Ρωσία: Προβληματισμός από τη κατάρρευση του ρουβλίου

Σε οποιαδήποτε συζήτηση γίνεται για το μέλλον της ρωσικής οικονομίας, τα ζητήματα που τίθενται είναι πάντα τα ίδια: δυτικές κυρώσεις, αυξανόμενες πολεμικές δαπάνες, εκροές συναλλάγματος και αναπροσανατολισμός των εμπορικών ροών.

Και μπορεί τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν την περασμένη Παρασκευή να δείχνουν ότι η ρωσική οικονομία επιστρέφει στα προπολεμικά επίπεδα, καθώς προσαρμόζεται στις επιπτώσεις των διεθνών κυρώσεων, ωστόσο τα δύσκολα φαίνεται ότι είναι ακόμα μπροστά.

Το «παραθυράκι» στο πλαφόν που φέρνει δισ. στα ρωσικά ταμεία

Η βουτιά που κατέγραψε σήμερα Δευτέρα το ρούβλι, υποχωρώντας πάνω από τα 100 ρούβλια ανά δολάριο σε χαμηλό 17μήνου, εκτός από τα βασικά προβλήματα της ρωσικής οικονομίας αναδεικνύει και μια άτυπη διαμάχη που έχει ξεσπάσει στο Κρεμλίνο: ο Μαξίμ Ορέσκιν, οικονομικός σύμβουλος του ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν κατηγόρησε ευθέως την επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της χώρας Ελβίρα Ναμπιουλίνα για την κατάρρευση του νομίσματος.

Σε άρθρο του στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Itar-Tass τη Δευτέρα, ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του Πούτιν είπε ότι «η πηγή της αποδυνάμωσης του ρουβλίου και της επιτάχυνσης του πληθωρισμού είναι η ήπια νομισματική πολιτική».

Το ρούβλι βαρόμετρο για τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις στη Ρωσία [γράφημα]

Η απάντηση της τράπεζας

Οι βολές αυτές προκάλεσαν την άμεση αντίδραση της κεντρικής τράπεζας, η οποία απέφυγε να ανεβάσει τους τόνους και αρκέστηκε στο να τονίσει ότι ενδέχεται να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο. Σε ανακοίνωσή της τονίσει ότι οι πιθανές αυξήσεις επιτοκίων στις επόμενες προγραμματισμένες συνεδριάσεις της κρίνονται απαραίτητες για τη σταθεροποίηση του πληθωρισμού στο στόχο της στο 4%.

Ωστόσο έσπευσε να προσθέσει ότι η πτώση του ρουβλίου δεν αποτελεί απειλή για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της Ρωσίας. Και αντικρούοντας τις κατηγορίες επεσήμανε ότι το ρούβλι δέχεται πιέσεις από παράγοντες όπως η πτώση του όγκου των εξαγωγών και η ταυτόχρονη αυξανόμενη εσωτερική ζήτηση για εισαγωγές εν μέσω αύξησης του κρατικού δανεισμού.

Διχόνοια στα υψηλά κλιμάκια

Η δημόσια αυτή αντιπαράθεση φανερώνει τη διχόνοια που έχει ξεσπάσει στα υψηλότερα κλιμάκια του ρωσικού κατεστημένου σχετικά με το πώς μπορεί η οικονομία να ανταποκριθεί στην κατάρρευση του νομίσματος σε επίπεδα που είδαμε εβδομάδες μετά την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Μάλιστα, η κατακραυγή επεκτείνεται και στους βουλευτές. Ο Αντρέι Κλίσας, που θεωρείται ως ένας εξέχων προπαγανδιστής του Κρεμλίνου  υπογράμμισε ότι «γελούν μαζί μας» στο εξωτερικό.

Σε δηλώσεις του στο κανάλι του στο Telegram ανέφερε ότι η κεντρική τράπεζα πρέπει να κατανοήσει ότι «η συναλλαγματική ισοτιμία δεν είναι μόνο ένας οικονομικός δείκτης», αλλά «έχει σημαντικό αντίκτυπο στα κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών μας».

Επίσης, όπως έγραψαν οι Financial Times, «σε μια σπάνια περίπτωση κριτικής εντός του συστήματος μετά την εισβολή, η ρωσική προπαγάνδα έσπευσε να κατηγορήσει την κεντρική τράπεζα, επικεφαλής της οποίας είναι η Ελβίρα Ναμπιουλίνα» επειδή ήταν «πολύ φιλελεύθερη» με την υποτίμηση του ρουβλίου».

«Τι συμβαίνει σε αυτή τη χώρα! Πώς προέκυψε αυτή η ισοτιμία; Τελικά, αυτό θα οδηγήσει σε αύξηση των τιμών καταναλωτή και θα συμπέσει με την προεκλογική εκστρατεία», δήλωσε ο Βλαντιμίρ Σολοβιόφ, ένας από τους πιο γνωστούς παρουσιαστές της κρατικής τηλεόρασης της Ρωσίας, αναφερόμενος στις ρωσικές προεδρικές εκλογές τον προσεχή Μάρτιο.

