ΕΕ: Πληθωρισμός και γεωπολιτικές εντάσεις φέρνουν πιο κοντά την αύξηση επιτοκίων

Το αφήγημα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας περί προσωρινού πληθωρισμού καταρρέει, ενώ την ίδια ώρα πληθαίνουν οι φωνές που υποστηρίζουν ότι η πρώτη αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, μπορεί να έρθει εντός του έτους.

Γεράκια και περιστέρια ανεβάζουν τους τόνους…

Τα στοιχεία που ανακοίνωσε σήμερα η Κομισιόν, στο πλαίσιο των χειμερινών της προβλέψεων, καταδεικνύουν σημαντική αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων και ενισχύουν τις πιέσεις προς την ΕΚΤ να προχωρήσει σε σύσφιξη της νομισματικής της πολιτικής, με ταχύτερο και πιο επιθετικό ρυθμό.

Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, η πρόβλεψη για τον πληθωρισμό έχει αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα πάνω σε σύγκριση με τις φθινοπωρινές προβλέψεις. Αυτό αντανακλά τις επιπτώσεις των υψηλών τιμών της ενέργειας, αλλά και τη διεύρυνση των πληθωριστικών πιέσεων σε άλλες κατηγορίες αγαθών από το φθινόπωρο.

Διαβάστε επίσης – Κομισιόν: Ανάπτυξη 8,5% το 2021 και 4,9% φέτος προβλέπει για την Ελλάδα

Πληθωριστικές πιέσεις

Όπως επισημαίνει η Επιτροπή, αφού έφτασε σε ποσοστό ρεκόρ 4,6% το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους, ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να κορυφωθεί στο 4,8% το πρώτο τρίμηνο του 2022 και να παραμείνει πάνω από το 3% μέχρι το τρίτο τρίμηνο του έτους.

Καθώς οι πιέσεις από τους περιορισμούς της προσφοράς και τις υψηλές τιμές της ενέργειας εξασθενούν, ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί στο 2,1% το τελευταίο τρίμηνο του έτους, πριν κινηθεί κάτω από τον στόχο του 2% της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το 2023.

Συνολικά, ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να αυξηθεί από 2,6% το 2021 (2,9% στην ΕΕ) σε 3,5% (3,9% ΕΕ) το 2022, πριν υποχωρήσει στο 1,7% (1,9% ΕΕ) το 2023.

Η αβεβαιότητα και οι κίνδυνοι παραμένουν υψηλά

Ωστόσο, στην έκθεση της Κομισιόν είναι διάχυτη η επιφυλακτικότητα.

«Παρόλο που ο αντίκτυπος της πανδημίας στην οικονομική δραστηριότητα έχει αποδυναμωθεί με την πάροδο του χρόνου, τα συνεχιζόμενα μέτρα περιορισμού και οι παρατεταμένες ελλείψεις προσωπικού θα μπορούσαν να επιβαρύνουν την οικονομική δραστηριότητα. Θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν τη λειτουργία των κρίσιμων αλυσίδων εφοδιασμού για περισσότερο από το αναμενόμενο. Αντίθετα, η ασθενέστερη αύξηση της ζήτησης βραχυπρόθεσμα μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση των σημείων συμφόρησης της προσφοράς κάπως νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν», τονίζει χαρακτηριστικά.

Προσθέτει επίσης, ότι ο πληθωρισμός μπορεί να αποδειχθεί υψηλότερος από το αναμενόμενο, εάν οι πιέσεις κόστους μετακυλίονται τελικά από τις τιμές παραγωγού στις τιμές καταναλωτή σε μεγαλύτερο βαθμό από τον προβλεπόμενο, ενισχύοντας τον κίνδυνο δευτερογενών επιπτώσεων.

Οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη και τις προοπτικές πληθωρισμού επιδεινώνονται σημαντικά από τις γεωπολιτικές εντάσεις στην Ανατολική Ευρώπη.

Σχολιάζοντας ο ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για την οικονομία, Πάολο Τζεντιλόνι είπε χαρακτηριστικά: «Πολλαπλοί αντίθετοι άνεμοι έχουν παγώσει την οικονομία της Ευρώπης αυτόν τον χειμώνα: η ταχεία εξάπλωση της Όμικρον και η περαιτέρω άνοδος του πληθωρισμού που οφείλεται στην εκτίναξη των τιμών της ενέργειας και στις επίμονες διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας. (…) Οι πιέσεις στις τιμές είναι πιθανό να παραμείνουν ισχυρές μέχρι το καλοκαίρι, μετά από το οποίο ο πληθωρισμός προβλέπεται να μειωθεί καθώς η αύξηση των τιμών της ενέργειας μετριάζεται και τα σημεία συμφόρησης στην προσφορά χαλαρώνουν. Ωστόσο, η αβεβαιότητα και οι κίνδυνοι παραμένουν υψηλά».

