Κινηματογράφος: Γιατί τα αμερικανικά στούντιο δεν συναινούν πια στις απαιτήσεις της κινεζικής λογοκρισίας

Η πρόσβαση στην τεράστια κινεζική αγορά ωθούσε επί χρόνια τα μεγάλα δίκτυα του Χόλυγουντ να ρίχνουν… νερό στο κρασί τους υποχωρώντας στις όποιες απαιτήσεις έθετε η λογοκρισία του Πεκίνου. Όμως, μέσα από τις τελευταίες ταινίες φαίνεται πως το κλίμα στις αμερικανικές εταιρείες έχει αλλάξει, με το Χόλυγουντ να αγνοεί τις παραινέσεις της κινεζικής λογοκρισίας ρισκάροντας έτσι ακόμη και την πλήρη πρόσβαση στις κινηματογραφικές αίθουσες μιας χώρας 1,4 δισ. κατοίκων.

Τρανταχτά παραδείγματα αποτελούν ταινίες που «έσπασαν» ταμεία στη Δύση, όπως το «Top Gun: Maverick», το «Spider-Man: No Way Home» και το «Lightyear», που πιθανότατα δεν θα προβληθούν ποτέ στην Κίνα, ήτοι στη δεύτερη μεγαλύτερη κινηματογραφική αγορά του πλανήτη.

Διαβάστε επίσης: Τι μας λέει το νέο Top Gun για την αμερικανική ισχύ

Το μπουφάν με την σημαία της Ταϊβάν 

Για παράδειγμα στο νέο Top Gun, που τείνει να εξελιχτεί στην πιο εμπορική ταινία της χρονιάς, σε ένα από τα πρώτα trailer, το 2019, έδειχνε πως στο περίφημο μπουφάν του Τομ Κρούζ είχαν αφαιρεθεί τα αρχικά σύμβολα που είχε στην πλάτη στο φιλμ του 1986, ήτοι μια σημαία της Ιαπωνίας και της Ταϊβάν, μια κίνηση που είχε ερμηνευτεί ως προσπάθεια να «περάσει» η ταινία τον σκόπελο της κινεζικής λογοκρισίας. Εξάλλου, η κινεζική τεχνολογική Tencent ήταν μεταξύ των αρχικών συνεταίρων της Paramount για τη δημιουργία της ταινίας. Όμως, όταν η Tencent αποσύρθηκε από το project, στο μπουφάν του Τομ Κρουζ επανήλθαν… μαγικά οι αμφιλεγόμενες σημαίες, φτάνοντας τελικά και στην επίσημη προβολή της ταινίας, χωρίς η Paramount να δώσει μεγάλη σημασία στην πιθανότητα το Πεκίνο να οργιστεί.

Πραγματικά, η τελική μορφή της ταινίας δεν έλαβε την έγκριση του Πεκίνου που αντιδρά σε σύμβολα που παραπέμπουν στις αποσχιστικές τάσεις της Ταϊβάν και πιθανότατα δεν πρόκειται να παιχτεί ποτέ στην ηπειρωτική Κίνα.

Οι αρμόδιες υπηρεσίες λογοκρισίας της Κίνας φάνηκαν επίσης να αιφνιδιάζονται, όταν η Disney και η Pixar αποφάσισαν να απορρίψουν το αίτημα τους να αφαιρεθεί από την ταινία κινουμένων σχεδίων «Lightyear» μια σύντομη σκηνή φιλιού ανάμεσα σε δύο γυναικείους χαρακτήρες της ταινίας. Με δεδομένους τους αυστηρούς κανόνες περί ομοφυλοφιλίας που ισχύουν στην Κίνα, η ταινία πιθανότατα δεν θα παιχτεί ποτέ στην Κίνα, αν και η Disney δεν έχει λάβει ακόμη επίσημα την αρνητική γνωμοδότηση των αρχών.

Σε ανάλογη θέση βρέθηκε και η Sony Pictures, όταν οι κινεζικές αρχές της ζήτησαν να κόψει ή να μειώσει μια σκηνή με το Άγαλμα της Ελευθερίας στην νεότερη ταινία του Spider-Man. H αμερικανική εταιρεία αποφάσισε αυτή τη φορά να μην κάνει το χατίρι του Πεκίνου, αρνήθηκε το αίτημα και η ταινία «Spider-Man: No Way Home» δεν προβλήθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες της χώρας.

Αλλαγή κλίματος

Το ερώτημα βέβαια από όλα αυτά είναι τι άλλαξε; Γιατί οι αμερικανικές εταιρείες παραγωγής ρισκάρουν πλέον να αφήσουν τις ταινίες τους εκτός της κινεζικής αγοράς; Το ερώτημα είναι πολύπλοκο.

Πέρα από την δεδομένη επιδείνωση των σινοαμερικανικών σχέσεων σε διπλωματικό και οικονομικό επίπεδο, η κινεζική κινηματογραφική αγορά δεν ήταν αυτή που ήταν. Οι απαιτήσεις του Πεκίνου αυξάνονται, ενώ το box office μικραίνει, λόγω και των συνεχιζόμενων περιοριστικών μέτρων για τον κορωνοϊό που κρατάει πολλές αίθουσες κλειστές.

Είναι χαρακτηριστικό πως μέχρι τώρα φέτος, ο όγκος των εσόδων από τους αμερικανικούς κινηματογράφους έχει ανακάμψει σημαντικά ξεπερνώντας τα 3,6 δισ. δολάρια, ενώ τα έσοδα από την κινεζική αγορά έχουν περιοριστεί στα 2,7 δισ. δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία της Comscore.

Παράλληλα, η Κίνα που συνήθως επιτρέπει το άνοιγμα 30 έως 40 ξένων ταινιών το χρόνο στην αγορά της, από την έναρξη της πανδημίας μείωσε αισθητά το νούμερο αυτό. Ενδεικτικά πέρυσι επέτρεψε να παιχτούν στις αίθουσες της μόλις 20 αμερικανικές ταινίες.

Για τα στούντιο, λοιπόν, εφόσον τα πιθανά κέρδη δεν είναι τόσο υψηλά όσο άλλοτε, δεν αξίζει η κακή δημοσιότητα που δίνει η εικόνα της υποχώρησης τους στα ολοένα αυξανόμενα κινεζικά… τερτίπια.

Εξάλλου, υπάρχει και η ισχυρή πίεση από την Ουάσιγκτον και το Κογκρέσο που λόγω της διμερούς αντιπαλότητας δεν θέλει σε καμία περίπτωση να επιτρέψει σε έναν κλάδο να συναινεί στις απαιτήσεις του Πεκίνου. Για το λόγο αυτό δρομολογήθηκαν διάφορα νομοσχέδια, με κυριότερο το «Screen Act», που απαιτεί από τα στούντιο να προσφέρουν γραπτές εξηγήσεις σε περίπτωση που προχωρούν σε στοχευμένες τροποποιήσεις των ταινιών, μετά από συγκεκριμένη απαίτηση του γραφείου λογοκρισίας του κινεζικού καθεστώτος.