Federal Reserve: Πώς ο Τραμπ αλλάζει το DNA της

Η συνεδρίαση της Fed, που ξεκίνησε χθες Τρίτη και σήμερα αναμένεται να ανακοινώσει τον εν πολλοίς αναμενόμενο επιτοκιακό χρησμό της, θα μπορούσε να οδηγήσει σε κάτι έχει να συμβεί από το 1993: περισσότερους από έναν διοικητές να ψηφίσουν κατά της πρότασης της προεδρίας. Οι βάσεις τέθηκαν εβδομάδες πριν και θα μπορούσε να πει κανείς ότι σηματοδοτεί κι μία άτυπη εκστρατεία διαδοχής, καθώς ο Τζερόμ Πάουελ έχει λίγους μήνες θητεία.

Ο πρόεδρος της Fed και συνάδελφοί του έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι τάσσονται υπέρ της διατήρησης μιας προσέγγισης αναμονής στη συνεδρίαση αυτής της εβδομάδας. Οι πιθανοί διαφωνούντες – οι κυβερνήτες Κρίστοφερ Γουόλερ και Μισέλ Μπόουμαν – τυχαίνει να είναι οι δύο διορισμένοι από τον Πρόεδρο Τραμπ. Αμφότεροι έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους για τη μείωση των επιτοκίων, την οποία ο Τραμπ έχει επίσης ζητήσει δημόσια.

θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ρήξη τους με τον Πάουελ, είναι ένα ακόμα επεισόδιο στις εντεινόμενες σφοδρές πιέσεις  που ασκεί ο Τραμπ κατά του προέδρου της Fed, από αιφνιδιαστικές επισκέψεις στην Fed έως δημόσιες κατηγορίες εναντίον του. Την ίδια ώρα, πιθανοί μνηστήρες διάδοχοι παίρνουν θέσεις μάχης για τον επόμενο Μάιο,  οπότε θα αναλάβει ένας ακόμα εκλεκτός του Τραμπ της θέση του νέου επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Αξίζει να σημειωθεί πάντως, ότι και ο Πάουελ διορίστηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ.

Το διχασμένο κλίμα στη Federal Reserve

Τα στοιχεία που παραθέτει η Wall Street Journal για το κλίμα που επικρατεί στη Fed είναι εντυπωσιακά: η τελευταία φορά που περισσότεροι από ένας κυβερνήτες διαφώνησαν σε μία μόνο συνεδρίαση ήταν πριν από περισσότερα από 30 χρόνια, ένα σερί που περιλαμβάνει 259 συνεδριάσεις πολιτικής.

Η 12μελής επιτροπή καθορισμού επιτοκίων της Fed περιλαμβάνει και τους επτά διορισμένους από τον πρόεδρο διοικητές του διοικητικού συμβουλίου με έδρα την Ουάσινγκτον. Τα άλλα μέλη είναι οι πρόεδροι των περιφερειακών τραπεζών, πέντε εκ των οποίων ψηφίζουν εκ περιτροπής κάθε χρόνο και διορίζονται από τα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών τους.

Οι διαφωνίες μεταξύ των διοικητών της Fed ήταν συχνές τη δεκαετία του 1980, όταν ο Λευκός Οίκος επί Ρίγκαν γέμιζε το διοικητικό συμβούλιο με διοικητές που προσπαθούσαν να υπονομεύσουν τον τότε πρόεδρο Πολ Βόλκερ. Αλλά από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι διοικητές της Fed έχουν διαφωνήσει πολύ λιγότερες φορές με από το εναλλασσόμενο καστ των προέδρων της Fed.

Αυτό εν μέρει αντανακλά την εξέλιξη της Fed σε ένα μεγάλο οικοδόμημα συναίνεσης. Ωστόσο, η επιρροή του Τραμπ απειλεί να τερματίσει αυτή την εποχή θεσμικής αρμονίας.

Αλλάζοντας το DNA της Fed

Ο Τραμπ δεν έκανε πολλά για να αλλάξει ριζικά το DNA της Federal reserve κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας, «αλλά φαίνεται ότι η Fed δεν θα ξεφύγει αλώβητη από το Trump 2.0», εξηγεί στην WSJ ο Τιμ Ντάι, επικεφαλής οικονομολόγος των ΗΠΑ στην SGH Macro Advisors. «Υπάρχει η αίσθηση ότι ο Τραμπ έχει επιρροή σε κάθε θεσμό αργά ή γρήγορα, και ίσως η ικανότητα της Fed να του αντισταθεί έχει φτάσει στο τέλος της».

Οι διαφωνίες αυτής της εβδομάδας μπορεί να είναι λιγότερο σοκαριστικές από ό,τι υποδηλώνει η ιστορική τους σπανιότητα. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, η Μπόουμαν έσπασε ένα σερί συναίνεσης μεταξύ των κυβερνητών της Fed, όταν έγινε η πρώτη που το έκανε εδώ και 19 χρόνια . Αντιτάχθηκε στην απόφαση της Fed να μειώσει τα επιτόκια κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, από το υψηλό δύο δεκαετιών του 5,3%, και προειδοποίησε ότι με τον υποκείμενο πληθωρισμό να παραμένει πάνω από τον στόχο της Fed, οι αξιωματούχοι έπρεπε να λάβουν προφυλάξεις από την άσκοπη τόνωση της ζήτησης. Υποστήριξε μειώσεις επιτοκίων κατά 25% στις συνεδριάσεις του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου.

