Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας: Πώς ο Τραμπ θα θωρακίσει τις ΗΠΑ

Σε μια περίοδο που η γεωπολιτική σκακιέρα αλλάζει με καταιγιστικούς ρυθμούς, η Ουάσιγκτον επιστρέφει στο κέντρο της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής με ένα έγγραφο που αποκαλύπτει όχι μόνο τους φόβους αλλά και τις φιλοδοξίες της. Η νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας του Ντόναλντ Τραμπ δεν αποτελεί απλώς έναν οδηγό πολιτικής. Είναι μια δήλωση προθέσεων για το πώς η Αμερική βλέπει τον εαυτό της, τους συμμάχους της και —ίσως πιο έντονα από ποτέ— την Ευρώπη που παλεύει να επαναπροσδιορίσει τη θέση της στον κόσμο.

Δείτε το έγγραφο  εδώ  

H νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας υπό το πρίσμα του Δόγματος Μονρόε

Το έγγραφο περιγράφει σχέδια που παραπέμπουν στο Δόγμα Μονρόε, το οποίο έχει μείνει στην ιστορία ως ένα από τα πιο σταθερά σημεία αναφοράς της αμερικανικής διπλωματίας. Από τη στιγμή που ανακοινώθηκε το 1823 από τον τότε πρόεδρο Τζέιμς Μονρόε διαμόρφωσε μια εντελώς νέα θεώρηση για τον ρόλο που οι Ηνωμένες Πολιτείες θα διεκδικούσαν τόσο απέναντι στην ευρωπαϊκή ήπειρο όσο και στη Λατινική Αμερική.

Το Δόγμα Μονρόε έχει μείνει στην ιστορία ως ένα από τα πιο σταθερά σημεία αναφοράς της αμερικανικής διπλωματίας

Για την Ουάσιγκτον της εποχής, η διακήρυξη αυτή δεν ήταν απλώς μια απόρριψη της παλαιάς αποικιοκρατικής λογικής, αλλά και η συμβολική έναρξη μιας αυτόνομης στρατηγικής, σχεδιασμένης να προστατεύει και να ενισχύει τα δικά της συμφέροντα.

Με τα χρόνια, η αρχή αυτή παρουσιάστηκε ως ασπίδα απέναντι στην ευρωπαϊκή διείσδυση. Όμως στην πράξη λειτούργησε και ως όχημα με το οποίο οι ΗΠΑ εδραίωσαν όλο και περισσότερο την επιρροή τους στην αμερικανική ήπειρο. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ήδη από το 2019 ο τότε σύμβουλος εθνικής ασφάλειας, Τζον Μπόλτον, έσπευδε να υπενθυμίσει δημοσίως πως «το Δόγμα Μονρόε όχι μόνο υφίσταται, αλλά παραμένει απολύτως ενεργό».

Μέσα από αυτή την οπτική, το έγγραφο διαμορφώνει ένα νέο δόγμα, μια σύγχρονη απόδοση των αρχών του Δόγματος Μονρόε. Ο Τραμπ υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ δεν πρέπει να επιτρέψουν σε ανταγωνιστικούς παίκτες να αποκτήσουν στρατηγικά ερείσματα στην αμερικανική ήπειρο, θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο θα έθετε σε κίνδυνο τόσο την ασφάλεια όσο και την οικονομική ευημερία των Ηνωμένων Πολιτειών.

Υπενθυμίζεται ότι μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, η στρατηγική της πρώτης θητείας του Τζορτζ Μπους επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στην καταπολέμηση της ισλαμικής τρομοκρατίας – The War on Terror.

Η ομάδα του Μπάιντεν αφιέρωσε μεγάλο μέρος του πρώτου έτους της στην εκπόνηση μιας στρατηγικής που έπρεπε να αναθεωρηθεί μετά την απόφαση της Ρωσίας να προχωρήσει σε πλήρη εισβολή στην Ουκρανία.

Η επιστροφή των ΗΠΑ στη γεωπολιτική της γειτονιάς

Το πιο καθαρό μήνυμα της στρατηγικής αυτής είναι ότι το Δυτικό Ημισφαίριο επανέρχεται στο κέντρο της αμερικανικής προσοχής.

Για την κυβέρνηση Τραμπ, η περιφερειακή σταθερότητα θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής ασφάλειας. Γι’ αυτό και το κείμενο υποστηρίζει πως η προστασία των συνόρων είναι το πρώτο βήμα για την προστασία του ίδιου του κράτους.

