Alpha Bank: Οι εκτιμήσεις για τη βρετανική οικονομία ανεθωρούνται προς τα πάνω, αλλά οι προκλήσεις παραμένουν

Oι διαταραχές στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες, μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, επιδείνωσαν τους όρους εμπορίου του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ), εξαιτίας των υψηλών εισαγωγών ενέργειας και των ενδιάμεσων αγαθών, οδηγώντας σε πτώση της παραγωγικής ικανότητας της χώρας, με δευτερογενείς επιπτώσεις στην υπόλοιπη οικονομία, όπως η μείωση του διαθεσίμου εισοδήματος. Η Τράπεζα της Αγγλίας (BoE) οφείλει να σχεδιάσει, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τα μακροοικονομικά δεδομένα, τον ρυθμό των μελλοντικών αυξήσεων των επιτοκίων, καθώς και το τελικό τους ύψος, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι οι διαταραχές στην πλευρά της προσφοράς, που προκαλούνται από τις  υψηλότερες τιμές των αγαθών που τιμολογούνται σε ξένο νόμισμα, δεν θα οδηγήσουν σε χρόνιες πληθωριστικές πιέσεις.

Βρετανία: Άρχισε η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στα τρόφιμα, λένε οι λιανέμποροι

Τα παραπάνω αναφέρονται στο εβδομαδιαίο δελτίο οικονομικών εξελίξεων της Alpha Bank, σύμφωνα με τον οποίο ο στόχος της BoE είναι διττός: πρώτον η μείωση της ζήτησης και επομένως η αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων και δεύτερον, η διασφάλιση ότι μόλις υποχωρήσει ο τρέχων πληθωρισμός, η λήψη αποφάσεων από τους οικονομικούς παράγοντες για αύξηση των μισθών θα στηρίζεται σε πιο συνεπείς προσδοκίες για τον πληθωρισμό.

Mεταξύ των φθινοπωρινών και των εαρινών προβλέψεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), οι οικονομικές προοπτικές του ΗΒ έχουν βελτιωθεί ελαφρώς, με το σενάριο της ύφεσης το 2023 να φαίνεται, έστω προσωρινά, ότι έχει αποφευχθεί. Ωστόσο, η βρετανική οικονομία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τα προβλήματα της υποτονικής ανάπτυξης και του υψηλού πληθωρισμού. Σύμφωνα με την τελευταία εκτίμηση του ΔΝΤ (Μάιος 2023) για την οικονομία του Ην. Βασιλείου, προβλέπεται οριακή ανάπτυξη το 2023 της τάξης του 0,4% και κατά 1% το 2024. Η ανοδική αναθεώρηση των προβλέψεων κατά 0,7 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την έκθεση του ΔΝΤ για την παγκόσμια οικονομία, τον Απρίλιο, έρχεται ως απόρροια της ισχυρότερης ανθεκτικότητας της οικονομίας τόσο από την πλευρά της ζήτησης, αφού ενισχύθηκαν οικονομικά τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις με κρατική στήριξη, όσο και από την πλευρά της προσφοράς, με τη μείωση του ενεργειακού κόστους και την εξομάλυνση στις αλυσίδες εφοδιασμού.

Όσον αφορά στη νομισματική πολιτική, οι προσδοκίες της αγοράς για περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων ενισχύθηκαν, αφού, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία, ο πληθωρισμός (Δείκτης Τιμών Καταναλωτή) υποχώρησε στο 8,7% τον Απρίλιο, χαμηλότερα μεν από το 10,1% τον Μάρτιο, αλλά υψηλότερα από την πρόβλεψη της BoE για 8,4%. Άλλωστε μην λησμονούμε ότι η BoE ξεκίνησε πρώτη την αύξηση των επιτοκίων σε σχέση με τη Fed και την ΕΚΤ, έχοντας προβεί μέχρι σήμερα σε 12 διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων της.