Διάσταση απόψεων

Την ίδια ώρα, η αντιπαράθεση στους κόλπους της ζώνης του ευρώ εντείνεται. Από τη μία πλευρά, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι τρέχουσες πληθωριστικές πιέσεις θα αμβλυνθούν και ότι απαιτείται ένας βαθμός χαλαρής νομισματικής πολιτικής. Άλλοι υποστηρίζουν ότι η ΕΚΤ πρέπει να αυστηροποιήσει τη νομισματική πολιτική μετά από διαδοχικά ιστορικά μηνιαία υψηλά του πληθωρισμού.

Ακολουθώντας την προσέγγιση του προκατόχου του, ο διοικητής της Bundesbank, Γιοαχίμ Νάγκελ, επιβεβαιώνει τον χαρακτηρισμό του γερακιού και γίνεται ο δεύτερος κεντρικός τραπεζίτης τις τελευταίες ημέρες που δήλωσε ότι η ΕΚΤ ενδέχεται να αυξήσει τα επιτόκια αργότερα φέτος.

Προειδοποίησε επίσης ότι η πολύ αργή δράση στην ομαλοποίηση της πολιτικής θα μπορούσε να έχει μεγάλο κόστος: «Εάν η εικόνα (του πληθωρισμού) παραμείνει αμετάβλητη τον Μάρτιο, θα είμαι υπέρ της εξομάλυνσης της νομισματικής πολιτικής», δήλωσε ο Νάγκελ στη γερμανική εφημερίδα Die Zeit. «Το πρώτο βήμα είναι να διακοπούν οι καθαρές αγορές περιουσιακών στοιχείων κατά τη διάρκεια του 2022. Στη συνέχεια, τα επιτόκια θα μπορούσαν να αυξηθούν πριν τελειώσει αυτό το έτος».

Ζοφερό μέλλον

«Εάν ενεργήσουμε αργότερα, θα πρέπει να αυξήσουμε τα επιτόκια πιο ουσιαστικά και με ταχύτερο ρυθμό. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές θα αντιδρούσαν τότε με μεγαλύτερη αστάθεια» τόνισε, υποστηρίζοντας ο πληθωρισμός στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης των 19 χωρών, είναι πιθανό να ξεπεράσει «σημαντικά» το 4% φέτος, υπερδιπλάσιο του στόχου της ΕΚΤ για 2% και επίσης πολύ πάνω από την πρόβλεψη της ίδιας της Bundesbank για 3,6%.

Οι δηλώσεις τους αυτές απηχούν την άποψη που εξέφρασε προ ημερών και ο επικεφαλής της ολλανδικής κεντρικής τράπεζας Klaas Knot, ο οποίος έκανε λόγο για αύξηση επιτοκίων φέτος, για πρώτη φορά από το 2011.

Προβληματισμός και αβεβαιότητα

Το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Ιζαμπέλ Σνάμπελ, επίσης Γερμανίδα, υιοθέτησε μια πιο μετρημένη άποψη αλλά επίσης υποστήριξε ότι μπορεί να χρειαστεί μια αύξηση των επιτοκίων για να αντισταθμιστεί το σοκ του πληθωρισμού.

«Η αύξηση των επιτοκίων δεν θα μείωνε τις τιμές της ενέργειας», δήλωσε η Σνάμπελ, απαντώντας σε ερώτηση στο Twitter. «Αλλά εάν ο υψηλός τρέχων πληθωρισμός απειλεί να οδηγήσει σε αποδέσμευση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό, ίσως χρειαστεί να ανταποκριθούμε, καθώς η εντολή μας είναι να διατηρήσουμε τη σταθερότητα των τιμών».

Ο πληθωρισμός έφτασε στο υψηλό ρεκόρ 5,1% τον περασμένο μήνα και η Σνάμπελ προειδοποίησε ότι η υψηλότερη τιμή θα εξακολουθήσει να είναι δυνατή τους επόμενους μήνες.

Οι αγορές προεξοφλούν αυξήσεις επιτοκίων κατά 48 μονάδες βάσης έως τον Δεκέμβριο, γεγονός που θα έθετε το επιτόκιο καταθέσεων γύρω στο μηδέν, αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι οικονομολόγοι αμφισβητούν την τιμολόγηση της αγοράς, επιχειρηματολογώντας για πιο σταδιακές κινήσεις.

Η ΕΚΤ την περασμένη εβδομάδα προειδοποίησε ότι οι κίνδυνοι πληθωρισμού έχουν πλέον κλίση προς τα πάνω, υποδηλώνοντας ότι η αύξηση των τιμών θα μπορούσε να παραμείνει πάνω από τον στόχο ακόμη και το 2023, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά.