Ο στρατός της Κίνας πλησιάζει σε ικανότητες τις ΗΠΑ, είναι όμως ετοιμοπόλεμος;

Υπό τον Σι Τζινπίνγκ ο στρατός της Κίνας αναδύεται ως πραγματικά υπολογίσιμος αντίπαλος των ΗΠΑ.

Ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός διαθέτει πλέον υπέρ-υπερηχητικούς πυραύλους που είναι άτρωτοι απέναντι στα περισσότερα συστήματα αεράμυνας, τεχνολογία που οι ΗΠΑ εξακολουθούν να αναπτύσσουν. Τα επιθετικά drones της μπορούν να σχηματίσουν σμήνη για να παραλύσουν τα δίκτυα επικοινωνιών. Τα πολεμικά πλοία της Κίνας ξεπερνούν αριθμητικά τα αμερικανικά και η χώρα άρχιζε να κατασκευάζει το τρίτο αεροπλανοφόρο της το καλοκαίρι, το πρώτο που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε εγχώρια. Ο αμυντικός προϋπολογισμός της είναι δεύτερος μόνο μετά των ΗΠΑ. Ο στρατός της Κίνας έχει περισσότερα στελέχη εν υπηρεσία, περίπου 2 εκατομμύρια, ενώ οι ΗΠΑ έχουν κάτι λιγότερο από 1,4 εκατομμύρια.

Το νέο κινεζικό αεροπλανοφόρο Κλάσης 002

Το ερώτημα για τον κ. Σι, το οποίο και ο ίδιος έθεσε δημόσια, είναι εάν αυτές οι δυνάμεις είναι ετοιμοπόλεμες.

Η Κίνα έχει να πολεμήσει από το 1979, όταν ενεπλάκη σε σύντομη σύγκρουση στα σύνορα με το Βιετνάμ. Σε αντίθεση με τις αμερικανικές δυνάμεις, οι οποίες πολεμούσαν για το μεγαλύτερο μέρος των τελευταίων δύο δεκαετιών σε Ιράκ και Αφγανιστάν, οι στρατιωτικοί της Κίνας δεν έχουν ουσιαστικά καμία εμπειρία μάχης – την οποία ορισμένοι Κινέζοι ηγέτες έχουν ονομάσει «ασθένεια της ειρήνης». Η εύρεση λύσης, χωρίς να καταλήξει σε πραγματικό πόλεμο, υπήρξε προτεραιότητα για τον κ. Σι, ειδικά επειδή επιδιώκει να προετοιμάσει τη χώρα για  πιθανή αναμέτρηση με τις Η.Π.Α.

«Πρέπει να ενισχύσουμε πλήρως τη στρατιωτική εκπαίδευση και προετοιμασία και να βελτιώσουμε την ικανότητα του στρατού να νικά», είπε ο κ. Σι την Κυριακή κατά την έναρξη του συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος που λαμβάνει χώρα δύο φορές τη δεκαετία.

Το θέμα έχει γίνει πιο πιεστικό για το Πεκίνο καθώς οι εντάσεις με την Ταϊβάν αυξάνονται, καθώς η Κίνα βλέπει το νησί ως μέρος της επικράτειάς της. Την Κυριακή, ο κ. Σι επανέλαβε ότι το Πεκίνο δεν θα παραιτηθεί από τη χρήση βίας στην προσπάθεια της Κίνας να πάρει τον έλεγχο του νησιού.

«Η πλήρης ενοποίηση της πατρίδας πρέπει να πραγματοποιηθεί, και θα πραγματοποιηθεί», είπε, υπό των ήχο ενθουσιωδών χειροκροτημάτων.

Πριν το 2020 η Ταϊβάν ανέφερε λίγες πτήσεις της κινεζικής αεροπορίας κοντά στο νησί πριν. Τώρα καταγγέλλει ότι έχουν γίνει περισσότερες από 1.200 μέχρι στιγμής φέτος. Μετά την επίσκεψη της προέδρου της αμερικανικής Βουλής της Δημοκρατικής Νάνσι Πελόζι στην Ταϊπέι τον Αύγουστο, πράξη που εξόργισε το Πεκίνο, κινεζικά στρατιωτικά αεροσκάφη άρχισαν να διασχίζουν τη μέση γραμμή μεταξύ Ταϊβάν και ηπειρωτικής Κίνας σχεδόν σε καθημερινή βάση.

