Η ευνοϊκή εξέλιξη του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή τον περασμένο Σεπτέμβριο δεν θα πρέπει να παρασύρει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης σε νέα «πανηγύρια» με «χορούς και με τραγούδια» για τη «μεταρρύθμιση» με τη νέα Ανεξάρτητη Αρχή Ελέγχου της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή των «300» επιπρόσθετων ελεγκτών στον υπαλληλικό πληθυσμό της ομώνυμης Γενικής Γραμματείας (πρώην υπουργείο Εμπορίου) και της Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ). Επίσης, το ίδιο ισχύει και για τη νέα «Συμφωνίας Κυρίων» με τους «1.000 κωδικούς» για πρόσκαιρη μείωση τιμών στα σούπερ μάρκετ, που θυμίζει το αντίστοιχο φιάσκο του 1999 ή «Το Καλάθι του Νοικοκυριού» που κοσμεί από τον Νοέμβριο του 2022 τις εισόδους των μεγάλων καταστημάτων.
Καλά είναι όλα αυτά ως «αγιασμός», αλλά, όπως έλεγε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, για τα ποντίκια στα ράφια πιο αποτελεσματική είναι η γάτα. Και στην περίπτωση της ακρίβειας, για να αντιμετωπιστούν οριστικά τα επιστημονικώς γνωστά αίτια – ποντίκια από τα ράφια των σούπερ μάρκετ είναι οι πραγματικές μεταρρυθμίσεις. Διότι, η ετήσια μείωση του πληθωρισμού τον περασμένο Σεπτέμβριο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα Αύγουστο κατά μία μονάδα (1,9% έναντι 2,9%) είναι μεν σημαντική, ωστόσο η μέση ετήσια είναι 2,5%, η μέση ετήσια του εναρμονισμένου είναι … 3%, η μέση ετήσια του «πυρήνα» (χωρίς ενέργεια και οπωροκηπευτικά) είναι 5,18%, η μέση ετήσια της ομάδας «Διατροφή» είναι 1,76% και η μέση μηνιαία θετική (0,32%) κι όχι αρνητική (σε μηνιαία βάση οριακά αρνητική ήταν μόνο τον περασμένο Απρίλιο και Αύγουστο), όπως υποστηρίζεται. Δηλαδή, πρόκειται για ένα φλεγόμενο και μη καιόμενο ράφι!
Οι 354 «κωδικοί» 1999: αντί μείωσής τους αύξηση κατά … 2,73%!
Η νέα συμφωνία με τα σούπερ μάρκετ μού θύμισε τις αλήστου μνήμης «Συμφωνίες Κυρίων», οι οποίες συνήφθησαν τον Νοέμβριο του 1998 και ολόκληρο το 1999, οι οποίες προέβλεπαν σταθερότητα τιμών για ένα ευρύ φάσμα (354) αγαθών και υπηρεσιών με στόχο τη συρρίκνωση του πληθωρισμού από 4,8% του 1998 σε 2% που ήταν το κριτήριο ένταξης της χώρας μας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ), δηλαδή με στόχο τη συρρίκνωση μέσα σε ένα χρόνο του πληθωρισμού κατά 2,8 μονάδες. Αυτός ο στόχος επιτεύχθηκε μόνο για δύο μήνες (τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο του 1999), όταν θα κρινόταν η τύχη της χώρας μας στην ΟΝΕ, αφού τελικά το 1999 διαμορφώθηκε στο 2,6%
Ωστόσο, αυτός ο δύσκολος στόχος (είχε προηγηθεί η υποτίμηση της δραχμής, η αύξηση της τιμής του πετρελαίου κατά 181% λόγω της ανατίμησης του δολαρίου έναντι της δραχμής κατά 16,2% κλπ) επετεύχθη όχι από τις «Συμφωνίες Κυρίων» με τους τότε 354 «κωδικούς», αλλά με συνεπή άσκηση της νομισματικής πολιτικής , που συνέβαλε στην άμβλυνση των πληθωριστικών προσδοκιών, τη μείωση του κόστους εργασίας (2,7%, έναντι 4,1% το 1998) και τη λελογισμένη οικονομική, δημοσιονομική και εισοδηματική πολιτική, που τα προηγούμενα χρόνια (όπως και σήμερα) πυροδοτούσαν τη συνολική ζήτηση και πυράκτωναν το πληθωριστικό υπόβαθρο. Αλλά, κι όλα αυτά δεν έφταναν να επιτευχθεί ο στόχος για πληθωρισμό 2%. Έτσι, ο τότε υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Γιάννος Παπαντωνίου συνέχισε πυκνότερα και εντονότερα την απόφαση για μείωση των έμμεσων σε μια σειρά αγαθών και υπηρεσιών (βλέπε παρατιθέμενο πίνακα).
Μόνο από τη μείωση των έμμεσων φόρων μειώθηκε ο πληθωρισμός κατά 1,2 μονάδες!
