Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) είναι διχασμένοι ως προς το αν πρέπει να συνεχίσουν να μειώνουν τα επιτόκια, τερματίζοντας μια περίοδο συναίνεσης που χαρακτήρισε την ηγεσία του προέδρου Tζερόμ Πάουελ στην κεντρική τράπεζα.
Η τελευταία απόφαση της Fed να μειώσει τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσεις στα τέλη Οκτωβρίου αντιμετωπίστηκε με αντίθεση από δύο υπεύθυνους χάραξης πολιτικής: έναν αξιωματούχο που προτιμούσε να διατηρήσει τα επιτόκια σταθερά και έναν άλλο που επιθυμούσε μεγαλύτερη μείωση των επιτοκίων. Δύο αντίθετες διαφωνίες δεν είχαν να παρατηρηθούν από το 2019, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του το CNN.
Οι ασαφείς οικονομικές προοπτικές έχουν διχάσει την επιτροπή καθορισμού επιτοκίων
Νωρίτερα φέτος, περισσότεροι από ένας διοικητές της Fed ψήφισαν κατά για πρώτη φορά σε περισσότερες από τρεις δεκαετίες.
Η αυξανόμενη διαίρεση μεταξύ των αξιωματούχων της Fed έχει εκδηλωθεί σε δημόσιες ομιλίες τις τελευταίες ημέρες, παρουσιάζοντας μια πρόκληση για τον Πάουελ, ο οποίος προσπαθεί να διατηρήσει τη συναίνεση μεταξύ των ομολόγων του.
Αβεβαιότητα στην αμερικανική οικονομία
Αυτή η διαίρεση είναι άμεσο αποτέλεσμα της αβεβαιότητας στην αμερικανική οικονομία και των ερωτημάτων σχετικά με τις επιπτώσεις της επιθετικής εμπορικής πολιτικής του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Οι ασαφείς οικονομικές προοπτικές έχουν διχάσει την επιτροπή καθορισμού επιτοκίων, η οποία έχει αναλάβει από το Κογκρέσο το καθήκον να διατηρήσει την αγορά εργασίας αλώβητη και να συγκρατήσει τον πληθωρισμό. Ορισμένοι αξιωματούχοι της Fed επιθυμούν να συνεχίσουν να εστιάζουν στη συγκράτηση των υψηλότερων τιμών, πιστεύοντας ότι οι δασμοί θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση του πληθωρισμού. Άλλοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής υποστηρίζουν ότι είναι καιρός να δοθεί προτεραιότητα στην αποδυνάμωση της αγοράς εργασίας.
Οι οικονομολόγοι λένε ότι οι πιθανές επιπτώσεις μιας διχασμένης Fed είναι ανάμεικτες, αλλά παρ’ όλα αυτά αντιπροσωπεύουν μια εξαιρετική αλλαγή στην πολιτική της πιο ισχυρής κεντρικής τράπεζας του κόσμου.
«Εάν αυτές οι θεωρητικές διαφωνίες δεν μπορούν να επιλυθούν, τότε αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα και την αξιοπιστία της Fed», δήλωσε ο Derek Tang, οικονομολόγος στην LHMeyer, μια εταιρεία ανάλυσης νομισματικής πολιτικής.
«Στην επόμενη δεκαετία περίπου, η Fed θα μπορούσε να γίνει σαν το Ανώτατο Δικαστήριο, με τους ανθρώπους να ψηφίζουν σύμφωνα με τις κομματικές γραμμές», είπε.
Η δύσκολη δουλειά του προέδρου της Fed
Ως ηγέτης της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ — και πρόεδρος της επιρροής επιτροπής καθορισμού επιτοκίων — ο Πάουελ έχει τώρα πολύ δύσκολο έργο, αλλά το αποτέλεσμα μπορεί να είναι πέρα από τον έλεγχό του.
Τις τελευταίες δεκαετίες, ο πρόεδρος της Fed διαδραματίζει ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στην καθοδήγηση των αποφάσεων πολιτικής της κεντρικής τράπεζας, μέσω προσεκτικών προσπαθειών επίτευξης συναίνεσης.