Μετά την επίσκεψη της κυρίας Πελόζι, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης του Πεκίνου ανέφεραν αύξηση σε προσλήψεις ικανότερων στελεχών από τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό,.

Ωστόσο, δημοσιεύματα του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού λένε ότι ορισμένοι αξιωματικοί λαμβάνουν λανθασμένες επιχειρησιακές αποφάσεις, έχουν δυσκολία στην ηγεσία των μονάδων τους και μερικές φορές δεν κατανοούν καν τις ίδιες τις διαταγές τους. Οι απλοί στρατιώτες είναι παγιδευμένοι σε ένα αυστηρά ιεραρχικό σύστημα διοίκησης, αφήνοντάς τους, ενδεχομένως, ανήμπορους να αυτοσχεδιάζουν ώστε να ανταποκρίνονται στην ρευστότητα του πεδίου της μάχης – κατάσταση που έχει καταστεί πρόβλημα για τον ρωσικό στρατό στην παρούσα εισβολή στην Ουκρανία.

Οι πολιτικές προτεραιότητες της Κίνας σημαίνουν ότι περίπου το 40% της εκπαίδευσης των νεοσυλλέκτων περιλαμβάνει μελέτη για θέματα του Κομμουνιστικού Κόμματος αντί να μαθαίνουν πώς να είναι στρατιώτες. Οι ηγέτες, μερικοί από τους οποίους βλέπουν τους νέους Κινέζους ως τα χαϊδεμένα προϊόντα της παλαιότερης κινεζικής πολιτικής του ενός παιδιού, αμφισβητούν εάν είναι αρκετά σκληροί για να πολεμήσουν.

Η προσπάθεια επίτευξης ικανότητας στενότερης συνεργασίας των διαφόρων στρατιωτικών κλάδων της Κίνας  – η λεγόμενη «διακλαδικότητα», η οποία θεωρείται κρίσιμη για τον σύγχρονο πόλεμο, δεν έχει δοκιμαστεί ακόμα.

«Προς το παρόν, δεν υπάρχουν πολλοί διοικητές στον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό που να είναι πραγματικά ικανοί στην διακλαδική μάχη», έγραψε νωρίτερα φέτος αξιωματικός που υπηρετεί στο Διακλαδικό Κέντρο Υποστήριξης Επιμελητείας του Ζενγκζού σε σχόλιο στην εφημερίδα του Στρατού PLA Daily. «Αν αυτή η κατάσταση δεν αλλάξει, όταν γίνει πόλεμος, τα πράγματα θα είναι πολύ επικίνδυνα».

Αναλυτές άλλων χωρών λένε ότι ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός φαίνεται να σημειώνει πρόοδο στη συγκέντρωση δυνάμεων για πιο σύνθετες διακλαδικές ασκήσεις, βοηθούμενη από την αλληλεπίδραση με άλλους στρατούς, ειδικά της Ρωσίας. Από τότε που ανέλαβε ο κ. Σι την εξουσία, η Κίνα αύξησε τις ασκήσεις με τη Ρωσία σε έως και 10 ετησίως από μία ή δύο προηγουμένως.

«Παρατηρούμε αυξανόμενη πολυπλοκότητα και ποιότητα στον τρόπο με τον οποίο αποδίδουν στις ασκήσεις», δήλωσε η Οριάνα Σκάιλαρ Μάστρο, η οποία μελετά τον κινεζικό στρατό στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.

Η φιλοδοξία του κ. Σι, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη λευκή βίβλο της Κίνας, είναι να ολοκληρώσει τον εκσυγχρονισμό του στρατού έως το 2035 και να τον μετατρέψει σε «δύναμη παγκόσμιας κλάσης» έως το 2049, την 100η επέτειο από την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.