Από τα στοιχεία του πίνακα προκύπτουν οι ακόλουθες διαπιστώσεις, οι οποίες, όπως καταδεικνύεται, ποτέ δεν έγιναν ποτέ μαθήματα:
Πρώτον, η συμβολή των τότε 354 «κωδικών» στη μείωση του πληθωρισμού ήταν σχεδόν μηδενική, καθώς το ίδιο έτος, αντί σταθερότητας ή μείωσης των τιμών των καλυπτόμενων αγαθών και υπηρεσιών σημειώθηκε … αύξηση κατά 2,73%, δηλαδή όση ήταν και η αύξηση του γενικού δείκτη τιμών το 1999!!!
Δεύτερον, η κατά ριπάς (και μάλιστα διπλή σε μερικές περιπτώσεις) μείωση των έμμεσων φόρων μερικών αγαθών και υπηρεσιών συνέβαλε στη συρρίκνωση του πληθωρισμού κατά 1,2 περίπου ποσοστιαίες μονάδες.
Τρίτον, καθώς, όπως προαναφέρθηκε, οι τιμές των καυσίμων κάλπαζαν στην ελληνική αγορά (αύξηση κατά 24%!), η τότε κυβέρνηση προχώρησε στη μείωση των ειδικών φόρων κατανάλωσης καυσίμων, η οποία μόνο αυτή συνέβαλε στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού κατά 0,36 της εκατοστιαίας μονάδας!
«Τρύπιο» και το «Καλάθι Νοικοκυριού» του 2022
Κι ενώ, λοιπόν, υπήρχαν αυτά τα «παθήματα» και «μαθήματα», όταν από τον Αύγουστο του 2022, το «τέρας» άρχισε να βρυχάται, αντί να το πιάσουμε από τα κέρατα, συνεχίστηκε η γνωστή τακτική (για τη δημοσιότητα, όπως και το 1999) να τον πιάνουμε από την ουρά, με τα γνωστά αποτελέσματα. Ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή της ομάδας «Διατροφή» από 118,29 του Οκτωβρίου 2022 διαμορφώθηκε το 2025 σε 133,9. Δηλαδή σημειώθηκε αύξηση κατά 13,2% ή ετησίως κατά 4,4%!
Μάλιστα, για τα πέντε αγαθά που, όπως διάβασα, δεν περιλαμβάνονται στους 1.000 «κωδικούς», δηλαδή το μοσχάρι, ο καφές, τα ψάρια, τα φρούτα και τα λαχανικά, κατά την περίοδο του «καλαθιού» από τον Νοέμβριο του 2022 και κυρίως σήμερα η ακρίβεια κάνει θραύση.
Συγκεκριμένα:
- Ο δείκτης τιμών του μοσχαριού από 117,83 του 222 έφτασε σήμερα σε 157,48 (μεταβολή 33,65% ή 11,22 ετησίως!)
- Ο δείκτης τιμών των ψαριών από 110,14 του 2022 έφτασε σήμερα σε 128,71 (μεταβολή 18,57% ή 6,19% ετησίως!
- Ο δείκτης τιμών των φρούτων από 100,80 σε 127,21 (μεταβολή 26,41% ή 8,8% ετησίως).
- Ο δείκτης τιμών λαχανικών από 115,44 σε 129,49 (μεταβολή 14,05% ή 4,68% ετησίως)
- Ο δείκτης τιμών του καφέ από 116,39 σε 147,54 (μεταβολή 26,76% ή 8,92%
- Τον Σεπτέμβριο 2025, τα κρέατα γενικώς παρουσιάζουν αύξηση κατά 8,4% με επίπτωση 0,38 της μονάδας και τον Αύγουστο κατά 7,5% με επίπτωση κατά 0,35 της μονάδας.
- Ο καφές τον Σεπτέμβριο 2025 εμφανίζεται με αύξηση κατά … 19,8% με επίπτωση ευτυχώς μικρή (έχει μικρή στάθμιση), δηλαδή 0,09 μονάδες και τον Αύγουστο 18,5% (επίπτωση πάλι 0,09 μονάδες)
Αυτά τα αποτελέσματα του «Καλαθιού» του 2022 μού θύμισαν τις επισημάνσεις – προειδοποιήσεις τότε της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος (ΓΣΕΒΕΕ) ότι με το «Καλάθι της Νοικοκυράς» δίνεται η «μάχη των εντυπώσεων». Στην ίδια ανακοίνωση πρόσθετε, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
«Δεν θα έχει όμως κανένα αποτέλεσμα, γιατί ακόμη κι αν δεν γίνουν αυξήσεις σε εκείνα τα προϊόντα που θα τελούν υπό επιτήρηση, θα γίνουν μεγαλύτερες αυξήσεις σε συμπληρωματικά ή υποκατάστατα προϊόντα. Προϊόντα, για τα οποία δεν αξιολογείται η προστιθέμενη αξία τους για την ελληνική παραγωγή και οικονομία».
Επίσης, ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθήνας Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, δήλωσε τότε ότι η συγκεκριμένη λίστα προϊόντων είναι «ανεπαρκής», καθώς ένα νοικοκυριό έχει ανάγκη από περισσότερα προϊόντα, επισημαίνοντας μάλιστα ότι «αυτή η συμφωνία θα μπορούσε να έχει τα εξής στοιχεία: Μείωση του κέρδους, μείωση του ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης από το 13% στο 6% και προώθηση των ελληνικών προϊόντων για τη στήριξη των ελληνικών επιχειρήσεων».
