Γαλλία: «Η Γαλλική Δημοκρατία έχει μπει σε φάση αυτοκαταστροφής»

«Όλα εκτυλίσσονται σαν να έχει μπει η Δημοκρατία μας σε μια φάση αυτοκαταστροφής», επισημαίνει η γαλλίδα πολιτειολόγος Κλοέ Μορέν σε συνέντευξή της που δημοσιεύει την Τρίτη η οικονομική εφημερίδα «Les Echos», την ώρα που ο παραιτηθείς πρωθυπουργός Σεμπαστιάν Λεκορνί επιχειρεί, έπειτα από αίτημα του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, τις «ύστατες διαπραγματεύσεις» προκειμένου να αποφευχθεί η προσφυγή στις κάλπες, που τόσο επιθυμούν η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν και το ριζοσπαστικότερο κόμμα του συνασπισμού της Νέας Αριστεράς, η Ανυπότακτη Γαλλία.

Οι πλατφόρμες των κραυγών

«Πώς θα πρέπει να περιγράψουμε την τρέχουσα κρίση; Βρισκόμαστε σε κρίση καθεστώτος; Πρέπει να αποδώσουμε τις εξελίξεις στην εξάντληση της Πέμπτης Δημοκρατίας;», ρωτά η ρεπόρτερ της «Les Echos» Ιζαμπέλ Φισέκ.

«Αυτό που βιώνουμε δεν είναι η μηχανική εξάντληση της Πέμπτης Δημοκρατίας. Είναι η επιμονή μας να αναζητούμε πλειοψηφίες που είναι πρακτικά αδύνατες σε ένα οικοσύστημα όπου τη δημόσια συζήτηση καθορίζει πλέον ο αλγόριθμος. Η Πέμπτη Δημοκρατία ανέχεται πολύ καλά τις πολιτικές συγκρούσεις. Αλλά δεν ανέχεται εύκολα τις διαρκείς προεδρικές εκλογές. Βιώνουμε μια διαδοχή πολιτικών αναταραχών που αποτελούν συμπτώματα μιας βαθιάς δημοκρατικής κρίσης η οποία ξεκίνησε πριν από αρκετές δεκαετίες. Οι δυτικές Δημοκρατίες έχουν πληγεί από ένα καταστροφικό φαινόμενο, τις συνέπειες του οποίου βλέπουμε ήδη στις ΗΠΑ, οι οποίες ζουν σε ένα οιονεί εμφυλιοπολεμικό κλίμα», σημειώνει η αναλύτρια.

Η Μορέν, η οποία έχει σπουδάσει στην Σχολή Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού, στο London School of Economics και σήμερα διευθύνει εταιρεία πολιτικών συμβούλων, εκτιμά ότι ο σημερινός κόσμος βρίσκεται υπό την κυριαρχία των πλατφορμών του Διαδικτύου. «Και αυτό το γεγονός γίνεται αποδεκτό από τους περισσότερους πολιτικούς σαν να μην είχε σημαντικές συνέπειες στη λειτουργία της Δημοκρατιας. Πιστεύω ότι πρέπει επιτέλους να παραδεχθούμε ότι οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης καταδικάζουν σε εξαφάνιση όλους τους μετριοπαθείς πολιτικούς, όλους τους αιρετούς αξιωματούχους που ασχολούνται με τις αποχρώσεις και την πολυπλοκότητα του πολιτικού και κοινωνικού φαινομένου», τονίζει.

Σχιζοφρενική συμπεριφορά

Ερωτηθείσα γιατί τα πολιτικά κόμματα δεν πείστηκαν να κάτσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης εφόσον ο Σεμπαστιάν Λεκορνί είχε αποκλείσει το ενδεχόμενο να κυβερνά προσφεύγοντας στο άρθρο 49,3 του Συντάγματος, που επιτρέπει στην εκτελεστική εξουσία να κυβερνά με διατάγματα παρακάμπτοντας το Κοινοβούλιο, η Κλοέ Μορέν «φωτογράφισε» το κόμμα της Λεπέν και τους Ανυπότακτους του Ζαν-Λικ Μελανσόν.

«Επειδή όλοι έχουν τα μάτια τους στραμμένα στις προεδρικές εκλογές. Και παρόλο που οι Γάλλοι πολίτες μάς λένε σε ατελείωτες δημοσκοπήσεις ότι θα ήθελαν η χώρα να προχωρήσει σήμερα και οι πολιτικοί να συμβιβαστούν, στις ίδιες δημοσκοπήσες εξακολουθούν να μην τιμωρούν όσους εκβιάζουν για προεδρικές εκλογές, ώστε αυτοί να πάρουν το κεντρικό μήνυμα της πολιτικής μετριοπάθειας», σημειώνει.

Η Μορέν εξηγεί ότι όλες οι έρευνες της κοινής γνώμης δείχνουν ξεκάθαρα ότι οι υποψήφιοι για την προεδρία που καταλαμβάνουν τους χώρους της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς χάνουν έδαφος. Αλλά αυτοί αντί να σκεφθούν ότι οι «μετριοπαθείς» ψηφοφόροι τούς τιμωρούν για την έλλειψη μετριοπάθειας που επιδεικνύουν, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το βαρίδι για το πολιτικό τους μέλλον είναι ο Εμανουέλ Μακρόν. Έτσι επιτίθενται στον πρόεδρο για να πάρουν αποστάσεις απ’ αυτόν.