Ακολούθησε ο Γουόλερ με τη δική του διαφωνία τον Μάρτιο σχετικά με την απόφαση να επιβραδυνθεί ο ρυθμός με τον οποίο η Fed συρρικνώνει το χαρτοφυλάκιο περιουσιακών της στοιχείων.

Από τότε που ο Τραμπ διόρισε τον Πάουελ πρόεδρο το 2018, έχουν γίνει μόνο τέσσερις συναντήσεις με πολλούς αξιωματούχους να διαφωνούν: η πιο πρόσφατη ήταν το 2020 και αφορούσε τους νομισματικούς χειρισμούς της κεντρικής τράπεζας κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19. Σε αυτές τις περιπτώσεις πάντως, όλοι οι διαφωνούντες ήταν πρόεδροι περιφερειακών τραπεζών, και όχι διοικητές.

Γεράκια και περιστέρια

Οι διαφωνίες είναι αναπόφευκτες αυτή την εβδομάδα, ανεξάρτητα από την απόφαση του Πάουελ. Ακόμα και η Fed υπέκυπτε στις πιέσεις Τραμπ να μειώσει τα επιτόκια, θα είχε να αντιμετωπίσει διαφωνίες από τα «γεράκια» που ανησυχούν για την αναζωπύρωση του πληθωρισμού.

Ο Τραμπ διόρισε την Μπόουμαν στη θέση του «σερίφη» της Fed για την εποπτεία των τραπεζών φέτος. Ο Γουόλερ εντάχθηκε στο διοικητικό συμβούλιο της Fed στα τέλη του 2020.

«Πολιτικό θέατρο»

Ο Ρίτσαρντ Κλαρίντα, που έχει διατελέσει δεύτερος στην ιεραρχία του Πάουελ, προειδοποιεί πάντως ότι οι διαφωνίες δεν πρέπει αυτομάτως να εκλαμβάνονται ως πολιτικό θέατρο. «Ελπίζω ότι τα επιχειρήματα που προβάλλουν, αν διαφωνούν, θα τύχουν και αυτά κάποιου σεβασμού», σχολιάζει.

Πάντως, ο Γουόλερ δεν έχει κρύψει τις τελευταίες εβδομάδες το ενδιαφέρον του να διαδεχθεί τον Πάουελ όταν λήξει η θητεία του. Μερικοί από τους νυν και πρώην συναδέλφους του Γουόλερ βλέπουν μια διαφωνία αυτή την εβδομάδα ως την καλύτερη ευκαιρία του να διατηρήσει βιώσιμη την υποψηφιότητά του, η οποία έχει εύλογες πιθανότητες.

Οι διαφωνίες δεν παρέχουν πάντα μεγαλύτερη επιρροή στην πολιτική της Fed. Επιλέγοντας να ψηφίσουν κατά της πλειοψηφίας, οι αξιωματούχοι μπορούν να χάσουν την ικανότητά τους να διαμορφώνουν την ανακοίνωση μετά τη συνεδρίαση, την οποία χρησιμοποιούν οι αξιωματούχοι για να προδιαγράφουν μελλοντικές πολιτικές κινήσεις.

Ο Πάουελ είναι γνωστός για την ικανότητά του να επιτυγχάνει μια συναίνεση, «αλλά αυτή φαίνεται σαν μια κατάσταση όπου αυτό μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να γίνει, οπότε απλώς εμμένουν λίγο πολύ στο μήνυμα της προηγούμενης φοράς», δήλωσε ο Γουίλιαμ Ίνγκλις, πρώην ανώτερος σύμβουλος της Fed.

Δεν είναι μόνο ο Πάουελ

Ο Πρόεδρος Τραμπ έχει επικρίνει έντονα τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ, επειδή δεν έχει προχωρήσει σε μειώσεις επιτοκίων μέχρι στιγμής φέτος. Ενώ ο Πάουελ μπορεί να καθοδηγήσει την πολιτική απόφαση, είναι αποτελεσματικός μόνο εάν καταφέρει να πείσει μια μεγαλύτερη ομάδα ανθρώπων να συμφωνήσει.

Ο Πάουελ προεδρεύει των οκτώ ετήσιων συνεδριάσεων της κεντρικής τράπεζας. Ωστόσο, τα άλλα 11 μέλη με δικαίωμα ψήφου της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς, ή FOMC, έχουν ισότιμο λόγο σε κάθε απόφαση της Fed για τα επιτόκια μέσω της πλειοψηφίας. Παρά τις έντονες συζητήσεις σε πρόσφατες συνεδριάσεις, οι τέσσερις αποφάσεις της Fed για μη μείωση των επιτοκίων μέχρι στιγμής φέτος ήταν ομόφωνες. Η ομάδα πρόκειται να διατηρήσει τα επιτόκια σταθερά και πάλι αυτή την εβδομάδα, ωστόσο δύο αξιωματούχοι της εκτιμάται ότι θα ταχθούν υπέρ της μείωσης των επιτοκίων.

Ο Αμερικανός πρόεδρος διορίζει τον πρόεδρο της Fed, καθώς και τους έξι άλλους διοικητές, οι οποίοι υπηρετούν για 14ετή θητεία. Πέντε έδρες πηγαίνουν σε προέδρους περιφερειακών τραπεζών αποθεματικών, οι οποίοι προσλαμβάνονται από τοπικούς επιχειρηματικούς ηγέτες.