Ο ρόλος του προέδρου της Fed στην αναζήτηση ομόφωνης απόφασης ξεκίνησε κυρίως υπό τον πρώην πρόεδρο της Fed, Μπεν Μπερνάνκι, σύμφωνα με τον Τζον Χίλσενραθ, μακροχρόνιο παρατηρητή της Fed και ανώτερο σύμβουλο της χρηματιστηριακής εταιρείας StoneX Group. Περιλαμβάνει τακτικές συναντήσεις με τα μέλη του επταμελούς Διοικητικού Συμβουλίου της Fed και τους 12 προέδρους των περιφερειακών τραπεζών της Fed.
«Ο Πάουελ βασίστηκε σε ό,τι έκαναν ο Μπερνάνκι και η (πρώην πρόεδρος της Fed Τζάνετ) Γέλεν», είπε ο Χιλσενράθ. «Αλλά αυτό το είδος διάσπασης της συναίνεσης είναι πέρα από τις δυνατότητες του Τζέι Πάουελ ή της ηγεσίας του».
O πρώην πρόεδρος της Fed, Μπεν Μπερνάνκι
Σε συνέντευξη Τύπου μετά τη συνεδρίαση, αφότου η Fed ανακοίνωσε την απόφασή της για τον Οκτώβριο, ο Πάουελ δήλωσε ότι υπήρχαν «έντονες διαφορές απόψεων» μεταξύ των αξιωματούχων σχετικά με το πώς να προχωρήσουν. Προηγουμένως είχε χαρακτηρίσει τη διαφορά ως απλώς «υγιή συζήτηση».
Οι διαφωνίες μεταξύ των αξιωματούχων της Fed αναμένεται να συνεχιστούν μέχρι τις τελευταίες συνεδριάσεις της θητείας του Πάουελ ως προέδρου, η οποία λήγει τον Μάιο. Αυτό θα μπορούσε να δυσκολέψει τη Wall Street να γνωρίζει τι να περιμένει από τη Fed: οι πιθανότητες για μείωση των επιτοκίων τον Δεκέμβριο είναι επί του παρόντος αβέβαιες, σύμφωνα με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης.
Η χάραξη πολιτικής της Fed αυτές τις μέρες έχει πράγματι γίνει πολύ πιο περίπλοκη: Κατά τη διάρκεια της ύφεσης που προκάλεσε η πανδημία το 2020, ήταν σαφές ότι η Fed έπρεπε να μειώσει δραστικά το κόστος δανεισμού — και να διατηρήσει τα επιτόκια σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα — για να στηρίξει την ταλαιπωρημένη οικονομία. Ομοίως, το 2022, ήταν προφανές ότι η Fed έπρεπε να αυξήσει δραστικά τα επιτόκια για να συγκρατήσει τον ταχύτερο πληθωρισμό των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών.
Ταυτόχρονα, μια πιο διχασμένη Fed θα μπορούσε να είναι καλό σημάδι για την αξιοπιστία της.
«Η αγορά μπορεί επίσης να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν θα λάβουν ακραίες αποφάσεις ή δεν θα δεσμευτούν σε αποφάσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν την οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα σε λάθος κατεύθυνση», δήλωσε ο Hilsenrath. «Εάν υπάρχουν περισσότερες διαφωνίες, τότε αυτό μετριάζει κάπως τη συμπεριφορά της Fed».
Να μειώσουμε ή να μην μειώσουμε
Η αξιολόγηση της οικονομίας έγινε ακόμη πιο δύσκολη κατά τη διάρκεια του κλεισίματος (shutdown) της κυβέρνησης, το οποίο ήταν το μακροβιότερο στην αμερικανική ιστορία και ανέστειλε τη δημοσίευση των οικονομικών στοιχείων για εβδομάδες. Στη συνεδρίαση του Οκτωβρίου, οι αξιωματούχοι της Fed έμειναν χωρίς βασικά στοιχεία για τον πληθωρισμό και την απασχόληση, μετρήσεις που είναι ζωτικής σημασίας για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής όταν εξετάζουν πώς να αντιμετωπίσουν τη διπλή αποστολή τους.
Με την επανέναρξη της λειτουργίας της κυβέρνησης, η επικείμενη πληθώρα στοιχείων θα μπορούσε εύκολα να κλίνει τη ζυγαριά προς οποιαδήποτε κατεύθυνση.