Στρατηγικοί αναλυτές εκτός Κίνας λένε ότι η ισχύς του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού σε πυραύλους μικρού βεληνεκούς, αεροπορία και ναυτικό είναι τώρα τόσο καλά ανεπτυγμένη που θα ήταν σχεδόν αδύνατο για τους στρατούς άλλων χωρών να επιχειρήσουν κοντά στην ακτογραμμή της Κίνας σε πιθανή σύγκρουση.

Οι δυνατότητες του Πεκίνου στον κυβερνοπόλεμο ευρέως θεωρούνται ως υπερσύγχρονες. Το Γραφείο του Διευθυντή Πληροφοριών των ΗΠΑ, το οποίο συμβουλεύει τον Πρόεδρο για την εθνική ασφάλεια, ανέφερε σε έκθεση του φέτος ότι η Κίνα είναι σχεδόν βέβαιο ότι μπορεί να εξαπολύσει κυβερνοεπιθέσεις που θα διαταράσσουν κρίσιμες υποδομές στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου και των σιδηροδρομικών δικτύων.

Τα εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια που δαπάνησε σε τεχνολογία βαλλιστικών πυραύλων σηματοδοτούν ότι η Κίνα μπορεί τώρα να θέσει υπό απειλή τις βάσεις των ΗΠΑ στην Ασία. Το αυξανόμενο πυρηνικό οπλοστάσιο παρέχει στο Πεκίνο τα μέσα για να δημιουργήσει καλύτερη αποτρεπτική ικανότητα έναντι των αντιπάλων του.

Αναφορές για λάθη ή ανικανότητα στην εκπαίδευση εμφανίζονται κατά καιρούς στα κρατικά μέσα ενημέρωσης. Όπως και άλλοι στρατοί, ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός σχεδιάζει ασκήσεις στις οποίες οι δικές του δυνάμεις παίζουν το ρόλο των αντιπάλων. Στην Κίνα, αυτές είναι γνωστές ως Μπλε ομάδες, χρώμα που αντιπροσωπεύει το ΝΑΤΟ. Οι ομάδες του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού είναι κόκκινο, το χρώμα της σημαίας της Κίνας.

Σε άσκηση του 2014 στην Εσωτερική Μογγολία που περιγράφεται στα κρατικά μέσα ενημέρωσης, η Μπλε ομάδα αποφάσισε να ξεγελάσει την ομάδα των Κόκκινων στέλνοντας περίπου 20 στρατιώτες μεταμφιεσμένους ως μέλη φιλικής ομάδας της τοπικής κυβέρνησης, με προσφορές λαχανικών, τροφίμων και ποτών.

Το κόλπο έπιασε. Η ομάδα των Κόκκινων τους έφερε στο αρχηγείο τους, όπου οι μεταμφιεσμένοι έβγαλαν τα όπλα και συνέλαβαν τον Κόκκινο διοικητή.

Σε άλλη περίπτωση που αναφέρθηκε στα κρατικά μέσα ενημέρωσης, διοικητής τάγματος των χερσαίων δυνάμεων εξέδωσε λανθασμένη εντολή να βάλει πυροβολικό μικρότερου βεληνεκούς όταν χρειαζόταν πυρά μεγάλης εμβέλειας. Οι βολές έπεσαν μακριά, επιτρέποντας σε θωρακισμένο ελικόπτερο των Μπλε να βρει και να καταστρέψει τη θέση του Κόκκινου.

Άρθρο στην εφημερίδα PLA Daily, το περασμένο έτος περιέγραφε πώς δόθηκε στους διοικούντες ταξιαρχία εξοπλισμός νυχτερινής όρασης πριν από κάποια άσκηση. Δεν ήξεραν τι ήταν και δεν κατάφεραν να το διανείμουν στα στρατεύματά τους.

Τέτοια λάθη δεν γίνονται αποκλειστικά στην Κίνα, αλλά έχουν τροφοδοτήσει την ανασφάλεια μεταξύ των ηγετών, οι οποίοι έχουν χρησιμοποιήσει επανειλημμένα τη φράση «πέντε ανίκανοι» για να περιγράψουν σε ομιλίες και σχόλια στον στρατιωτικό Τύπο της Κίνας τις αποτυχίες του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού.

