Θάνατος Πριγκόζιν: Πώς θα επηρεάσει το μέλλον του Πούτιν

Ο διευθυντής της CIA Μπιλ Μπερνς αναρωτήθηκε πρόσφατα ποια μοίρα θα περίμενε τον Γιεβγκένι Πριγκόζιν, μετά την βραχύβια ανταρσία του τον Ιούνιο. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν «είναι γενικά κάποιος που πιστεύει ότι η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που σερβίρεται καλύτερα κρύο», είπε σύμφωνα με τον Economist. «Με βάση την εμπειρία μου, ο Πούτιν είναι ο απόλυτος απόστολος της ανταπόδοσης, οπότε θα εκπλαγώ αν ο Πριγκόζιν αποφύγει περαιτέρω αντίποινα». Στις 23 Αυγούστου, ακριβώς δύο μήνες μετά από εκείνη την ανταρσία, το τζετ του Πριγκόζιν συνετρίβη.

Το ιδιωτικό αεροσκάφος Embraer έπεσε στην περιοχή Tver κοντά στη Μόσχα μετά από λιγότερο από 30 λεπτά πτήσης. Και τα δέκα άτομα που επέβαιναν στο αεροσκάφος σκοτώθηκαν και ο Πριγκόζιν ήταν στη λίστα επιβατών, σύμφωνα με τη ρωσική υπηρεσία αεροπορίας και τα κρατικά μέσα ενημέρωσης. Ο Ντμίτρι Ούτκιν, υψηλόβαθμο στέλεχος της Ομάδας Wagner, και διοικητής των τμημάτων που προέλασαν στη Μόσχα τον Ιούνιο, ήταν επίσης στη λίστα επιβατών.

Η αιτία της συντριβής δεν είναι ακόμη γνωστή. Αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν ότι άκουσαν εκρήξεις πριν την πτώση, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν εικασίες ότι μπορεί να καταρρίφθηκε από την αεράμυνα. Μια πιθανότητα, αν και λίγοι διαδικτυακοί σχολιαστές έδειχναν διατεθειμένοι να το πιστέψουν, είναι ότι ήταν ατύχημα. Η Ουκρανία έχει πραγματοποιήσει 15 επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά της Μόσχας και της γύρω περιοχής από τις 3 Μαΐου, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων επί επτά διαδοχικές νύχτες μέχρι τις 23 Αυγούστου. Είναι απίθανο, ωστόσο, οι Ρώσοι χειριστές ραντάρ να συγχέουν ένα τζετ με ένα drone: τα drone είναι πιο αργά, μικρότερα και πετούν χαμηλότερα.

Ανώτερη πηγή των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών είπε ότι πολλά πρόσωπα στη Ρωσία ήταν αρκετά εξοργισμένα ώστε να θέλουν τον θάνατο του Πριγκόζιν, συμπεριλαμβανομένου του Σεργκέι Σόιγκου, του υπουργού Άμυνας της Ρωσίας, συχνού στόχου ξεσπασμάτων του Πριγκόζιν. Ωστόσο, μια επιχείρηση αυτού του είδους δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την άδεια του ίδιου του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Ο Μπάιντεν δεν εξεπλάγη

Ο αμερικανός πρόεδρος ανέφερε ότι δεν ήξερε τι πραγματικά συνέβη, αλλά  δεν εξεπλάγη. Ενώ υπαινίχθηκε δάκτυλο Πούτιν. Ο κύριος Μπερνς δεν ήταν ο μόνος που είδε προβλήματα να αναδύονται στη πορεία του Πριγκόζιν. Σε συνέντευξή του τον Ιούνιο, ο αρχηγός της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών της Ουκρανίας, ισχυρίστηκε ότι η FSB, η ρωσική υπηρεσία ασφαλείας, είχε επιφορτιστεί με την δολοφονία του στασιαστή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συντριβή ήρθε σε μια ημέρα ευρύτερης τιμωρίας. Νωρίτερα, στις 23 Αυγούστου, ο στρατηγός Σεργκέι Σουροβίκιν, ο οποίος είχε υπηρετήσει ως διοικητής των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία μέχρι τον υποβιβασμό του τον Ιανουάριο, απαλλάχθηκε από τη θέση του διοικητή των ρωσικών εναέριων και διαστημικών δυνάμεων. Ο στρατηγός Σουροβίκιν συνδέθηκε στενά με τον Πριγκόζιν και υπήρχαν υποψίες ότι βοήθησε στην ανταρσία ή ότι την είχε εκ των προτέρων γνώση. Ο στρατηγός αναφέρθηκε ότι βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό.