Η ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή παρουσιάζεται ως αναγκαία για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης, της διακίνησης ναρκωτικών και της αυξανόμενης δραστηριότητας ξένων δυνάμεων που επιδιώκουν να κερδίσουν έδαφος σε χώρες της Λατινικής Αμερικής.

Μια Ευρώπη υπό αμφισβήτηση

Αν το Δυτικό Ημισφαίριο ανακτά το ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σπάνιας έντασης κριτική. Η στρατηγική καταγράφει την  εικόνα μιας ηπείρου σε πολιτισμική κάμψη, με κυβερνήσεις που χαρακτηρίζονται ασταθείς και με πολιτικές επιλογές που, κατά τον Τραμπ, ενισχύουν τη λογοκρισία εις βάρος αντισυστημικών δυνάμεων.

Το έγγραφο εκφράζει ακόμη ανησυχίες για δημογραφικές μεταβολές που προβλέπεται ότι θα αλλάξουν βαθιά τον χαρακτήρα ορισμένων κρατών–μελών του ΝΑΤΟ, διατυπώνοντας την υπόθεση ότι μια μελλοντική Ευρώπη ίσως να μην αντιλαμβάνεται τη σχέση της με τις ΗΠΑ όπως στο παρελθόν.

Παρά την αυστηρότητα αυτών των παρατηρήσεων, η στρατηγική δεν προτείνει αποστασιοποίηση από την ήπειρο. Αντίθετα, επιμένει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να βοηθήσουν την Ευρώπη.

Ο Τραμπ επιμένει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να βοηθήσουν την Ευρώπη

Η διατύπωση είναι ξεκάθαρη: «Όχι μόνο δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την Ευρώπη — κάτι τέτοιο θα ήταν αυτοκαταστροφικό για τους στόχους αυτής της στρατηγικής», αναφέρει. «Στόχος μας πρέπει να είναι να βοηθήσουμε την Ευρώπη να διορθώσει την τρέχουσα πορεία της», αναφέρει.

Οι ευρωπαϊκες αντιδράσεις δεν άργησαν να έρθουν, με πρώτη αντίδραση εκείνη του Carl Bildt, συμπροέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων,Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων που έγραψε στο Χ: «Η νέα στρατηγική ασφάλειας των ΗΠΑ διακηρύσσει, μεταξύ άλλων αξιοσημείωτων πραγμάτων, ως στόχο της πολιτικής των ΗΠΑ «την καλλιέργεια της αντίστασης στην τρέχουσα πορεία της Ευρώπης εντός των ευρωπαϊκών χωρών». Αυτό είναι ο JD Vance σε στεροειδή».

The new 🇺🇸 security strategy proclaims, among other remarkable things, as an aim of 🇺🇸 policy ”cultivating resistance to Europe’s current trajectory within European nations.” That’s JD Vance on steroids. pic.twitter.com/IBmS4luncZ

— Carl Bildt (@carlbildt) December 5, 2025

Η Κίνα χωρίς ένταση, αλλά με λεπτούς χειρισμούς

Παρότι το έγγραφο δεν υιοθετεί πολεμική γλώσσα για το Πεκίνο, η ανησυχία είναι εμφανής. Η στρατηγική μιλά για «επαναζύγιση» των εμπορικών σχέσεων, επιδιώκοντας μια οικονομική σχέση «αμοιβαίου οφέλους», αλλά υπό τον όρο της αμερικανικής αυτονόμησης σε κρίσιμους τομείς.

Η διοίκηση Τραμπ αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο συνεργασίας, αλλά παράλληλα επιμένει ότι η Κίνα δεν πρέπει να αποκτήσει υπερβολική επιρροή ούτε στο δυτικό ημισφαίριο ούτε στην παγκόσμια αγορά στρατηγικών πρώτων υλών.

Η στρατηγική κάνει και μια σαφή αναφορά στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, τονίζοντας ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν να αποτρέψουν μια ευρύτερη σύγκρουση στην περιοχή. Παράλληλα επαναλαμβάνει τη διαχρονική πολιτική της Ουάσιγκτον στο ζήτημα της Ταϊβάν, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν στηρίζει μονομερείς αλλαγές του status quo.