Η φράση αναφέρεται στους φόβους ότι οι αξιωματικοί του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού δεν μπορούν να κρίνουν καταστάσεις, να κατανοήσουν τις προθέσεις των ανώτερων αρχών, να λάβουν επιχειρησιακές αποφάσεις, να αναπτύξουν στρατεύματα ή να αντιμετωπίσουν απροσδόκητες καταστάσεις.

Μια άλλη κοινότυπη φράση αυτοκριτικής, οι «δύο ανικανότητες», αναφέρεται σε προφανή ανικανότητα του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού να διεξάγει σύγχρονο πόλεμο και στην αδυναμία των αξιωματικών του να διοικήσουν.

Κινεζικό καταδρομικό

Ο κ. Σι προσπαθεί να διορθώσει αυτά τα προβλήματα από τότε που ανέλαβε την εξουσία το 2012.

Το 2015, ξεκίνησε τις πιο φιλόδοξες στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις της Κίνας εδώ και δεκαετίες. Αναμόρφωσε την οργανωτική δομή του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού με στόχο να επιτρέψει στους κλάδους του -στρατό, ναυτικό, αεροπορία, δυνάμεις πυραύλων και υποστήριξης- να συνεργάζονται πιο στενά. Τέτοιος συντονισμός πιθανότατα θα χρειαζόταν για μεγάλες επιχειρήσεις όπως η εισβολή στην Ταϊβάν.

Ο κ. Σι επέκτεινε επίσης τον προϋπολογισμό του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, δημιούργησε νέες μονάδες ειδικών επιχειρήσεων και ενέτεινε τις προσπάθειες για να προσελκύσει περισσότερα ποιοτικά στελέχη.

Το Πεκίνο επέκτεινε τη δωρεάν υγειονομική περίθαλψη στα στρατεύματα και τις οικογένειές τους, βελτίωσε τις στρατιωτικές καντίνες και ενθάρρυνε την τοποθέτηση δημοφιλών μελών ποπ συγκροτήματος αγοριών στη υπηρεσία της  στρατιωτικής προπαγάνδας ώστε να προωθηθεί η στρατολόγηση.

Κεντρικό πρόβλημα του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, λένε οι ειδικοί στην άμυνα, είναι η έλλειψη προσωπικού υψηλής ποιότητας, συμπεριλαμβανομένων των αξιωματικών.

Στις ΗΠΑ, ο ανταγωνισμός για την είσοδο στο West Point ή σε μία από τις άλλες τέσσερις στρατιωτικές ακαδημίες για εκπαίδευση αξιωματικών είναι έντονος. Αλλά στην Κίνα, οι μέσες βαθμολογίες σε τυποποιημένα τεστ εισαγωγής για όσους έγιναν δεκτοί στις στρατιωτικές ακαδημίες της τα τελευταία χρόνια έπεσαν πολύ κάτω από αυτές που πέτυχαν όσοι έγιναν δεκτοί στα καλύτερα πανεπιστήμια.

Οι χαμηλότερες βαθμολογίες για είσοδο στο διάσημο Πανεπιστήμιο Tsinghua της Κίνας το 2021 ήταν σε πολλές περιπτώσεις σχεδόν 10% υψηλότερες από ό,τι στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Αμυντικής Τεχνολογίας, το οποίο συχνά αναφέρεται στην Κίνα ως το στρατιωτικό Tsinghua.

Ως πτέρυγα του Κομμουνιστικού Κόμματος, ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός υφίσταται απαιτήσεις από πολιτικούς ηγέτες. Το 2021, το Υπουργείο Παιδείας είπε ότι ο ρόλος του στρατού ήταν να παρέχει θέσεις εργασίας για νέους Κινέζους. Οι προσλήψεις στρέφονται σε μεγάλο βαθμό προς τις φτωχότερες αγροτικές περιοχές, οι οποίες τείνουν να έχουν χαμηλότερα εκπαιδευτικά πρότυπα και υψηλότερη ανεργία.

Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός δεν διαθέτει καλά εδραιωμένο σύστημα για την εισαγωγή και τη διατήρηση ταλαντούχων υπαξιωματικών, τη ραχοκοκαλιά των περισσότερων στρατών. Οι Υπαξιωματικοί είναι συνήθως απόφοιτοι γυμνασίου που προάγονται μέσω της ιεραρχίας του στρατεύματος για να βοηθήσουν στην εκτέλεση διαταγών και στη διαχείριση των χαμηλότερων βαθμίδων.

Κινέζοι υπαξιωματικοί

Η Κίνα προσπάθησε να κάνει τα καθήκοντα των Υπαξιωματικών πιο ελκυστικά. Υπάρχει πρόγραμμα πουεπιτρέπει στους νεοσύλλεκτους να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε κολέγιο ή επαγγελματική σχολή για 2 ½ χρόνια πριν εισέλθουν στο στρατό, και καλύπτει μέρος του κόστους, για να τους εξασφαλίσει καλύτερα προσόντα για πολιτικές θέσεις εργασίας μετά τη στρατιωτική θητεία.

Λίγο περισσότεροι από 20.000 φοιτητές εγγράφηκαν στο πρόγραμμα το 2020, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, ελάχιστο ποσοστό του συνολικού σώματος Υπαξιωματικών. Φέτος, η Κίνα είπε ότι θα προσθέσει δελεαστικότερα προνόμια.

Στρατιωτικοί αναλυτές λένε ότι  ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός έχει κάποια εξαιρετικά ικανά στελέχη, συμπεριλαμβανομένων μονάδων που είναι παρόμοιες με τη μονάδα SEALS του Ναυτικού των ΗΠΑ και τους καταδρομείς της αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας.

Ο κ. Σι έχει εντείνει τις προσπάθειες για να καταστήσει τις στρατιωτικές ασκήσεις πιο ρεαλιστικές και πολύπλοκες. Πριν πάρει την εξουσία, οι ασκήσεις θεωρούνταν μερικές φορές από εξωτερικούς αναλυτές ως κάτι παραπάνω από παραστάσεις για να κάνουν τον στρατό να φαίνεται ικανός. Τώρα παρέχουν πιο συχνά μερικές από τις πλησιέστερες προς την πραγματικότητα προσομοιώσεις μάχης, τονίζουν στρατιωτικοί αναλυτές.

Πέρυσι, η αεροπορία και ο στρατός του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού συμμετείχαν στις πρώτες μεγάλες κοινές ασκήσεις με τη Ρωσία εντός της Κίνας, στις οποίες συμμετείχαν περισσότερα από 10.000 άτομα. Οι ασκήσεις περιλάμβαναν επιθέσεις αερομεταφερόμενων στρατευμάτων, επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πλήγματα ακριβείας από μαχητικά αεροσκάφη, σύμφωνα με επίσημες αναφορές.

Ο Ντένις Μπλάσκο, απόστρατος αντισυνταγματάρχης του αμερικανικού στρατού που ήταν στρατιωτικός ακόλουθος στο Πεκίνο τη δεκαετία του 1990, λέει ότι η εκπαίδευση στην οποία αντπαραθέτουν αντίπαλες δυνάμεις πραγματοποιείται συνήθως από τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό για σχετικά σύντομες περιόδους, όπως μια μέρα ή λίγες μέρες, κάτι που δεν θα τον προετοιμάσει για παρατεταμένο πόλεμο.

Η πραγματική δοκιμασία του προσωπικού του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού θα είναι όταν κληθούν να πολεμήσουν. Ορισμένοι Αμερικανοί στρατιωτικοί στρατηγοί και αναλυτές λένε ότι η Κίνα μπορεί και να απέχει μια ολόκληρη γενιά από το να έχει την στρατιωτική ικανότητα και την εκπαίδευση που θα μπορούσε να αντιπαρατεθεί αποτελεσματικά με εκείνες των ΗΠΑ.

«Τα επιτελεία μας κάνουν διακλαδικές επιχειρήσεις εδώ και δεκαετίες. Οι δικοί τους δεν το έχουν κάνει», είπε ο κ. Μπλάσκο.