Με αυτόν τον τρόπο, όμως, δεν στοχεύουν τον πρόεδρο, αλλά τους θεσμούς. «Όλο το σκηνικό μοιάζει σαν η Δημοκρατία μας να έχει εισέλθει σε μια φάση αυτοκαταστροφής», τονίζει η γαλλίδα αναλύτρια.

Το βαγόνι του λαϊκισμού

«Όλο και περισσότεροι πολιτικοί παράγοντες θυσιάζουν τους θεσμούς μας με την ελπίδα να επιβιώσουν λίγο περισσότερο. Πιστεύω ότι αυτό είναι ένα μοιραίο λάθος, ένα λάθος που τελικά θα τους καταδικάσει», τονίζει η Μορέν αναφερόμενη συγκεκριμένα στον πρόεδρο της δραματικά συρρικνωμένης εκλογικά γκωλικής Δεξιάς Μπρουνό Ρεταγιό, που από τη μια πλευρά «μισεί τον Μακρόν και από την άλλη προσπαθεί να διαχωρίσει πολιτικά τη θέση του από τον Κεντροδεξιό Εντουάρ Φιλίπ και τη Μαρίν Λεπέν», ώστε να διεκδικήσει την προεδρία το 2027.

Διαπιστώνοντας το αυταπόδεικτο, ότι «το κεντρικό μπλοκ αποδυναμώνεται και συρρικνώνεται μέρα με τη μέρα», η Κλοέ Μορέν κατακεραυνώνει τους πολιτικούς όλων των παρατάξεων που «παρασύρονται από τις ιδιοτροπίες της κοινής γνώμης και θυσιάζουν όλες τις θεμελιώδεις αρχές μας μία προς μία με την ελπίδα να επιβιώσουν λίγο περισσότερο σε αυτό το διεστραμμένο πολιτικό παιχνίδι».

Η Μορέν αμφιβάλλει αν η κατάργηση της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος, που απαιτεί το Σοσιαλιστικό Κόμμα για να συνεργαστεί, μπορεί να γίνει δεκτή από τους Ρεπουμπλικανούς. Αλλά συμφωνεί ότι το συνταξιοδοτικό είναι το κλειδί των διαπραγματεύσεων. Για το αν είναι δυνατή η εξεύρεση λύσης στο αδιέξοδο, θεωρεί ότι «αν η πλειοψηφία των αιρετών αρχόντων μας είχε ακόμα σεβασμό στο κράτος και αίσθημα ευθύνης», κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατόν.

«Αλλά όταν ακούω τον Γκαμπριέλ Ατάλ στις ‘Ειδήσεις των 8’ να λέει ότι δεν καταλαβαίνει πλέον τις αποφάσεις του προέδρου, τις αποφάσεις αυτού στον οποίο οφείλει την καριέρα του, σκέφτομαι ότι αυτό το είδος δημόσιου λόγου διαβρώνει την εμπιστοσύνη όλων προς τους θεσμούς και μας υποβαθμίζει σε μια κατάσταση θεσμικού κυνισμού. Όμως, όσοι φορτώνουν το βαγόνι του λαϊκισμού καταλήγουν πάντα επάνω του», σημειώνει η πολιτική αναλύτρια, η οποία την περασμένη δεκαετία είχε παράσχει τις συμβουλευτικές της υπηρεσίες στις σοσιαλιστικές κυβερνήσεις του Ζαν-Μαρκ Ερό και του Μανουέλ Βαλς, επί προεδρίας Φρανσουά Ολάντ.

Στέρεψαν και οι ιδέες

«Το να σπρώχνεις τον Εμανουέλ Μακρόν έξω από το τρένο με την ελπίδα να σώσεις τον εαυτό σου έχει γίνει η τελευταία μόδα», σημειώνει χαρακτηριστικά η Κλοέ Μορέν σπεύδοντας όμως να ξεκαθαρίσει ότι έχει καταγράψει αρκετές φορές «τα καταστροφικά λάθη του Προέδρου της Δημοκρατίας» και έχει επισημάνει «το μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί για την ύφεση».

Όμως, όσον αφορά την τρέχουσα, εύθραυστη κατάσταση η μόλις 38 ετών αναλύτρια απευθύνει έκκληση στους «αιρετούς αξιωματούχους της χώρας» να επιδείξουν κάποια εφευρετικότητα: «Να τολμήσουν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της Γαλλίας κατά μέτωπο και να μην προσπαθήσουν να παίξουν με τους θεσμούς για να αντισταθμίσουν τις δικές τους αποτυχίες».

Η Κλοέ Μορέν λέει ότι δεν υπήρξε ποτέ μοιρολάτρης. «Αλλά πρέπει να παραδεχθώ ότι στο στάδιο αυτό δεν βλέπω καμία διάθεση των εκπροσώπων μετριοπαθών πολιτικών κομμάτων να συμβάλουν στην άμβλυνση της κρίσης δημοκρατίας που διανύουμε. Λέγαμε παλαιότερα ότι ‘η Γαλλία δεν έχει πετρέλαιο, αλλά έχει ιδέες’. Όσο περνά ο καιρός καταλήγω στην άποψη ότι, καθώς βαριόμαστε να μπούμε στον κόπο για να ψάξουμε για νέες ιδέες, δεν κάνουμε τίποτε άλλο παρά να σκάβουμε το λάκκο για να θάψουμε τη Δημοκρατία μας».