Η ήπια υποχώρηση του γενικού πληθωρισμού αντανακλά την αποκλιμάκωση των τιμών της ενέργειας, ωστόσο, ο δομικός πληθωρισμός, που εξαιρεί τις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας, ανήλθε στο 6,8% τον Απρίλιο από 6,2% τον προηγούμενο μήνα. Τούτο σημαίνει ότι οι ανοδικές πιέσεις στις τιμές οφείλονται λιγότερο σε ευμετάβλητους παράγοντες όπως τα τρόφιμα και η ενέργεια, ενώ έχουν διαχυθεί σε πολλούς τομείς της οικονομίας.

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο δείκτης των τιμών των τροφίμων αυξήθηκε τον Απρίλιο κατά 19,1% σε ετήσια βάση, έναντι 19,2% τον Μάρτιο, παραμένοντας περίπου στο ανώτατο όριο των τελευταίων 45 ετών. Παρά την πτώση του τον Απρίλιο, ο πληθωρισμός στο Ην. Βασίλειο εξακολουθεί να είναι σχεδόν διπλάσιος σε σχέση με τον αντίστοιχο των ΗΠΑ (3,8%) και σημαντικά υψηλότερος από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (8,1%). Αναμφίβολα, καταλυτικό ρόλο στο εμπόριο και ειδικά στην αγορά των τροφίμων έχει διαδραματίσει το Brexit. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του London School of Economics (“Brexit and consumer food prices: 2023 update”, LSE, paperbrexit 18, Μάιος 2023), το 30% της αύξησης των τιμών των τροφίμων στο Ηνωμένο Βασίλειο, από τα τέλη του 2019, μπορεί να αποδοθεί στους νέους εμπορικούς δασμούς που επιβλήθηκαν μετά την αποχώρηση του Ην. Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Με στόχο την αναχαίτιση των πληθωριστικών ανατιμήσεων, η BoE συνεχίζει να αυξάνει το βασικό της επιτόκιο, αν και με ηπιότερο ρυθμό, φθάνοντας σήμερα το 4,5%. Aπό το 1997 που η ΒοΕ απέκτησε την ανεξαρτησία της σε σχέση με την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής, ο σημερινός ανοδικός κύκλος επιτοκίων είναι ο πιο επιθετικός όσον αφορά στον ρυθμό και το μέγεθος των αυξήσεων των επιτοκίων. Σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις του Εθνικού Ινστιτούτου Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών του Ην. Βασιλείου (National Institute of Economic and Social Research UK), το βασικό επιτόκιο αναμένεται να κορυφωθεί στο 4,75%, με τις τελευταίες εκτιμήσεις να αναθεωρούν προς τα άνω τις προβλέψεις του και να αναμένουν διατήρηση της αυστηρής νομισματικής πολιτικής και αύξηση του επιτοκίου σε επίπεδα άνω του 5%.

Συμπερασματικά, η οικονομία του Ην. Βασιλείου φαίνεται ότι αποφεύγει την ύφεση, χάρη κυρίως στη συνετή δημοσιονομική διαχείριση αλλά και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα που διέπει τη χώρα.  Βέβαια, οι προκλήσεις παραμένουν, ενώ η διατήρηση του πληθωρισμού άνω του μεσοπρόθεσμου στόχου της BoE (2%) οδηγεί σε περαιτέρω αύξηση του βασικού επιτοκίου που θα συμπαρασύρει το κόστος δανεισμού των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Τέλος, αξίζει να επισημανθεί ότι πληθαίνουν οι αναλύσεις, τόσο στο Ην. Βασίλειο όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, για την κερδοφορία των επιχειρήσεων, η οποία παίζει καθοριστικό ρόλο στο τελευταίο κύμα πληθωρισμού (profit-led inflation), με τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων να εκτοξεύονται, ενώ οι πραγματικοί μισθοί συνεχίζουν να μειώνονται για τους εργαζομένους που αναζητούν λύσεις για να ανταπεξέλθουν έναντι του αυξημένου κόστους διαβίωσης (“What is profit-led inflation?”, UBS, 16.03.2023).