Η Ρωσία στο περιθώριο, η Ουκρανία στο στόχαστρο της διαπραγμάτευσης

Η στάση απέναντι στη Ρωσία είναι αισθητά πιο ήπια σε σχέση με αντίστοιχα κείμενα προηγούμενων κυβερνήσεων.

Η στρατηγική ζητά ταχεία παύση των εχθροπραξιών στην Ουκρανία και παράλληλα εκφράζει την ανάγκη να αποφευχθούν νέες εστίες αντιπαράθεσης με ευρωπαϊκά κράτη.

Ωστόσο, ενώ η Μόσχα δεν δέχεται ανοιχτή καταδίκη, το έγγραφο στρέφει την κριτική του περισσότερο προς τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, τις οποίες κατηγορεί για υπερβολικά σκληρές πολιτικές απέναντι σε δεξιούς ή αντισυστημικούς σχηματισμούς.

Η προσοχή στρέφεται περισσότερο σε εσωτερικές αδυναμίες του ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος παρά στον ρωσικό αναθεωρητισμό.

Η εσωτερική σταθερότητα ως βάση της εξωτερικής πολιτικής

Με έναν τρόπο που θυμίζει διακήρυξη πολιτισμικής πολιτικής, η στρατηγική ενσωματώνει την έννοια της εσωτερικής συνοχής ως προϋπόθεση για την εξωτερική ισχύ.

Αναφέρεται στην ανάγκη περιορισμού της παράνομης μετανάστευσης, στην ενίσχυση της ναυτικής παρουσίας για την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών και στη διασφάλιση κρίσιμων θαλάσσιων δρόμων.

Παράλληλα, το έγγραφο μιλά για «αποκατάσταση της πνευματικής και πολιτισμικής υγείας» της χώρας και για την ενδυνάμωση των παραδοσιακών οικογενειών, συνδέοντας απροκάλυπτα την ασφάλεια με ένα συγκεκριμένο ιδεολογικό αφήγημα.

Μια Αμερική πιο επιλεκτική

Το κείμενο υποστηρίζει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν πλέον να εμπλέκονται αυτόματα σε κάθε διεθνή κρίση. Η εξωτερική τους δράση θα πρέπει να περιορίζεται σε ζητήματα που απειλούν άμεσα τα εθνικά συμφέροντα. Παράλληλα όμως διατηρεί τη θέση ότι η Αμερική πρέπει να αποτρέπει την άνοδο αντιπάλων που θα μπορούσαν να κυριαρχήσουν σε άλλες περιοχές του κόσμου. , μια θέση που δημιουργεί μια εμφανή αντίφαση ανάμεσα στη μετριοπάθεια και τη φιλοδοξία.

Αυτή η διττή λογική —να περιορίζει τις ξένες παρεμβάσεις, αλλά να αποτρέπει την ανάδυση αντιπάλων— δημιουργεί εγγενείς αντιφάσεις που το ίδιο το κείμενο δυσκολεύεται να συμφιλιώσει.

Πίσω από όλες αυτές τις διακηρύξεις διαφαίνεται η φιλοδοξία του Τραμπ να παρουσιάσει μια Αμερική που δεν παραιτείται από την παγκόσμια ηγεσία, αλλά επιδιώκει να την ασκήσει με διαφορετικούς όρους, πιο προσαρμοσμένους στη δική του πολιτική και ιδεολογική αφήγηση.

Ένα σχέδιο με αβέβαιο μέλλον

Η στρατηγική συστήνει τον εαυτό της ως οδικό χάρτη για τη διατήρηση της αμερικανικής υπεροχής, αλλά η ίδια η πολιτική φύση του Τραμπ καθιστά δύσκολη την πρόβλεψη για το κατά πόσο θα εφαρμοστεί πλήρως.

Η ιστορία δείχνει ότι καμία στρατηγική δεν επιβιώνει ανέπαφη απέναντι σε απρόβλεπτες κρίσεις, και το διεθνές περιβάλλον είναι πιο απρόβλεπτο από ποτέ. Παρ’ όλα αυτά, το έγγραφο προσφέρει μια σπάνια ματιά στον τρόπο με τον οποίο ο Τραμπ φαντάζεται τον κόσμο: έναν κόσμο όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν ο αδιαμφισβήτητος πρωταγωνιστής, αλλά σύμφωνα με τους δικούς τους κανόνες και προϋποθέσεις.