Ο θάνατος του Πριγκόζιν είναι πιθανό να έχει αμελητέα επίδραση στην πρώτη γραμμή στην Ουκρανία. Ο στρατηγός Βαλερί Γκερασίμοφ, ο αρχηγός του γενικού επιτελείου της Ρωσίας, επίσης εχθρός του Πριγκόζιν, φαίνεται να έχει βάλει κάποια τάξη στο στρατιωτικό χάος του περασμένου έτους. Μετά την πτώση του Μπαχμούτ, οι δυνάμεις της Wagner παραμερίστηκαν. Τα στρατεύματά της δεν ήταν τόσο σημαντικά όταν η Ουκρανία περάσει στην επίθεση.

Τι θα γίνει με την Wagner στην Αφρική

Ο αντίκτυπος στις αφρικανικές χώρες, όπου η Wagner ήταν και παραμένει ενεργή, είναι πιο αβέβαιος. Ο Πριγκόζιν φέρεται να βρισκόταν στην Αφρική, προσπαθώντας να εμποδίσει την GRU, τη ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών, από το να εκτοπίσει τις δυνάμεις του από την ήπειρο. Η Wagner δεν είναι η μόνη εταιρεία μισθοφόρων στην ήπειρο, και οι Αφρικανοί ηγέτες που έχουν ανάγκη από «μπράβους» δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα αν τα ρωσικά στρατεύματα είναι υπόλογα στον Προγκόζιν ή σε άλλο στέλεχος του Κρεμλίνου.

Οι μεγαλύτεροι κλυδωνισμοί θα είναι αυτοί εντός Ρωσίας. Εάν ο Πριγκόζιν δολοφονούνταν με εντολή του Πούτιν, θα ενίσχυε την εικόνα του προέδρου ως εκδικητικού ισχυρού άνδρα που δεν έχει σεβασμό για τον νόμο.

Τα επόμενα χρόνια, οι εχθροί του υπέστησαν μια σειρά ολοένα και πιο εξωτικών μεθόδων εξόντωσης – από ένα ραδιενεργό ισότοπο στο τσάι μέχρι τον νευροχημικό παράγοντα αλειμμένο σε λαβές θυρών και σώβρακα – σχεδιασμένες να καθυποτάξουν επίδοξους αντιπάλους.

Ωστόσο, αυτές οι μέθοδοι έχουν υπονομεύσει την αντίληψη ότι η Ρωσία είναι ένα κανονικό κράτος, εκθέτοντας το καθεστώς του Πούτιν ως μαφιόζικη επιχείρηση που οδηγείται από προσωπική ιδιοτροπία και βεντέτες. Η ίδια η ύπαρξη της Wagner – ενός ιδιωτικού στρατού που επισήμως απαγορεύεται από τον ρωσικό ποινικό κώδικα – ήταν ένδειξη της δυσπιστίας του Πούτιν στους τακτικούς θεσμούς του κράτους και της εξάρτησής του από άτυπες διασυνδέσεις.

Ο θάνατος του Πριγκόζιν θα μπορούσε να βοηθήσει στην εδραίωση της εξουσίας του κ. Πούτιν. Αλλά θα μπορούσε επίσης να ενισχύσει τον μύθο του ηγέτη της  ως πατριώτη που έλεγε αλήθεια και να αποσταθεροποιήσει την φιλοπολεμική κοινό  στη Μόσχα αποξενώνοντας τους οπαδούς και τους υποστηρικτές του. «Η δολοφονία…θα έχει καταστροφικές συνέπειες», προειδοποίησε η Gray Zone, μια ομάδα που συνδέεται με τον Wagner στο Telegram, έναν ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης. «Οι άνθρωποι που έδωσαν την εντολή δεν καταλαβαίνουν καθόλου τη διάθεση στο στρατό και το ηθικό».

Καθώς εκτυλίσσονταν το δράμα, ο κ. Πούτιν μιλούσε σε μια συγκέντρωση στο Κουρσκ, χαιρετίζοντας τη νίκη των σοβιετικών στρατευμάτων επί των Γερμανών εισβολέων πριν από 80 χρόνια. Οι Ρώσοι εισαγγελείς, οι οποίοι έκλεισαν αμέσως μια έρευνα για την ανταρσία του κ. Πριγκόζιν αφού αποδέχθηκε μια συμφωνία εξορίας στη Λευκορωσία, έσπευσαν να ανοίξουν έρευνα για παραβίαση των «κανόνων εναέριας κυκλοφορίας και ασφάλειας». Το ρωσικό κοινό ίσως μάθει ότι ήταν λάθος πιλότου ή αστοχία υλικού που οδήγησε τον Πριγκόζιν στο μοιραίο. Στη Ρωσία κανείς δεν περιμένει να ακούσει την αλήθεια.