Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας: Hot Spot η Ελλάδα

Η Ελλάδα λόγω της γεωγραφικής της θέσης και της ορεογραφικής της διαμόρφωσης θεωρείται ένα από τα hot-spot βιοποικιλότητας, παγκοσμίως. Σε όλη την επικράτεια υπάρχουν τουλάχιστον εξίμισι χιλιάδες είδη φυτών. Μάλιστα, χίλια εξακόσια από αυτά είναι ενδημικά, δηλαδή δεν υπάρχουν πουθενά αλλού. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαράζοντας τη στρατηγική της για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας έχει αποστείλει οδηγίες που πρέπει να υλοποιηθούν μέχρι το 2030.

«Η κεντρική και βόρεια Ευρώπη έχουν τέσσερις χιλιάδες διαφορετικά είδη. Η Ελλάδα που είναι ελάχιστη σε έκταση σε σύγκριση με αυτό το μέγεθος όλης της ηπείρου έχει εξίμισι χιλιάδες διαφορετικά είδη και ανταγωνίζεται την Ιβηρική χερσόνησο που είναι πέντε φορές η Ελλάδα» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δασολόγος- ερευνητής δασικής οικολογίας ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Γιώργος Καρέτσος και συνεχίζει: «Η παλαιογεωγραφία της περιοχής την ευνόησε προκειμένου να συγκεντρώσει είδη από τις γύρω περιοχές. Έχει πολλές επιρροές και μπορεί να υποστηρίξει τη διαβίωση αυτών των οργανισμών επειδή έχει αυτή τη διαμόρφωση. Τα βόρεια σύνορά μας έχουν κλιματικές συνθήκες παρόμοιες με τις μέσο-ευρωπαϊκές, οι νότιες ακτές μας έχουν υποτροπικό κλίμα και φιλοξενούν είδη αντίστοιχα με της βόρειας Αφρικής ή της μέσης ανατολής. Τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου δέχονται πολλές επιρροές από την Τουρκία και την Ασιατική χλωρίδα και αντίστοιχα από τη δυτική πλευρά με τα νησιά του Ιονίου που έχουν πολλές τυπικές συγγένειες με την Ιταλία».

«H Ελλάδα χαρακτηρίζεται από μεγάλη γεωποικιλότητα, η οποία συμβάλλει καθοριστικά στην βιοποικιλότητα» αναφέρει ο αναπληρωτής καθηγητής τεκτονικής γεωλογίας – γεωπεριβάλλοντος και φυσικών καταστροφών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννης Παπανικολάου. «Πιο συγκεκριμένα βρίσκεται στα όρια των τεκτονικών λιθοσφαιρικών πλακών, έτσι ώστε μέσω της υψηλής σεισμικότητας να διαμορφώνει ένα έντονο και πολυσχιδές ανάγλυφο, το οποίο επηρεάζει μεταξύ άλλων και το μικροκλίμα. Παράλληλα η έντονη τεκτονική παραμόρφωση έχει δημιουργήσει ένα πολύπλοκο μωσαϊκό διαφορετικών ορυκτών και πετρωμάτων τα οποία αντίστοιχα προσφέρουν μια ποικιλία ως τα χαρακτηριστικά των εδαφικών και υδατικών πόρων. Με λίγα λόγια οι περιοχές υψηλής περιβαλλοντικής ανομοιογένειας συμβάλλουν καθοριστικά στη βιοποικιλότητα», συμπληρώνει ο καθηγητής.

Δεν είναι λίγα τα οικοσυστήματα που υποβαθμίζονται λόγω των φυσικών μεταβολών αλλά και της ανθρώπινης δραστηριότητας. Έτσι η ΕΕ έχει θέσει ως στόχο τη φύτευση τριών δισεκατομμυρίων δέντρων σε όλη την Ένωση αλλά και τη μείωση χρήσης φυτοφαρμάκων κατά 50% μέχρι το 2030. «Εδώ σήμερα έχουμε την τεχνολογία σύμμαχό μας για την διατήρηση και προστασία της βιοποικιλότητας. Μέσω της γεωργίας ακριβείας μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων και την αντίστοιχη επιβάρυνση των φυσικών πόρων (νερό και έδαφος). Η γεωργία ακριβείας τι προσπαθεί να κάνει; Να μειώσει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα ώστε εν τέλει να βοηθήσει τη βιοποικιλότητα και να αναστρέψει αυτή τη τάση της ανισσοροπίας που προκαλείται στο περιβάλλον. Οπότε εκεί έχουμε για παράδειγμα τα drones. Πετάει ένα drone με τους κατάλληλους αισθητήρες και μέσω τεχνικών τηλεπισκόπησης απεικονίζει ψηφιακά το χωράφι, εντοπίζει με ακρίβεια το τμήμα της καλλιέργειας που έχει ανάγκη ψεκασμού και ακολουθεί το μεγαλύτερο ψεκαστικό drone και ψεκάζει μόνο εκεί. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η αποδοτικότητα με σημαντικά χαμηλότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση», επισημαίνει ο Ι. Παπανικολάου.

Μέχρι το 2030 οι περιοχές που ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000 θα πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον το 30% της χερσαίας και θαλάσσιας περιοχής των 27 κρατών-μελών της ΕΕ. Ωστόσο, κάθε περιοχή έχει τις ιδιαιτερότητές της. «Στην Ελλάδα υπάρχουν 350-400 περιοχές Natura. Με την εισαγωγή πρόσθετης νομοθεσίας για την προστασία αυτών των περιοχών κάποιες από αυτές τις παραδοσιακές δραστηριότητες απαγορεύτηκαν οριστικά, όπως η βοσκή στους πυρήνες προστασίας αυτών των περιοχών. Ενδεχομένως, με την απαγόρευση της βοσκής στις περιοχές να έχουμε και απώλεια βιοποικιλότητας. Στις ορεινές περιοχές της Οίτης υπήρχαν εκτεταμένα λιβάδια που βοσκούνταν στο παρελθόν. Τώρα το ελατοδάσος επεκτείνεται προς αυτά τα ανοίγματα, με αποτέλεσμα να τα περιορίζει και να υπάρχει κίνδυνος να εξαφανιστούν κάποια από αυτά τα είδη. Για παράδειγμα η Βερόνικα της Οίτης που είναι το μοναδικό ενδημικό της Οίτης μπορεί να εξαφανιστεί τελείως», επισημαίνει ο Γ. Καρέτσος.

Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου ΑΕΠ (περίπου 40 τρισ. ευρώ) εξαρτάται από το φυσικό περιβάλλον και τους πόρους του. Οι μεγαλύτεροι οικονομικοί τομείς όπως οι κατασκευές, η γεωργία και η βιομηχανία τροφίμων και ποτών εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη φύση και συνεισφέρουν από κοινού περίπου 7,3 τρισ. ευρώ στην παγκόσμια οικονομία. Επομένως, τα υγιή οικοσυστήματα θεωρούνται και είναι σημαντικά και για την ανάκαμψη από την κρίση Covid-19. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών από το 1993 καθιέρωσε την Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας στις 22 Μαΐου.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