Στην πλευρά της διατήρησης σταθερών επιτοκίων για τον έλεγχο του πληθωρισμού βρίσκονται τρεις από τους τέσσερις περιφερειακούς προέδρους που ψηφίζουν για την πολιτική φέτος. Ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Κάνσας Σίτι, Τζέφρι Σμιντ, ο οποίος διαφώνησε τον Οκτώβριο και προτίμησε να μην μειωθούν τα επιτόκια, εξήγησε σε μια δήλωση ότι η απόφασή του οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι οι κάτοικοι της περιφέρειάς του έχουν εκφράσει «ευρεία ανησυχία για τη συνεχιζόμενη αύξηση του κόστους και τον πληθωρισμό».
Ο συνάδελφός του Αλμπέρτο Μουσαλέμ, πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Σεντ Λούις και επίσης με δυνατότητα ψήφου φέτος, δήλωσε αυτή την εβδομάδα: «Πρέπει να προχωρήσουμε με προσοχή, γιατί πιστεύω ότι υπάρχει περιορισμένος χώρος για περαιτέρω χαλάρωση χωρίς η νομισματική πολιτική να γίνει υπερβολικά διαλλακτική», σε εκδήλωση την Πέμπτη στο Έβανσβιλ της Ιντιάνα.
Την Τετάρτη, η πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Βοστώνης, Σούζαν Κόλινς, δήλωσε ότι θα «διστάσει να χαλαρώσει περαιτέρω την πολιτική» και ότι «πιθανότατα θα ήταν σκόπιμο να διατηρηθούν τα επιτόκια πολιτικής στο τρέχον επίπεδο για κάποιο χρονικό διάστημα, προκειμένου να εξισορροπηθούν οι κίνδυνοι πληθωρισμού και απασχόλησης σε αυτό το εξαιρετικά αβέβαιο περιβάλλον».
Εν τω μεταξύ, στο αντίθετο στρατόπεδο βρίσκονται αξιωματούχοι που πιστεύουν ότι η Fed πρέπει να συνεχίσει να μειώνει τα επιτόκια, κυρίως επειδή δεν θεωρούν ότι οι δασμοί θα έχουν μόνιμη επίδραση στον πληθωρισμό. Πιστεύουν επίσης ότι η αγορά εργασίας κινδυνεύει να καταρρεύσει αν τα επιτόκια δεν μειωθούν αρκετά γρήγορα.
Ο κυβερνήτης της Fed, Στέφεν Μιράν, ο οποίος έχει πάρει άδεια από τη θέση του ως επικεφαλής του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του Tραμπ προκειμένου να καλύψει μια προσωρινά κενή θέση στο Διοικητικό Συμβούλιο της κεντρικής τράπεζας, διαφώνησε με την απόφαση της Fed τον περασμένο μήνα να μειώσει τα επιτόκια κατά ένα τέταρτο του σημείου, υποστηρίζοντας αντίθετα μια μεγαλύτερη μείωση κατά μισό σημείο. Στις τελευταίες του δηλώσεις, υποστήριξε ότι το κόστος δανεισμού ασκεί μεγαλύτερη πίεση στην οικονομία από ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι και ότι ο πληθωρισμός είναι βέβαιο ότι θα επιβραδυνθεί «ουσιαστικά» ανεξάρτητα από αυτό.
Στον Μιράν προστέθηκαν οι διοικητές της Fed, Μισέλ Μπόουμαν και Κρίστοφερ Γουόλερ, επίσης διορισμένοι από τον Τραμπ, οι οποίοι ζήτησαν μείωση των επιτοκίων από τον Ιούλιο. Πιστεύουν ότι, με τον πληθωρισμό να βρίσκεται αρκετά κοντά στον στόχο της Fed για 2%, το κύριο μέλημα πρέπει να είναι η επιβράδυνση της αγοράς εργασίας.
«Εάν διατηρήσετε αυτή την αυστηρή πολιτική για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε διατρέχετε τον κίνδυνο η ίδια η νομισματική πολιτική να προκαλέσει ύφεση», δήλωσε ο Μιράν σε συνέντευξή του στη The New York Times που δημοσιεύθηκε την 1η Νοεμβρίου. «Δεν βλέπω λόγο να διακινδυνεύσω κάτι τέτοιο, εάν δεν ανησυχώ για τον πληθωρισμό».
