Δύσκολη εξίσωση στην οικονομία

Λύση στον δύσκολο γρίφο του πώς θα παραμείνει ζωντανή η οικονομία στη μάχη με την υγειονομική κρίση χωρίς να υπάρξουν μεγάλες και ανεπανόρθωτες δημοσιονομικές ζημιές αναζητά το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης τη στιγμή που οι απρόβλεπτες εξελίξεις στο επιδημιολογικό μέτωπο ανεβάζουν στα ύψη την αδρεναλίνη.

Η εξίσωση καθίσταται ακόμα πιο περίπλοκη καθώς εμπεριέχει πολλούς άγνωστους παράγοντες και παραμέτρους που έχουν να κάνουν με τη διάρκεια και την έκταση των πληγών στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά καθώς η πανδημία επελαύνει και μεταλλάσσεται ανατρέποντας τα προγνωστικά μοντέλα.

Για την έξοδο της οικονομίας από το τέλμα και την επιστροφή της σε τροχιά βιώσιμης και ισχυρής ανάπτυξης η πρώτη προϋπόθεση είναι να μην διαρραγεί ο παραγωγικός ιστός της χώρας και να αποτραπεί ντόμινο παρενεργειών στην αγορά και την απασχόληση με κύματα πτωχεύσεων και απωλειών θέσεων εργασίας.

Για να σταθούν στα πόδια τους επιχειρήσεις και νοικοκυριά απαιτούνται συντονισμένες κινήσεις με αποτελεσματικά και στοχευμένα μέτρα στήριξης και ένα ολιστικό σχέδιο ανάρρωσης και ανάκαμψης που θα ξεδιπλώνεται σταδιακά και ανάλογα με τις συνθήκες και τις ανάγκες στη πραγματική οικονομία.

Το κυρίαρχο σε αυτή τη φάση είναι να περιοριστούν όσο το δυνατόν οι απώλειες στον τζίρο και τα εισοδήματα και να μετριασθούν τα χτυπήματα στο ΑΕΠ.

Από το περυσινό Μάρτιο που ξεκίνησε η πανδημία η κυβέρνηση έχει στηρίξει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις με πάνω από 30 δισ. ευρώ χρησιμοποιώντας όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία από τις άμεσες εισοδηματικές ενισχύσεις έως τα φθηνά κρατικά δανεια και την παροχή ρευστότητας με ευνοικούς όρους και εγγύηση του δημοσίου.

Οι παρεμβάσεις «φρέναραν» την ύφεση αλλά δεν ήταν δυνατόν να την αποτρέψουν. Νευραλγικοί κλάδοι όπως το λιανεμπόριο, η εστίαση και κυρίως ο τουρισμός εξακολουθούν να στροβιλίζονται στη δίνη της πανδημίας.

Επειγόντως χρειάζονται οξυγόνο για να αναπνέουν και κρατική στήριξη για να περάσουν με τη λήξη της κρίσης σε φάση ανασυγκρότησης. Για πόσο καιρό ουδείς είναι σε θέση να προβλέψει καθώς το σκηνικό παραμένει θολό και ρευστό. Επομένως η κυβέρνηση οφείλει να βρίσκεται σε διαρκή εγρήγορση, να έχει σχέδιο πρόληψης και να κρατά ανοιχτή τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης.

Όμως οι κρατικές ενέσεις έχουν βαρύ δημοσιονομικό κόστος με αποτέλεσμα τον εκτροχιασμό του ελλείμματος του προυπολογισμού και το χαμήλωμα της στάθμης των ταμειακών διαθεσίμων που αποτελούν «ασφάλιστρο κινδύνου» για τους ξένους επενδυτές αφού εγγυώνται την ομαλή αποπληρωμή του χρέους.

Το οικονομικό επιτελείο επαναλαμβάνει σε όλους τους τόνους ότι «η δύναμη πυρός» δεν είναι ανεξάντλητη και ότι χρειάζεται προσεκτική και συνετή διαχείριση του δημόσιου χρήματος. Αν και βρίσκεται σε ισχύ η δημοσιονομική ευελιξία για το 2021 που πιθανότητα θα παραταθεί και το 2022 η διεύρυνση της «μαύρης τρύπας» δεν μπορεί να είναι ανεξέλεγκτη.

Στην αντίθετη περίπτωση όταν επανέλθουν οι κανόνες της εξυγίανσης ακόμα και αν είναι χαλαρότεροι και πιο ευέλικτοι υπάρχει κίνδυνος ενεργοποίησης περιοριστικών μέτρων με αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη και στα εισοδήματα.