίζεται μονοδιάστατα στις ΗΠΑ ή άλλη αγορά. Η διασπορά κινδύνου και η διείσδυση σε νέες αγορές, συνοδευόμενη από πιο ευέλικτη γκάμα προϊόντων, αποτελεί βασικό πυλώνα βιωσιμότητας», αναφέρει ο κ. Οικονόμου.
Τέταρτο, η τεχνολογία και τα ψηφιακά εργαλεία πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως: «Η διοίκηση χρειάζεται άμεση, διαρκή πληροφόρηση για κρίσιμες μεταβλητές όπως το κόστος logistics, οι διακυμάνσεις τιμών, οι δασμοί και οι διεθνείς εξελίξεις. Η αξιοποίηση τεχνητής νοημοσύνης στη λήψη άμεσων αποφάσεων μπορεί να προσφέρει σημαντικό πλεονέκτημα».
«Πέμπτο, επιβάλλεται να επενδύσουμε σε εταιρική φήμη, διαφάνεια και στρατηγικό positioning των ελληνικών ΠΟΠ και ΠΓΕ προϊόντων. Είναι καιρός να ξεπεράσουμε το μοντέλο της χύμα πρώτης ύλης και να εστιάσουμε σε τυποποιημένα, επώνυμα, αυθεντικά ελληνικά προϊόντα, σχεδιασμένα για τις ανάγκες της κάθε αγοράς-στόχου», υπογραμμίζει.