«Ισχυρό ρούβλι»

Ο Ορέσκιν στο σχόλιό του επανέλαβε ότι Ρωσία χρειάζεται «ένα ισχυρό ρούβλι», καθώς ένα αδύναμο νόμισμα «περιπλέκει τον διαρθρωτικό μετασχηματισμό της οικονομίας και επηρεάζει αρνητικά τα πραγματικά εισοδήματα του πληθυσμού».

«Η τρέχουσα συναλλαγματική ισοτιμία έχει αποκλίνει σημαντικά από τα θεμελιώδη επίπεδα και η ομαλοποίησή της αναμένεται στο εγγύς μέλλον», υπογράμμισε

Η άποψη αυτή φαίνεται ότι είναι σε αντίθεση με τη θέση της κεντρικής τράπεζας, η οποία έχει δηλώσει ότι συνεχίζει να τηρεί μια πολιτική κυμαινόμενης συναλλαγματικής ισοτιμίας.

Η προσέγγιση «επιτρέπει στην οικονομία να προσαρμοστεί αποτελεσματικά στις μεταβαλλόμενες εξωτερικές συνθήκες», δήλωσε στους δημοσιογράφους την Παρασκευή ο αναπληρωτής διοικητής της Τράπεζας της Ρωσίας Alexey Zabotkin. «Η Τράπεζα της Ρωσίας δεν θέτει ποσοτικούς στόχους για τη συναλλαγματική ισοτιμία του ρουβλίου — και με αυτή την έννοια η συναλλαγματική ισοτιμία είναι κυμαινόμενη», είπε.

Οι παρεμβάσεις

Η κεντρική τράπεζα έχει ανταποκριθεί μέχρι στιγμής αυξάνοντας απότομα τα επιτόκια τον Ιούλιο και την περασμένη εβδομάδα σταμάτησε τις αγορές συναλλάγματος στην εγχώρια αγορά στο πλαίσιο ενός δημοσιονομικού μηχανισμού που έχει σχεδιαστεί για να απομονώνει την οικονομία από τις διακυμάνσεις των τιμών των εμπορευμάτων.

Η επόμενη προγραμματισμένη αναθεώρηση των επιτοκίων είναι στις 15 Σεπτεμβρίου.

«Η κεντρική τράπεζα διαθέτει όλα τα απαραίτητα εργαλεία για να ομαλοποιήσει την κατάσταση στο εγγύς μέλλον και να διασφαλίσει ότι τα επιτόκια δανεισμού θα μειωθούν σε βιώσιμα επίπεδα», συνέστησε ο Ορέσκιν.

Απότομη πτώση

Το ρούβλι υποτιμάται για έξι συνεχείς μήνες, χάνοντας πάνω από 26% έναντι του δολαρίου φέτος σε μία από τις χειρότερες επιδόσεις στις αναδυόμενες αγορές.

Η αύξηση των ρωσικών στρατιωτικών δαπανών καθώς συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, σε συνδυασμό με την κατάρρευση των εσόδων από τις εξαγωγές προσθέτουν πίεση σε ένα νόμισμα που υποφέρει ήδη από τις δυτικές κυρώσεις και την κλιμάκωση των εκροών κεφαλαίων.

Η πτώση επιταχύνθηκε τις τελευταίες εβδομάδες, αυξάνοντας την οικονομική πίεση στη Μόσχα αφού οι δυτικές κυρώσεις περιόρισαν τις εισροές κεφαλαίων και οι ευρωπαϊκές χώρες απογαλακτίστηκαν από τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ρωσίας, μειώνοντας τα έσοδα που λαμβάνει από τις πωλήσεις πετρελαίου.

Η εγχώρια οικονομία έχει ενισχυθεί από τις κρατικές δαπάνες για την άμυνα και διάφορες κοινωνικές παροχές  αυτό έχει επίσης αυξήσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού, ωθώντας το νόμισμα χαμηλότερα.

«Πολύ λίγο νόμισμα έρχεται στη χώρα, έτσι έχει δημιουργηθεί ένας λιμός νομισμάτων», σχολίασε ο Βλαντιμίρ Μίλοφ, πρώην υφυπουργός Ενέργειας που τώρα αντιτίθεται στο Κρεμλίνο από την εξορία. «Οι εισαγωγές έχουν πλέον ανακάμψει στα προπολεμικά επίπεδα, μόνο που τώρα εισάγουμε όλα τα καταναλωτικά αγαθά και τα βιομηχανικά προϊόντα από την Κίνα, την Τουρκία, την Κεντρική Ασία και τα Εμιράτα, και όχι από τη Δύση. Κι εμείς πρέπει ακόμα να το πληρώνουμε σε κάποιο νόμισμα, κανείς δεν θέλει ρούβλια».